فلاحت پیشه: تیم مذاکره کننده سابقه برهم زدن توافق را داشت/ گزینه نظامی اسراییل را باید جدی گرفت

قرن نو : فلاحت پیشه گفت: تیم مذاکره کننده ما برای توافق نرفته بود بدین معنا که این تیم برای تحکیم مواضع و اعلام مواضع حضور داشت در واقع سابقه توافق دیپلماتیک را نداشت بلکه سابقه برهم زدن توافق و یا تلاش برای برهم زدن توافق را در کارنامه داشت.

برجام همچنان بلاتکلیف است، از یک سو آمریکا پالس مذاکره می فرستد اما تحریم های جدیدی را هم علیه ایران وضع می کند و از سوی دیگر ایران بدون پذیرش شروطش در مذاکرات حاضر نیست تن به امضای توافق پیشنهادی اروپایی ها بدهد.

حشمت الله فلاحت پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس دهم، به قرن نو می گوید؛ طبیعتا ایران و آمریکا به دنبال برجام جدید باشند. او تاکید می کند نظارت در برابر نفت از جمله راهکارهای پایان دادن به این مناقشه هست.

فلاحت پیشه با اینکه تاکید می کند ایران باید تهدید نظامی اسرائیل را جدی بگیرد اما این را هم می گوید که اگر جنگی رخ دهد، اسرائیل آسیبی به مراتب بیشتر از ایران خواهد دید.

مشروح گفتگوی حشمت الله فلاحت پیشه، نماینده سابق مجلس را بخوانید؛

******

• آقای فلاحت پیشه! این ادعا که مذاکرات برجام به شکست خورده و دو طرف درباره اعلام کردن آن تعلل می کنند را می‌پذیرید یا صرفا فضاسازی ها علیه برجام است؟ 

 نخست اینکه ایران و آمریکا باید به دنبال توافق دوجانبه باشند دوم اینکه این توافق می‌تواند نفت در برابر نظارت باشد. دلیل آن هم این است که زمان احیای برجام تا حد زیادی سپری شده است و برجام فقط در قالب قبلی خودش در شرایطی می توان احیا شود که آمریکا و ایران درباره اجرای آن تضمین دهند.

 طبیعتا ایران درباره اجرای برجام تضمین می دهد چراکه طرف آن آژانس است اما آمریکایی ها اعلام کردند تضمین نمی دهند چون طرف آن‌ها، حزب مخالف یعنی جمهوریخواهان است که با برجام مخالفت می کنند. بنابراین احیای برجام به معنای کلی اش روز به روز در حال از دست رفتن است.

باید به دنبال برجام جدید باشند

طبیعتا باید به دنبال برجام جدید باشند به این دلیل که طبق سند احیای برجام، ایران باید برنامه های هسته ای خود را به حالت تعلیق، تاخیر و تغییر کاربری دربیاورد و در عین حال سوخت تولید شده ۲۰ و ۶۰ درصد خود و همچنین بخش عمده سوخت بالای ۳۷ درصد را به خارج از ایران منتقل کند.

به بیان دیگر ایران باید دستاورد هسته ای اش را در مقابل تعلیق تحریم هایی که تضمینی برای آنها وجود ندارد کنار بگذارد. به ویژه در اثر تزلزلی که در تصمیم آمریکا از سه ماه آینده (که ممکن است اکثریت کنگره تغییر کند) ایجاد خواهد شد تا زمان دولت آینده که ممکن است دولت آینده هم سند برجام را مانند آقای ترامپ از بین ببرد.

اگر در ابتدای دولت بایدن برجام امضا می شد در طول چهار سال به حدی ریشه می دواند که برجام عملا قابل لغو نبود اما این کار صورت نگرفت و تعلل هایی رخ داد به ویژه اینکه برجام تحت الشعاع منافع دیگر بازیگران مثل چین و روسیه و دیگران قرار گرفت.

