مجادله بر سر آب معدنی/ آب بسته‌بندی استفاده کنیم یا خیر؟
چند روزی است که شبکه‌های اجتماعی پر شده از یک ویدئوی وایرال‌شده با عنوان «حرف‌های شوکه‌کننده یک کارشناس روی آنتن تلویزیون: آب معدنی نه؛ آب چاه بخورید!». ماجرا از این قرار است که در حاشیه برنامه تلوزیونی «بی‌واسطه» محمد دلاوری از یک کارشناس صنایع غذایی سؤال‌هایی درباره میزان آلوده‌‌بودن محصولات غذایی می‌پرسد و او هم جواب‌هایی به این سؤال می‌دهد؛ ازجمله اینکه می‌گوید به دلیل وجود ریزپلاستیک‌ها در بطری‌های آب معدنی از خوردن آن پرهیز کنید. این کارشناس همچنین می‌گوید که اگر آب چاه بخورید، بهتر است تا آب معدنی! با توجه به همه‌گیر‌شدن این ویدئو، شائبه‌هایی درباره استفاده از آب معدنی در میان مردم به وجود آمده است.
همچنین این اظهانظر واکنش‌هایی را هم به همراه داشته است. ازجمله اینکه مدیرکل آزمایشگاه‌های مرجع سازمان غذا و دارو با بیان اینکه آبهای بسته‌بندی دارای مزایای متعددی هستند، گفت: نبود آلودگی‌های میکروبی و انگلی بیماری‌زا، وجود محدوده‌های مجاز املاح و فلزات سنگین و آفت‌کش‌ها، بخشی از مزایای آبهای بسته‌بندی هستند. دکتر مهدی انصاری با بیان اینکه اظهارنظر درباره اینکه مصرف آب چاه فقط منجر به بروز سنگ کلیه می‌شود، غیرمسئولانه و غیرکارشناسی است، یادآور شد: آب چاه‌ها ممکن است آلودگی‌های زیادی داشته باشند که ممکن است به دلیل نزدیکی به مناطق مسکونی، کشاورزی، مراکز صنعتی و منابع دیگر آبهای زیرزمینی متصل آلودگی به ترکیبات آلی، نیترات و سولفات داشته باشد. او ادامه داد: در تولید و عرضه آبهای بسته‌بندی، فرایندهای صنعتی رعایت شده و مجوزهای لازم پس از بررسی‌ها و آزمایش‌های متعدد اخذ می‌شود.
هر محصولی یک شرایط نگهداری دارد که از طرف تولید‌کننده در بسته‌بندی محصول اعلام می‌شود که مصرف‌کننده، فروشنده و توزیع‌کننده ملزم به رعایت الزامات انبارداری، حمل‌ونقل و نگهداری هستند. مدیرکل آزمایشگاه‌های مرجع سازمان غذا و دارو تأکید کرد: اگر شرایط نگهداری هر محصولی رعایت نشود، طبیعی است که شاید خطراتی برای مصرف‌کننده به همراه داشته باشد و این هم محدود به یک فراورده مانند آب بسته‌بندی‌شده نیست. ظروف بسته‌بندی پت در ایران و دنیا، مختص آبهای آشامیدنی نیست، بلکه در نوشابه‌ها، روغن‌های خوراکی، برخی لبنیات و شیشه‌های شیرخوری کودکان نیز از مواد پت استفاده می‌شود.
او در ادامه صحبت‌هایش به روغن‌های خوراکی اشاره کرد و با بیان اینکه روغن‌های زیروترانس مورد تأیید سازمان غذا و دارو هستند، تأکید کرد: برای هر شاخص روش اندازه‌گیری وجود دارد که از دقیق‌ترین و حساس‌ترین روش‌ها استفاده می‌شود و عبارت زیرو معنی عام داشته؛ در‌حالی‌که به صورت فنی عبارت غیر‌قابل ردیابی (not detectable) اعلام می‌شود. باید اذعان کرد نمی‌توانیم و نباید علایق و سلایق شخصی خودمان را در رسانه‌ها عمومیت دهیم. انصاری درباره کیفیت برنج‌های غیرایرانی موجود در بازار نیز گفت: همه برنج‌های وارداتی در مبادی ورودی کشور و حتی در مبدأ تولید نمونه‌برداری شده و آنالیزهای لازم بر روی آنها انجام می‌شود و تنها محصولاتی قابلیت عرضه به بازار مصرف را دارند که با ضوابط و مقررات ملی کشور مطابقت داشته باشند. بنا بر اعلام وبدا، همه کالاهای سلامت ازجمله آبهای بسته‌بندی مورد نظارت و پایش مستمر سازمان غذا و دارو بوده و با هرگونه انطباق‌نداشتن با ضوابط موجود به صورت قانونی برخورد می‌شود. نظرات ارائه‌شده از سوی افراد غیرمسئول در حوزه سلامت غذایی، جنبه شخصی دارد و موضع ارگان‌های رسمی نیست. اطلاعات ارائه‌شده بر اساس اطلاعات بسیار محدود و ناقص یک آزمایشگاه بخش خصوصی، فاقد عمومیت‌بخشی به کل جامعه است.
