مناظره انتخاباتی ریاست‌جمهوری رأی‌ها را تغییر می‌دهد؟/سوت پایان میکروفن‌ها در پخش زنده
امروز ۶ تیر آخرین روز از برنامه های انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهوری است و ۶ نامزد تا فردا ۸ صبح می توانند آخرین تبلیغات خود را در فضای رسمی و مجازی داشته باشند.
تبلیغاتی که با رسیدن به آخرین روزها پررنگ‌تر شد و به نشست‌های مختلفی در شهرها رسید. با این حال می توان گفت در این دور از انتخابات ریاست جمهوری، صداوسیما و برنامه های انتخاباتی نقش مهمی در گرم کردن تنور انتخابات داشت و دست کم توانست با برپایی مناظره ها، برنامه های گفت‌وگومحور و میزگردهای تخصصی تا حدی مخاطب را با آراء و اندیشه های نامزدهای مورد نظر آشنا کند.
مناظره ها که در همه چند دوره قبلی در سه قسمت روی آنتن می رفت و برگزاری هر قسمت با سختی ها، حواشی و اتفاقاتی هم همراه بود در این دوره به پنج قسمت افزایش پیدا کرد و تلاش شد تا مخاطب با زمان بیشتری به نظاره افکار نامزدها بنشیند. اگرچه که این مناظره ها با نقدهای زیادی هم مواجه بود به ویژه در مناظره اول که هم شکل ساختاری مناظره و هم شکل محتوایی و همراهی نکردن نامزدها در نقد و تحلیل آرای یکدیگر مورد انتقاد قرار گرفت.
در این گزارش نگاهی داریم به دو مناظره اخیر که دوشنبه و سه شنبه از شبکه یک سیما پخش شد و خاتمه ای بر مناظره های چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری بود.
افتتاحیه مناظره‌ها
مناظره چهارم و پنجم همچنان با میزانی از تاخیر روی آنتن رفتند. هر دو مناظره با یک تغییر با حفظ پرستیژ بهتری برای گریم نامزدها شروع شد و این بار به جای اینکه یک نفر به تنهایی و با یک قلم مو همه نامزدها را گریم کند، به تعداد نامزدها و با قلم موهای جداگانه، گریم چهره‌ها انجام شد.
از جمله نکاتی هم که با حضور نامزدها در استودیو به چشم آمد، گپ و گفت چند دقیقه‌ای محمدباقر قالیباف و سعید جلیلی در مناظره آخر بود.
بعد از مناظره اول و انتقاد به تاخیر در پخش برنامه، در مناظره های بعدی با نزدیک شدن ساعت شروع، دوربین ها استودیوی خالی و ورود تدریجی نامزدها را نشان دادند. اتفاقی که می توانست از انتظار و تاخیر پیش آمده بکاهد و مخاطب ببیند که روی آنتن چه می گذرد. این گریم نامزدها روی آنتن هم بخشی از همین پیش شروع برنامه بود.
در مناظره پایانی که در روز عید غدیر بود، سیدامیرحسین قاضی زاده هاشمی با ورود به استودیو به عوامل پشت صحنه و بعد نامزدها عیدی داد.
مطابق با روند مناظره های قبلی با سلام ابتدایی مجری، سرود جمهوری اسلامی پخش و نامزدها برای ادای احترام به سرود ایستادند و سپس آیاتی از قرآن کریم پخش شد.
مجری نیز با سلام و خوشامدگویی مثل دفعات پیش بر پاسداشت زبان فارسی تاکید کرد.
تغییر در مناظره‌ها
دو قسمت پایانی مناظره ها با محور سیاست خارجه و اقتصاد پخش شد. سوالات کارشناسان که از روز اول به دلیل طولانی بودن و تعداد زیاد با انتقاد روبه‌رو بود این بار هم کوتاه‌تر شد و هم تعدادشان کمتر شده بود. سوالات مردمی هم کلاً حذف شد. در قسمت پایانی هم با یک تغییر مثبت سوالات کارشناسان حذف و مهدی خسروی سوالی را درباره برنامه نامزدها به عنوان اولویت کاری‌شان پرسید و همچنین از سیاست خارجه سوال کرد.
نامزدها در مناظره چهارم بیشتر عملکرد و کارنامه یکدیگر را نقد کردند اما در مناظره پایانی دوباره رویکرد مناظره ها به حالت منفعلانه‌ای درآمد.
حضور مهدی خسروی مجری مناظره ها حالا به چهره ای شناخته شده تر برای مردم تبدیل شده است. اگرچه که می دانیم دایره اختیارات وی چندان در مناظره ها باز نبود با این حال سعی کرد در همین دایره محدود با احترام و خوشرویی و بدون تبعیض اجرای برنامه را بر عهده بگیرد.
مثبت‌ترین و به موقع‌ترین ورود او در قسمت پایانی مناظره‌ها بود که بعد از وعده‌های عجیب برخی نامزدها به نوعی به آنها تذکر داد و از نامزدها خواست وعده‌هایی بدهند که در اختیارات آنها باشد و برای برنامه‌هایی که می‌دهند زمان‌بندی لازم را هم ارائه کنند. تذکری که هم به جا و هم درست بود.
پایان مناظره‌ها
در مناظره پایانی و در زمان جمع بندی با توجه به اینکه دیگر امکان اختصاص زمان نبود علی رغم اینکه در ابتدای این دور از برنامه ها گفته شده بود که میکروفن قطع نمی شود اما باز هم به دلیل ادامه دار شدن سخنان برخی نامزدها از حد مجاز میکروفن ها قطع شد.
پایان مناظره آخر نیز به نوعی ناامیدکننده بود چون نامزدها با قرائت بیانیه‌هایی که بیشترشان از قبل نوشته شده بود، عملا فرصت مناسب برای صحبت کردن از خودشان و جمع بندی برنامه‌هایشان را از دست دادند. درواقع پایان بندی مناظره‌ها بیشتر به خوانش متون به شکلی خسته کننده تبدیل شده بود.
اگرچه مناظره‌ها پربیننده‌ترین بخش برنامه‌های تبلیغاتی نامزدها در ایام انتخابات است اما تنها معیار برای شناخت نامزدها نیست و این دور از برنامه های انتخاباتی نشان داد حتی در جایی برخی میزگردها بیشتر به این شناخت کمک کرده است.
خود صداوسیما هم نظرسنجی‌هایی منتشر کرد تا نشان دهد که با مناظره ها و برنامه های انتخاباتی برخی ترغیب به مشارکت و تصمیم گیری درباره فرد مورد نظرشان شده اند.
از این حیث برگزاری مناظره ها حتماً اتفاق خوبی بوده است. به ویژه که با وجود انتقادهای مختلفی که در رسانه‌ها مطرح می‌شد برگزار کنندگان مناظره ها سعی داشتند تا در هر قسمت بخشی از این نقدها را پاسخگو باشند و در رفع آنها بکوشند.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
