برجام با روی کار آمدن جمهوری‌خواهان حفظ خواهد شد؟
روز سه شنبه ۲۵ مردادماه کلاب هاوس خبرآنلاین با موضوع "تحولات برجام یک قدم تا احیا؟" با حضور ۱۸هزار مخاطب برگزار شد که در آن کارشناسانی چون مهدی مطهرنیا، مسعود بهنود، فیاض زاهد، حسن بهشتی پور، بیژن احمدی، دیاکو حسینی، سهیل جمشیدپور، مسعود نحوی، مهدی نوربخش، مجید تفرشی و... حضور داشتند.
در این نشست مجازی بیژن احمدی بنیانگذار موسسه صلح و دیپلماسی و رییس سابق کنگره ایرانیان کانادا گفت: ابتدا چند نکته در مورد اتفاقات اخیر مطرح کنم. در رابطه با پاسخ ایران آن نکته ای که بسیار مثبت است و گزارش های مختلفی بوده و به طور رسمی از سوی اولیانوف مطرح شده این است که موضوع پرونده ایران در آژانس انرژی اتمی در پاسخ ایران به صورت یک خواسته جدید مطرح نبوده. این مثبت هست اما به این معنای نیست که موضوع آژانس کاملا حل شده است. بلکه به نظر می رسد در اخرین متنی که توسط بورل ارائه شده در حدی که می توانست منجر به امضای توافق شود، خواسته های ایران در نظر گرفته شده و گفته اند در صورتی که ایران پاسخ آژانس را بدهد پرونده بسته خواهد شد. اما از طرف دیگر مذاکراتی به طور موازی و خارج از چارچوب برجام به کمک یا واسطه گری قطری ها بین ایران و آژانس در جریان است تا نکات مورد سوال پاسخ داده شود. یعنی پیش از اینکه ایران به تعهدات برجامی خود بازگردد این پرونده برای همیشه بسته شود. بنابراین احتمالا اگر برجام احیا شود، در طول دورانی که برای احیای برجام خواهد بود، در مورد پرونده هسته ای ایران حرف هایی را خواهیم شنید.
احمدی با اشاره به اینکه در مورد درخواست های ایران برای تضمین نکات متفاوتی گفته می شود گفت: سخت است که فکر کنیم چه مکانیزمی برای غرامت دادن به ایران می تواند وجود داشته باشد. مثلا فرض کنیم که رییس جمهور اینده امریکا بخواهد غرامتی را به ایران پرداخت کند. اما صحبت هایی که اقای مرندی در مصاحبه با سی ان ان داشتند به دو نکته اشاره می کنند که به نظر می رسد همین دو نکته از مواردی است که ایران از طرف غربی درخواست کرده. یکی تضمین اقتصادی است که اسم آن را تضمین حقوقی هم می گذارند که فکر می کنم اشاره ایشان این است که کمپانی هایی که سرمایه گذاری در ایران کرده اند، در صورتی که تحریم ها هم برگشت، منافعشان حفظ شود. احتمالا به آن زمانی اشاره دارد که طول بکشد تا اگرتحریم ها برگشت، زمانی طول بکشد تا قراردادها با ایران تمام شود و بعد تحریم ها شروع شوند. مساله دیگری که مطرح کرده اند تضمین ذاتی است که می گویند اگر امریکایی ها برجام را نقض کنند، ایران باید بتواند برنامه هسته ای خودش را به سرعت برگرداند به آن جایی که بوده. چنین تصمیمی در حوزه تعهدات هسته ای تعریف می شود. مساله تعهدات هسته ای ایران و اینکه چطور باید رفتار کند و غنی سازی را به چه سطحی ببرد و ... توافق شده. اینجا جای سوال است که ایا مورد جدیدی در این پاسخ در رابطه با تعهدات هسته ای که ایران بخواهد مطرح شده و یا نه اینکه ما دستاورد و تضمین هایی را روی آن برنامه هسته ای به آن شکلی که روی آن توافق کرده ایم رسیده و اسمش تضمین های ذاتی است. به این معنا که اگر مثلا اگر ترامپ به قدرت برگردد و از برجام خارج شود ایران می تواند به جای فاصله ۱۲ ماهه طی شش ماه بتوانیم فعالیت هسته ای خود را گسترش بدهیم و به جایی که بوده برگردانیم. ما شاهد تلاش هایی هستیم از سوی تیم مذاکره کننده که می گوید برجامی که ممکن است رخ دهد، تضمین های بیشتری نسبت به برجام ۲۰۱۵ دارد و دست امریکا را از نظر هسته ای ایران بیشتر خواهد بست.
وی در پایان گفت: در مورد اینده برجام، موافقم که باید نگران این بود که برجام بتواند تغییر اینده در کنگره امریکا یا کنگره را تحمل خواهد کرد یا نه؟ نکاتی هست که امیدبخش هستند و باید به آنها توجه کرد. هیات حاکمه آمریکا امروز به صورت جدی دارد تلاش می کند، چه در حزب جمهوری خواه مانند لیز چنی یا مارک اسپر، بولتون و... همراه با دموکرات ها تلاش می کنند که ترامپ انتخاب نشود. این ها تلاش های جدی انجام می دهند. موفقیت دوباره ترامپ کار اسانی نیست. گروهی که امروز در حزب جمهوری خواه طرفدار و وفادار به ترامپ هستند و نامزدهایی که دارند خود را برای کنگره اماده می کنند، به نام راست جدید شناخته می شوند. مسائل جدی این گروه مسائل داخلی امریکا و برون مرزی آنها مساله چین است. فرض کنیم که ترامپ دوباره با طرفداری این گروه به قدرت برسد، ممکن است سیاست های ترامپ در دوره جدید متفاوت بشود. البته باید در نظر داشته باشیم که اینده برجام به تصمیم ایران هم بر می گردد که چطور از بازگشت به برجام در دو سال اینده استفاده کند و از منافع اقتصادی آن منتفع شود.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
