چرا دانش‌آموزان انگیزه‌ای برای درس خواندن ندارند؟
عدم انگیزه برای درس خواندن تأثیر شگرفی بر نمرات دانش آموزان دارد. با این حال، نمرات پایین تنها آسیبی نیست که عدم انگیزه برای درس خواندن در دانش آموزان ایجاد می کند.
یک روانشناس می‌گوید: لزوما این گونه نیست که کودکان از خود تاریکی بترسند، بلکه ممکن است از چیزی که فکر می‌کنند در تاریکی برایشان اتفاق بیافتد، می‌ترسند.
اگر دانش‌آموزان نتوانند به طور کامل و با ۱۰۰ درصد توان و ظرفیت خود در یادگیری و فهم یک درس یا موضوع سر کلاس درس شرکت کنند، درک ناقصی از مبحث تدریس شده در کلاس به دست می آورند.
درک ناقص یعنی نه نمرات خوبی می گیرند و نه از آموزشی که دیده اند برای تعیین شغل در آینده بهره می برند. از نتایج اولیه این وضعیت این است که در نهایت در رشته ها و مشاغلی موفق خواهند بود که خیلی پایین تر از سطح توانمندی آنهاست. همین وضعیت ِ عدم رضایت از وضعیت شغلی و در درجات بالاتر ناخرسندی از زندگی را به دنبال دارد.
۱۰ دلیل عدم انگیزه دانش آموزان برای درس خواندن
خبر خوب این است که اگر عوامل دخیل در عدم انگیزه دانش آموزان را برای درس خواندن یا حضور در کلاس درس پیدا کنیم، و آنها را با آگاهی حل کنیم، کمک بسیار زیادی به دانش آموز برای رشد در مسیر تحصیلی اش خواهیم کرد.
در اینجا ۱۰ عامل موثری که سبب عدم انگیزه برای درس خواندن دانش آموزان می شوند را بررسی می کنیم.
روشن است که این عوامل با توجه به خود ِدانش آموز، وضعیت خانوادگی، شرایط اجتماعی و فرهنگی از دانش آموزی به دانش آموز دیگر متفاوتند.
۱- دانش آموزان هدفی برای درس خواندن ندارند
وقتی بچه ها دلایل منطقی درس خواندن و پیامدهای آن را ندانند، وقت و انرژی گذاشتن برای این درس را بی فایده می دانند. بسیاری از والدین در پاسخ به این پرسش دانش آموزان که خواندن این درس چه فایده ای دارد؛ یا چه تاثیری در زندگی من دارد؟ می گویند: نمره خوبی خواهی گرفت.
این پاسخ برای والدین به دلیل آگاهی از اینکه آتیه نمره خوب گرفتن چیست، منطقی به نظر می رسد، اما برای دانش آموز به ویژه در سطح دبستان و دوره اول دبیرستان بی معناست، زیرا تجربه ای مشابه تجربه والدین و معلمان شان در زندگی ندارند.
آنها متوجه نمی شوند که نمره خوب، رتبه خوب، انتخاب رشته تحصیلی و داشتن شغل چه ارتباطی با هم دارند. بسیاری از دانش آموزان در مورد درس ریاضی می گویند: اصلاً ریاضی به چه درد من می خورد؟ چه تاثیری بر زندگی من دارد؟
وظیفه معلمان و والدین است که به دانش آموز در درک منطقی مباحثی که آموزش می بیند و کاربرد آنها در زندگی توضیح بدهند. اینکه با استفاده از دانش ریاضی یاد میگیری چگونه بودجه بندی کنی، چگونه پس انداز کنی، فهم ریاضیات ذهن را برای چالش با مسائل دیگر در زندگی آماده می کند، از جمله پاسخ های موثر به دانش اموزان است.
به کودکان بیاموزیم که با کمک ریاضی می توانند خودشان مدریت کنند که چه چیزهایی را با توجه به پول شان می توانند بخرند یا نخرند. فقط به گفتن و توضیح دادن اکتفا نکنید، فرزندان تان را در امور مالی خانواده مشارکت دهید. از آنها بخواهید که برخی حساب و کتاب ها را انجام دهند.
به آنها نشان دهید که توان مالی و میزان درآمد چه ارتباطی با شغل و تحصیل دارد. اصولاً افرادی که درس خوانده اند از نظر مالی چه وضعیت بهتری دارند. ناامیدی ها و شکست های تحصیلی خودتان را استثنا بگیرید و از نمونه های موفق در فامیل یا جامعه مثال بزنید.
