همشهری آنلاین :
«ماتا هاری» هنرپیشه هلندی تئاتر بود که در خاک فرانسه برای آلمانی‌ها جاسوسی می‌کرد.
«گرترود مارگارت زله» در هفتم اوت ۱۸۷۶ به دنیا آمد و در خلال جنگ جهانی اول توسط جوخه آتش در تاریخ ۱۵ اکتبر ۱۹۱۷ اعدام شد. این زن فریبکار مدت سه سال در فرانسه با فریب افسران فرانسوی اطلاعات مهم نظامی را از آنها می‌گرفت و برای دولت آلمان می‌فرستاد.
گرترود بزرگ‌ترین فرزند خانواده بود. او در ۱۳ سالگی مدرسه را رها کرد چون پدر و مادرش از هم جدا شده بودند. در ۱۸ سالگی به طرز عجیبی با یک افسر آلمانی ازدواج کرد. این افسر آلمانی در یک روزنامه اطلاعیه داده بود و به دنبال همسر مناسبی برای خودش می‌گشت. گرترود هم به این ترتیب با رودولف جون مک لئود آشنا شد و ازدواج کرد. اما مدت کوتاهی از این ازدواج نگذشته بود که او از کاری که کرده بود پشیمان شد چون رودولف یک الکلی بود و درآمد مشخصی هم نداشت. رودولف مدتی بعد برای ادامه زندگی به اندونزی رفت و گرترود را هم با خود برد.
نکته تاسف آمیز اینجا بود که رودولف در آنجا دو زن محلی دیگر هم داشت و زندگی برای مارگارت جوان تیره و تار شد. گرترود دو سال با این شرایط زندگی کرد و در نهایت با یک افسر آشنا شد و فرار کرد و به یک گروه تئاتر محلی پیوست. همان جا بود که اسم خودش را به ماتا هاری تغییر داد. در سال ۱۹۰۳ گرترود به عنوان یک اسب‌سوار سیرک به پاریس رفت. در آنجا او را به اسم لیدی مک لئود می‌شناختند. دو سال بعد او دوباره به حرفه سابقش یعنی اجرای نمایش برگشت و دوباره از اسم ماتا هاری استفاده کرد.
همین مساله باعث شد که او شهرت زیادی پیدا کند و با تعداد زیادی از آدم‌های نظامی و سیاستمدارهای مشهور آشنا شود. همین آشنایی‌ها بود که زمینه کار او به عنوان جاسوس را فراهم کرد. یکی از افسران اطلاعات بریتانیا به او پیشنهاد کرد که برای فرانسوی‌ها جاسوسی کند و او پذیرفت. البته فرانسوی‌ها چون شناختی از او نداشتند پیشنهادش را نپذیرفتند.
ماتا هاری شیفته جاسوسی شده بود چون می‌توانست از موقعیت و شهرتش بهره زیادی برای جاسوسی ببرد. طی سه سال بعدی او برای آلمانی‌ها جاسوسی کرد و کسی هنوز نمی‌داند که او چطور و به وسیله چه کسی وارد این کار شد. در همان سال آخر فرانسوی‌ها یک پیغام رادیویی از آلمانی‌ها را ردگیری کردند. آن پیغام حامل اطلاعات مهمی از یک جاسوس آلمان درباره قوای فرانسه بود.
در آن پیام او را به عنوان جاسوس کد اچ-۲۱ معرفی کرده بودند. به این ترتیب اداره ضد جاسوسی فرانسه دست به کار شد. آنها بقیه پیغام‌ها را دنبال و رمزگشایی کردند و درنهایت ماتا هاری در فوریه ۱۹۱۷ وقتی که در اتاقش در هتل پلازا بود دستگیر شد. او خیلی زود محاکمه شد و دادگاه او را به خاطر دادن اطلاعاتی که منجر به مرگ ۵۰ هزار سرباز شده بود به اعدام محکوم کرد.
