بحران صادرات فرش در ایران/ مهاجرت رفوگران ایرانی به این کشور
حسین سلاح ورزی رئیس اتاق بازرگانی ایران در این همایش به نبود عدد و رقم ثابت در مورد صادرات فرش و صنایع دستی و انتشار ارقام متفاوت در این زمینه اشاره کرد و گفت: در پنج دهه اخیر صنایع دستی و فرش از ارزآورترین اقلام صادراتی بوده‌اند و این اقلام حتی در سال‌های جنگ نیز منبع ورود ارز به کشور بودند.
وی افزود: صنعت فرش دستباف در سراسر کشور گسترده است و در اقتصاد روستایی ما نفوذ دارد، با این حال اکنون صادرات فرش به کمترین میزان ممکن رسیده است؛ سیر نزولی از صادرات ۲ میلیارد دلاری چگونه به ۵۰ میلیون دلار کنونی رسیده در حالی که کیفیت و کمیت فرش ما تغییر نکرده است؟ حتما تحریم‌ها در صادرات فرش و صنایع دستی تاثیر گذاشته اما دلایل دیگری هم وجود دارد که برآمده از سیاست‌گذاری‌های نادرست از جمله سیاست پیمان‌سپاری ارزی است. این سیاست‌ها همان طور که صادرات دیگر کالاهای غیرنفتی را به طور منفی از خود متاثر کرده بر صادرات فرش هم تاثیر منفی گذاشته است.
سلاح‌ورزی تصریح کرد: در نتیجه این سیاست‌ها تراز تجاری منفی ۱۷ میلیارد دلاری در صادرات غیرنفتی تا پایان سال پیش‌بینی می‌شود.
زمانی ۴۴ درصد صادرات غیرنفتی ایران فرش بود
رضی حاجی آقامیری، رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع دستی اتاق بازرگانی در همایش توسعه تجارت فرش دستباف و صنایع دستی از فرش و صنایع دستی به عنوان دو نماد هنر ایران یاد کرد و گفت: این دو ظرفیت زیادی برای اشتغال و درآمدزایی دارند.
وی افزود: زمانی ۴۴ درصد صادرات غیرنفتی ایران را فرش تشکیل می‌داد. آقامیری ادامه داد: کمیسیون فرش، هنر و صنایع دستی اتاق بازرگانی ایران از چهار ماه گذشته تشکیل و تلاش شده مسائل این سه موضوع در اولویت زیست‌بوم اقتصادی کشور قرار گیرد.
این عضو اتاق بازرگانی تصریح کرد: اولین دستاورد این کمیسیون در چهار ماه نخست فعالیت، حذف بند ب تبصره ماده ۲۷ لایحه برنامه هفتم بود. این بند آسیب بسیار زیادی به صادرات اشخاصی حقیقی وارد می‌کرد و این در حالی است که بیشتر صادرکنندگان فرش دستباف افراد حقیقی هستند.
صادرات فرش باید از معافیت در تعهدات ارزی برخوردار باشد
پیام باقری، نائب رئیس اتاق بازرگانی نیز در این رویداد از فرش به عنوان شناسنامه ایران و ایرانی نام برد و گفت: صنعت فرش و صنایع دستی علاوه بر موضوعات اقتصادی یک هنر را به نمایش می‌گذارد و کشور ما در میان کشورهای دنیا از گستردگی خاصی در موضوع صنایع دستی برخوردار است.
وی افزود: به استناد آمار از میان ۴۰۰ رشته هنری صنایع دستی در دنیا ۲۷۰ مورد آنها در ایران فعال است.
باقری ادامه داد: فرش در ایران ۵۳۰ هزار فرصت شغلی کرده که ۷۰ درصد آن را بانوان در اختیار دارند. ارزش صادرات صنایع دستی ایران در سال گذشته ۲۲۴ میلیون دلار بوده است، همچنین در این سال ۱۷۰۰۰ میلیارد تومان صنایع دستی در داخل کشور فروخته شده است. صنایع دستی و فرش هنر را تبدیل به ثروت می‌کنند.
