محمود اسلامیان*

طی یک ماه گذشته که از افشای سوءاستفاده سنگین مالی می‌گذرد در تمام محافل و جلسات و حتی مردم کوچه و بازار موضوع مورد بحث قرار می‌گیرد. نظرات مسوولان و نمایندگان محترم مجلس آن قدر با هم فاصله دارد که سردرگمی‌ها را افزایش می‌دهد. هنوز شاید هم به دلیل عدم اظهارنظر مسوولان قوه قضائیه آن هم به علت بررسی‌ها، نظر مشخصی اعلام نشده است. از آنجا که مهم‌ترین سرمایه یک کشور اعتماد ملی است نکاتی بیان می‌شود.

۱- طی ۳۲ سال انقلاب اسلامی آنچه باعث شد جمهوری اسلامی ایران بتواند بر مشکلات عدیده فائق شود اعتماد مردم بر آن بوده است. این روزها در هفته پرافتخار دفاع مقدس هستیم، فراموش نکنیم بزرگ‌ترین توطئه نظامی نیم قرن گذشته منطقه که با حمایت بسیاری از قدرت‌های جهانی علیه انقلاب اسلامی ایران شکل گرفت با حضور گسترده مردم در جبهه‌ها و ایثار جان و مال به سرانجام رسید. گذشت از جان با اعتماد مطلق حاصل می‌شود، بنابراین مسوولان باید بدانند اگر در چنین پست‌هایی قرار گرفته‌اند فقط و فقط به دلیل ایثار ملتی است که با اعتقاد و ایمانی راسخ طی ۳۲ سال‌ از شان و مرتبه نظام دفاع کرده‌اند. باید قدر این سرمایه عظیم را بدانیم و در حفظ آن حتی اگر لازم شد خود را فدا کنیم.

۲- در شرایطی که واحدهای تولیدی کشور در تنگنای نقدینگی قرار گرفته و معوقات بانکی آنان به دلیل عدم پرداخت ۳۰ درصد طرح تحول اقتصادی و رکود نسبی در حال افزایش بوده و نظام بانکی از تقسیط ۵ ساله مصوب بانک مرکزی سرباز می‌زند، پرداخت چنین مبلغی به فردی نسبتا ناشناس غیرقابل توجیه و باور است.

۳- اشتباه یا سوءاستفاده در هر سیستمی ممکن است اتفاق بیفتد. البته هرچه نظامات هوشمندتر، خطاها کمتر خواهد بود. آنچه مهم است مسوولیت‌پذیری است. زمانی که در یک واحد بزرگ صنعتی مسوولیت داشتم، استاد گرانقدر و دانشمندی از کشور ژاپن نظامات تحول مدیریت را درس می‌گفت، مطالب کوتاه و گهربار بود. از آنها به دو نکته به اختصار اشاره می‌کنیم، می‌گفت، الف: در کشور ژاپن برای انتخاب مدیر ۵ فاکتور لازم است. اول تجربه، دوم تجربه... پنجم تجربه. بیان می‌کرد همه فاکتورهای لازم برای مدیریت باید در صحنه‌ای مدیریتی با خلاقیت فرد خود را نشان دهد. اگر موفق بود مدیر با تجربه‌ای داریم. آیا ما در انتخاب‌ها و انتصاب‌هایمان به این شاخص مهم توجه داریم؟ ب: می‌فرمود مسوولیت همه اتفاق‌های خوب یا بد یک سیستم از اتاق مدیریت آن است. یک مدیر نباید در زمان بروز مشکل به دنبال مقصر بگردد. وقتی فرد در یک مجموعه اختیار دارد به همین تناسب مسوولیت دارد.

پس از بیانات استاد عزیزم دانستم چرا در ژاپن وقتی پلی سقوط کرد و حادثه‌ای پیش آمد به جای مدیر پروژه یا معاون مربوطه شخص وزیر راه ژاپن خودکشی کرد. تفاوت نگرشی از زمین تا آسمان است.

مدیران عزیز باید شهامت پذیرش خطا را داشته باشند. وقتی امام امت در مواردی به اشتباه تصمیم‌گیری خود اشاره داشتند، آیا حجتی بر ما نیست که خطا را پذیرفته و تعهد بر عدم تکرار دهیم. پذیرش اشتباه انسان را کوچک نمی‌کند. نشانی از بزرگی و فروتنی است. آن هم در فضایی که از زمین و زمان اطلاعات می‌بارد.

۴) اتفاق ناگواری پیش آمده است. باید بپذیریم تبعات منفی آن برای همه ما یکسان است. بنابراین تبدیل آن به یک حربه سیاسی عادلانه نیست. باید اجازه دهیم نظام قضایی کشور به دور از همه جنجال‌های سیاسی و حزبی با عدالت و انصاف و در یک فضای آرام به واقعیت موضوع رسیدگی کند. در این مسیر سه‌ نکته حائز اهمیت است.

الف: شناسایی راهکارهایی که امکان چنین سوء‌استفاده‌های بزرگی را فراهم می‌سازد و اندیشیدن تمهیداتی که دیگر شاهد بروز چنین حوادثی نبوده یا به حداقل ممکن برسد.

ب: بازگرداندن بیت‌المال به صاحبان آن.

ج: برخورد با همه کسانی که چنین با اعتماد عمومی بازی کرده‌اند.

عدالتی که دستگاه قضا در برخورد با همه عوامل از خود نشان خواهد داد تاثیر بزرگی بر ترمیم اعتماد ملی دارد، امید است با برخورد منصفانه و هوشمندانه‌ای که از دستگاه قضا انتظار می‌رود، شفاف‌سازی لازم برای مردم فراهم شود. مسوولان محترم در هر پست و مقام به دور از هر ملاحظه شخصی مسوولیت حوزه عمل خویش را بپذیرند و در کنار ایجاد تمهیدات لازم برای عدم‌بروز مجدد مشکلاتی از این دست، تلاش لازم برای ترمیم اعتماد عمومی مردم انجام شود.

* عضو هیات‌رییسه اتاق ایران