آیا آب معدنی اصلا ریزپلاستیک ندارد؟
این اظهارنظرها درباره سالم‌بودن یا سالم‌نبودن آب معدنی‌ها در حالی است که چهار ماه پیش خبرگزاری مهر نتایج یک پژوهش درباره سلامت آبهای معدنی را منتشر کرده بود. در این گزارش آمده که افرادی که از آب معدنی بطری استفاده می‌کنند، صدها هزار ذره پلاستیکی با آب مصرف می‌کنند. آن‌چنان که مهر نوشته، به گفته محققان به طور متوسط، یک لیتر آب بطری حاوی ۲۴۰ هزار قطعه پلاستیکی تشخیص‌دادنی است که ۱۰ تا صد برابر بیشتر از تخمین‌های قبلی است. آنها افزودند که از هر ۱۰ ذره پلاستیکی ۹ ذره نانوپلاستیک بودند. به گفته محققان، ذرات نانوپلاستیک به قدری ریز هستند که می‌توانند از روده‌ها و ریه‌ها مستقیما وارد جریان خون شده و در نهایت در اندام‌هایی مانند قلب و مغز رسوب کنند؛ به همین دلیل محققان در حال بررسی این موضوع هستند که چگونه این نانوپلاستیک‌ها ممکن است به بدن انسان آسیب برسانند. «بی ژان یان»، محقق ارشد و شیمی‌دان محیط زیست در دانشگاه کلمبیا، در یک بیانیه خبری گفت: «مطالعات مسمومیت فقط حدس می‌زدند که چه چیزی در آنجا وجود دارد؛ اما این تحقیق پنجره‌ای را می‌گشاید که می‌توانیم به دنیایی پی ببریم که قبلا در معرض دید ما نبوده است». میکروپلاستیک‌ها به‌عنوان قطعاتی از کمتر از یک‌چهارم اینچ تا ۱.۲۵ هزارم اینچ تعریف می‌شوند. نانوپلاستیک‌ها حتی ذرات ریزتری هستند که اندازه آنها کمتر از یک میکرومتر است. در مقام مقایسه، قطر موی انسان حدود ۷۰ تا ۷۵ میکرومتر است. به گفته محققان، برخلاف مواد آلی طبیعی، بیشتر پلاستیک‌ها به مواد بی‌ضرر تجزیه نمی‌شوند. آنها فقط به ذرات کوچک‌تر تجزیه می‌شوند. برای این مطالعه، محققان از روش میکروسکوپی جدیدی استفاده کردند که در آن دو لیزر به طور هم‌زمان نمونه‌ها را بررسی می‌کنند. این تیم هفت پلاستیک معمولی را هدف قرار دادند تا ببینند چه تعداد ذره می‌توانند در آب بطری پیدا کنند. آنها در هر لیتر ۱۱۰ هزار تا ۳۷۰ هزار ذره پیدا کردند که ۹۰ درصد آن نانوپلاستیک بود. یکی از ذرات پلاستیکی رایج پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) بود که از آن بطری‌های آب زیادی ساخته می‌شود. به گفته محققان احتمالا وقتی بطری فشرده می‌شود یا در معرض گرما قرار می‌گیرد، ذرات به داخل آب وارد می‌شوند؛ اما نتایج نشان می‌دهد که ذرات PET درواقع از ذرات پلی‌آمید، نوعی نایلون که در فیلترهای پلاستیکی برای تصفیه آب قبل از بطری استفاده می‌شود، بیشتر بود. پلاستیک‌های صنعتی مانند پلی‌استایرن، پلی‌وینیل کلرید و پلی‌متیل متاکریلات نیز معمولا در آب بطری یافت می‌شدند.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