نائب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران خاطرنشان کرد: در این صنعت اقتصاد خانوار، صنایع کوچک و حوزه روستایی کشور هدف گرفته شده است، بنابراین اگر این صنعت رشد کند روند مهاجرت از روستا به شهر کند می‌شود. این صنعت همچنین اط پتانسیل خوبی هم در توسعه صادرات برخوردار است، در سال ۱۳۷۳ ارزش صادرات فرش کشور بیش از دو میلیارد دلار بوده است.
وی همچنین اظهار کرد: اقتصاد فرش مبتنی بر مهارت‌گرایی است و با حداقل منابع حداکثر ارزش افزوده را ایجاد می‌کند، با این حال چالش‌هایی همچون نقل و انتقال‌های ارزی و رفع تعهدات ارزی باعث تنزل جایگاه ایران در صادرات فرش شده است.
باقری تصریح کرد: صنایعی که از امکانات و سوبسید برخوردار نیستند در رفع تعهدات ارزی باید از معافیت‌هایی برخوردار باشند.
فرش و صنایع دستی با امنیت ملی گره خورده
فتح‌الله توسلی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز در این رویداد ارزش صادرات فرش دستباف ایران را نه ۲ میلیارد دلار که ۵۰ میلیون دلار دانست و گفت: در ۱۲ تریلیون دلار صادرات جهانی، ۵۰ میلیون دلار صادرات فرش ایران رقمی نیست که آمریکایی‌ها بخواهند برای مقابله با آن فرش ایران را تحریم کنند، دلیل این اقدام امریکا این است که دو نیم میلیون نفر ایرانی در روستاها به بافت فرش اشتغال دارند و این حرفه به آنها صبر و قدرت تاب‌آوری می‌دهد. با تحریم فرش، فرشبافان ایرانی بیکار شده به حاشیه شهرها می‌آیند و با این اتفاق امنیت ملی کشور تهدید می‌شود؛ فرش و صنایع دستی با امنیت ملی ما گره خورده است.
وی افزود: ما بر سر ادغام مرکز ملی فرش با دولت دچار چالش شدیم، فرش به قدری مهم است که نظارت آن باید با یک معاون وزیر باشد بنابراین توانستیم وزارت صمت را متقاعد کنیم فرش دستباف زیر نظر مرکز ملی فرش باشد و از زیر مجموعه صنایع خلاقه خارج شود و با اسباب بازی در یک رده نماند.
توسلی ادامه داد: جای ناراحتی است که سرای فرش داریم اما سرای فرش سنتی نداریم. وی خاطرنشان کرد: با توجه به شرایط اقلیمی کشور، صنایع از جمله صنعت فرش باید به سمت کمتر آب‌بر بودن بروند.
توسلی همچنین از تنظیم نامه‌ای خطاب به مخبر، معاون اول رئیس جمهور خبر داد و گفت: در این نامه به ایشان اظهار کردم که فرش متولی ندارد، رفوگران ما جذب ترکیه می‌شوند و موضوع بیمه قالیبافان باید مورد توجه قرار گیرد.
اختصاص یک بند در برنامه هفتم توسعه به صنایع دستی
مریم جلالی، معاون صنایع دستی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نیز در این همایش از تدوین سند توسعه صنایع دستی در معاونت صنایع دستی و هنرهای دستی خبر داد و افزود: با وجود دورافتادگی صنایع دستی، در برنامه هفتم توسعه یک بند اختصاصی برای تقویت این صنایع منظور شده است.
وی همچنین از لزوم ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به صنایع دستی اشاره کرد و گفت: من هیچ انفکاکی بین دانش‌بنیان‌ها و صنایع دستی نمی‌بینم و به توانمندی آنها برای به‌روزرسانی این صنایع نیازمندیم.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
