محمدصادق جنان‌صفت

عدم‌تعادل در بازار پول ایران - که بانک‌ها نماد و سکاندار آن هستند - ابعاد بزرگی پیدا کرده که بخشی از آن را قائم‌مقام بانک مرکزی با دادن این خبر که ... ... «کسری دو شاخص مانده‌ سپرده‌ها و تسهیلات پرداختی بانک‌ها در پایان سال ۱۳۸۶ به ۵۷هزار میلیارد تومان رسیده است» آشکار کرد. اعلام این خبر یک روز پس از آن انجام می‌شود که وزیر کشور در یک درخواست بی‌سابقه خواستار دخالت شورای امنیت کشور برای شکستن قفل بانک‌ها شده است و غلامحسین مصباحی عضو موثر مجلس قانونگذاری خبر می‌دهد «احیای شورای پول و اعتبار در دستور کار مجمع تشخیص مصلحت است».

اگر این درخواست‌ها و اطلاعات و اخبار را در کنار موج شدید انتقادها و اعتراض‌های فعالان صنعتی و اقتصادی بگذاریم که می‌گویند به دلیل فقدان نقدینگی و رشد واردات، برخی از رشته‌های صنعتی به شرایط رکود کامل نزدیک‌ می‌شوند، ابعاد و بزرگی دشواری‌های اقتصاد در سطح کلان آشکارتر می‌شود.

در حالی که بازار پول و کالا در شرایط عدم‌تعادل به سر می‌برد، برخی سیاست‌ها و شرایط موجب شده است «بازار مسکن» به عنوان بازاری پویا و بزرگ و موتور حرکت ده‌ها فعالیت صنعتی نیز به رکود نزدیک شود.

برخلاف کسانی که به دلایل سیاسی از رکود خرید و فروش بخش مسکن خرسندی نشان داده و کاهش قیمت‌ها را پیروزی سیاسی تلقی می‌کنند، رکود در این بخش در صورتی که غیرطبیعی باشد را می‌توان نشانه‌های بحران تلقی کرد.علاوه‌بر سردرگمی و پیچیدگی‌هایی که بر بازار پول و مسکن حاکم شده است، عدم ارائه جزئیات طرح تحول اقتصادی به ویژه این بخش از طرح تحول که آیا قرار است پرداخت یارانه‌ها نقدی شود و آیا قرار است که انواع حامل‌های انرژی با قیمت جهانی عرضه شوند نیز بر التهاب در میان شهروندان و صاحبان کسب‌و‌کار افزوده است.

کاهش عرضه برق که منجر به کاهش ساعت کار مفید کارخانه‌ها شده است نیز یک تنگنای دیگر آشکار این روزهای اقتصاد ایران است. رشد تورم در حالی که رکود نیز وجود دارد از دیگر شرایط بدخیم اقتصاد ایران به حساب می‌آید. کارشناسان و ناظران آگاه باور دارند تداوم این وضعیت به نگرانی ملی دامن زده و دولت باید بدون توجه به دیدگاه‌های سیاسی از تجربه و کارآمدی همه مدیران، متخصصان، اقتصاددانان و سیاستمداران برای عادی کردن شرایط اقتصادی استفاده کند. هیچ دولتی با هر گرایش سیاسی نمی‌تواند و نباید خود را بی‌نیاز از دیدگاه‌ها و تجربه‌ها بداند و کنار گذاشتن نیروها کاری غیرقابل‌بخشش است. آیا بهتر نیست برای برطرف کردن نگرانی ملی، مدارا و تساهل در دستور کار دولت قرار گیرد و همه نهادهای موثر در سرنوشت کشور را دور یک میز قرار دهد تا شرایط بدتر از اینکه هست، نشود.