محمدصادق جنان‌صفت

سایه بحران مالی آمریکا گسترده‌تر از اندازه‌ای بود که تصور می‌شد.‌ چاه بزرگی که این بحران پدیدار کرده است، جهان را در خود فرو برده و تکاپویی جهانی برای متوقف کردن و عبور از آن دیده می‌شود. دیگر کمتر کسی است که درباره دلایل بحران و راهکارهای اتخاذشده مطلبی نخوانده یا نشنیده باشد.

واکنش به این بحران در ایران اما به سرعت برق و باد در حوزه سیاسی مستقر شده و مثل همیشه به یک موضوع مجادله میان جناح‌های سیاسی تبدیل شد. در حالی که رهبران احزاب، جمعیت‌ها و شخصیت‌های سیاسی و نهادهای پژوهشی و مطالعاتی و دولتی در بسیاری از کشورها دست در دست نهادهای مدنی، تلاش می‌کنند از این بحران کمترین آسیب متوجه شهروندان آنها شود،‌ جامعه ایرانی به‌ویژه سیاستمداران در این باره بحث می‌کنند

که آیا از بحران مالی غرب و آمریکا باید خوشحال بود یا خوشحال نبود. آن گروه از کسانی که اعتقاد دارند باید از بحران گسترده آمریکا و غرب خوشحال بود، استدلال می‌کنند که این رویداد موجب می‌شود آمریکایی‌ها به جای تمرکز بر روی مسائل منطقه‌ای و جهانی سرگرم برطرف کردن معضل ملی خود باشند و از ستیزه‌جویی دست بردارند.

گروهی دیگر اما معتقدند این بحران که اکنون دامن بازار نفت را گرفته و به سقوط قیمت این محصول منجر شده است،‌ جای خوشحالی ندارد و باید راهی برای در امان ماندن از پیامدهای آن یافت. مسوولان نهادهای حکومتی، رهبران احزاب و جمعیت‌ها و شخصیت‌های بانفوذ سیاسی و اقتصادی ایران باید هر چه زودتر به این مجادله پایان داده و به جای سیاسی و جنجالی کردن بحران به این بیندیشند که در شرایط نفت ۶۰ دلاری با احتمال سقوط بیشتر، چگونه می‌توان شهروندان ایرانی را از آسیب جدی دور نگه داشت. اینکه خوشحال باشیم یا خوشحال نباشیم، آیا در ماهیت بحران و پیامدهای بدخیم آن تفاوتی ایجاد می‌کند؟

در کشاکش این مجادله اما تهدیدی بسیار خطرناک نهفته است که باید آن را به خوبی دید. تهدید جدی‌تر از پیامدهای اقتصادی بحران مالی غرب و سقوط قیمت نفت، این است که اندیشه‌های خطرناک طرفدار دولت بزرگ، شهروندان را متقاعد کنند که آزادسازی اقتصاد و خصوصی کردن فعالیت‌های دولتی به معنای پذیرفتن چنین بحران‌هایی است.

این اندیشه خطرناک‌تر از سقوط قیمت نفت، احتمالا تلاش می‌کند شهروندان ایرانی را متقاعد کند که تعامل با اقتصاد جهانی و حرکت به طرف اقتصاد آزاد می‌تواند بحران‌ها را به ایران بفرستد و روزگار را بدتر از وضعیت فعلی کند.

وظیفه فعالان اقتصادی، روشنفکران، اقتصاددانان و سیاستمداران روشن‌بین ایرانی است که با این افکار تهدیدآمیز مقابله کنند تا همه چیز خراب نشود.