به دانش آموز نگویید که مثلا فلانی سال ها درس خواند، بی فایده، الان با آرایشگری و ناخن کاری اینقدر درآمد دارد. از تاثیر دانش و آگاهی، حتی در مشاغلی که به نظر ارتباط مستقیمی با تحصیل ندارند، بر وضعیت شغلی و فرهنگی صاحبان مشاغل حرف بزنید.
مشاغلی را نمونه بیاورید که ارتباط مستقیمی با تحصیلات دارند، از افراد موفقی که به ارتقای رشد فرهنگی در جامعه کمک می کنند. از پزشک ها، وکلا، معلمان، نقش تاثیرگذار مهندسین، نویسندگان و سیاستمداران با سواد نمونه بیاورید.
۲- علاقه دانش آموزان به برخی چیزها حالتی وسواس گونه پیدا می کند
وقتی بچه ها چیزی را دوست دارند در مورد آن وسواس پیدا می کنند. بنابراین، اشتیاق یا وسواس کودک شما ممکن است بر سایر زمینه های زندگی او تأثیر بگذارد.
فرض کنید فرزند شما عاشق نقاشی کشیدن یا خواندن کتاب های مصور باشد، و کمتر به درس های دیگر بپردازد. در این شرایط علاقه خاص او به طراحی یا رشته مورد علاقه اش را سرکوب نکنید، آن را کوچک نشمارید.
ارتکاب چنین کاری عاملی جدی است در عدم انگیزه دانش آموز برای درس خواندن. او فکر می کند درس و مدرسه عامل دور کردن او از علائق اش هستند.
ابن مورد به ویژه در بچه هایی که به ورزش علاقمندند، یا موسیقی دیده می شود. در چنین شرایطی مدیریت زمان برای رسیدگی به کارهای مختلف را به دانش آموز نشان دهید. از این فرصت برای آموزش برنامه ریزی، الویت وظایف و مدیریت زمان استفاده کنید.
۳- روش های تدریس کسالت آور و خسته کننده
دانش آموزان اولویت‌ها، علائق و نیازهای یادگیری متفاوتی دارند، و همه درس ها و کلاس ها برای همه به یکسان جذاب نیست. در این میان شیوه های تدریس و نحوه ارتباط معلم ها با دانش آموزان، درک نیازمندی های آنان و مدیریت کلاس در جذب یا پس زدن دانش آموزان موثر است.
اکثر معلمان واجد شرایط کافی هستند و حرفه خود را با علاقه پی می گیرند، بسیاری به دلایلی از جمله دستمزد پایین، فشارهای اقتصادی وضعیت بد معیشتی، استرس و فشار روانی بالایی را تجربه می کنند.
آنها که با عشق شروع به کار کرده اند به مرور زمان در برخی شرایط فرساینده خسته می شوند، روحیه شان پایین می آید و روشن است که همه این ها بر کیفیت آموزش و کلاس و ارتباط و جذب دانش آموز تاثیر منفی می گذارد. در نتیجه، سبک تدریس آنها ممکن است خشک و خسته کننده شود. این به نوبه خود بر علاقه و انگیزه دانش آموزان آنها تأثیر می گذارد.
متأسفانه، والدین همیشه نمی توانند کار زیادی در این مورد انجام دهند. با این حال، آنها می‌توانند به گزینه‌های آموزشی جایگزین مانند کلاس‌های فوق برنامه که یادگیری عملی و سایر گزینه‌های آموزشی جذاب‌تر رادر راستای نیازها و علایق فرزندان شان ارائه می‌دهند، بپردازند.
۴- برخی از مباحث درسی سخت و پیچیده و چالش برانگیزند
بنا به دلایل زیادی برخی دروس برای دانش آموزان دشوارند. به طور طبیعی قوی نبودن در یک زمینه خاص، نیاز به تمرین بیشتر و گذاشتن وقت و انرژی بیشتر گاهی سبب عدم انگیزه دانش آموز برای درس خواندن می شود. در همین راستا عدم موفقیت مکرر در درس مورد نظر بر این بی انگیزگی دامن می زند.
در چنین مواردی به دانش آموز کمک کنید. چنانچه در یک مبحث درسی ضعیف است فکر کنید که چگونه می توانید کمکش کنید تا خودش را ارتقا دهد. از سرزنش و تحقیر فرزندتان جدا اجتناب کنید و بکوشید با شناسایی نقطه ضعف ها در رفع انها کمک حال باشید.
۵- برخی مباحث درسی خیلی آسانند
هیچ سیستم آموزشی کامل نیست. بگذارید با یک مثال عینی تر شروع کنیم، آموزش زبان انگلیسی در مدارس از پایه هفتم شروع می شود. این در حالی است که بسیاری از والدین به دلیل اهمیت آموزش زبان فرزندان شان را از سنین بسیار پایین تر به کلاس زبان می فرستند.
بنابراین دانش اموزانی که کلاس رفته اند در سر این کلاس درس در مدرسه با چالش مواجه می شوند. برخی فکر می کنند همه چیز را بلدند و ناگهان در امتحان دیکته با اندک اشتباهی در املای صحیح کلمات نمره پایینی می گیرند.
چنین شرایطی و وضعیت های مشابه دیگر به نحوی نوعی بی انگیزگی در دانش آموز در سر کلاس این درس ایجاد می کند. مهم است که در چنین شرایطی دبیر مربوطه طوری کلاس را اداره کند که بچه ها دچار بی انگیزگی نشوند.
۶- حجم زیاد تکالیف و درس ها
گاهی دانش آموزان بسیار بیش از آنکه وقت و توانش را داشته باشند، تکلیف دارند. برخی از پایه های تحصیلی دانش آموزان در یک روز برای چند درس تکالیف یا امتحانات جدا گانه ای دارند. این شرایط منجر به ایجاد استرس و اضطراب زیاد در داش آموزان می شود. روشن است که چنانچه دانش آموز مطالعه قبلی نداشته باشد، شاید کمتر بتواند از پس نمره مثبت گرفتن در همه درس ها در یک روز برآید.
گرفتن امتیاز منفی هم در چنین شرایطی که دانش اموز تلاش درسی اش را کرده است و از دو درس دیگر نمره مثبت گرفته است، تاثیر مخربی بر انگیزه درس خواندن دانش آموز می گذارد.
۷- انتظارات بیش از حد والدین
برخی بر این باورند که انتظارات بالا به کودکان انگیزه تلاش بیشتر می دهد. تا حدی درست است با این حال، بر اساس تعدادی از مطالعات، انتظارات بیش از حد بالا می تواند منجر به عدم انگیزه دانش آموزان برای درس خواندن شود.
بر والدین و معلم ها واجب است که چه در مورد دانش آموزان ضعیف و چه توانمندترها همواره حد تعادل را نگه دارند.
۸- شرایط خانوادگی
گاهی اوقات بی انگیزگی ربطی به مدرسه یا درس ندارد. اگر همه چیز در خانه خوب پیش نرود، بچه ها نمی توانند انگیزه ای برای مطالعه داشته باشند. مطالعه ای در کلرادو نشان داد که فرزندان طلاق نتایج تحصیلی ضعیف تری نسبت به فرزندان خانواده های سالم نشان می دهند.
بنابراین، والدین باید توجه داشته باشند که هر چیزی که آنها را تحت تأثیر قرار می دهد، فرزندان شان را نیز تحت تأثیر قرار می دهد. در حوادث نامطلوب مانند درگیری، طلاق، از دست دادن شغل، کودکان ممکن است برای مقابله با استرس نیاز به حمایت بیشتری داشته باشند.
۹- محیط یادگیری ناخوشایند
عوامل دیگری مانند احساس راحتی و امنیت دانش آموزان در محیط آموزشی نیز اهمیت دارد. مهم است که اطمینان حاصل شود که آنها تمام لوازم مورد نیاز، نور کافی، و همچنین احساس گرما و تغذیه مناسب را حین درس خواندن در مدرسه یا خانه دارند.
ارتباط با کودکان دیگر، قلدری و درگیری با معلم نیز می تواند باعث شود که دانش آموزان انگیزه ای برای مطالعه نداشته باشند. برای والدین مهم است که با فرزندان خود ارتباط برقرار کنند و در مورد وضعیت مدرسه جویا شوند تا از سلامت فرزندان خود مطلع شوند.
۱۰- اختلالات یادگیری
آخرین اما نه کم‌اهمیت ترین عامل، ناتوانی‌های مختلف شناختی، فکری و رشدی دانش آموزان است که می‌تواند بر سلامت، تندرستی و توانایی و کیفیت درس خواندن دانش آموزان تاثیر بگذارد. در چنین مواردی، بهتر است در مورد آنچه که می‌تواند به عملکرد تحصیلی بهتر بچه‌ها کمک کند، کمک یا مشاوره حرفه‌ای دریافت کنید.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