شرط مهم برای احیای برجام

•  آیا این به معنای پایان دیپلماسی در پرونده برجام است؟

بنده با این دسته از نظراتی که معتقدند دیپلماسی هسته ای پایان یافته مخالفم. برجام به معنای اصلی اش قابل احیاء نیست مگر اینکه تضمین آمریکایی ها را به همراه داشته باشد.

آمریکایی ها هم اعلام کردند تضمین نمی دهند اما به یک شرط است که برجام احیا خواهد شد و آن اینکه طرفین قاعده نفت در برابر نظارت را بپذیرند بدین معنا که ایران بتواند نفت خود را به فروش برساند و در مقابل نظارت های آژانس را بپذیرد اما تعلیق، تاخیر و خروج از برنامه ها و سوخت هسته ای اش را نداشته باشد در غیر این صورت ایران نمی تواند در شرایط کنونی با گذشت دو سال با فرصت سوزی که شد، برنامه هسته ای را فدای یک توافق نامعلوم کند.

• ایران در صورت شکست دیپلماسی هسته ای چقدر با مشکلات اقتصادی و دیپلماتیک روبرو خواهد شد؟

دیپلماسی هسته ای را نمی توان پایان ناپذیر دانست در واقع در حال حاضر نمی توان مرگ دیپلماسی هسته ای را اعلام کرد چراکه واقعا موضوع هسته ای ایران نتیجه ای جز دیپلماسی ندارد منتهی راه حل آن همان است که اشاره کردم. 

توافق نفت در برابر نظارت یک گام اساسی است

نباید وضعیت به این مرحله می رسید اما اکنون به این مرحله رسیده است و با وجود همین شرایط، یک توافق نفت در برابر نظارت می‌تواند یک گام اساسی باشد.

از سوی دیگر اروپایی ها و آمریکایی ها به این شرایط نیاز دارند چون فلسفه پیشنهاد آقای مکرون در گروه هفت، همین بود مبنی بر اینکه نفت ایران تحت هر شرایطی به بازار بازگردد به ویژه در فصل زمستان که نیاز جدی به سوخت روسیه وجود دارد این نفت باید بازگردد.

بازگشت نفت و گاز ایران به بازار جهانی یک شروع خوب است

در مقابل ایران هم باید از چنین پیشنهادی استقبال کند در واقع بازگشت نفت و گاز ایران به بازار می تواند یک شروع خوب باشد و همین شروع خوب می تواند مقدمه ای برای تداوم برنامه هسته ای باشد. لازمه آن هم این است که طرفین این قاعده همه یا هیچ را در موضوع هسته ای کنار بگذارند و بپذیرند که دیپلماسی هسته ای را می توان در قالب چندمرحله جدید پیش برد.

ایران به دنبال شکل دهی به یک بلوک تحریمی ها حرکت کرد

•  پیشنهاد جدید اروپا به ایران و آمریکا را چطور می بینید و چقدر احتمال دارد ایران آن را نپذیرد؟

به هر حال واقعیتی که وجود دارد این است که بایدن اشتباه کرد. در واقع رییس جمهور آمریکا براساس ۲۰ فرمان اولیه اش باید در همان روزهای ابتدای شروع به کارش، برجام را احیا می کرد وقتی که این کار را انجام نداد  و سعی کرد از سیاست فشار حداکثری ترامپ استفاده کند نتیجه اش این بود که ایران به دنبال شکل دهی به یک بلوک تحریمی ها حرکت کرد.

جنگ اوکراین هم این شرایط را به وجود آورد. با جنگ اوکراین، توافقی در بلوک تحریمی ها شکل گرفت که ایران و چین، ایران و روسیه و ایران و ونزوئلا به سمت سازوکارهایی برای مقابله با تحریم حرکت کنند.‌

بازار انرژی هم در شرایط کنونی یک بازار نیازمند و پرتقاضایی است به ویژه چالشی که در اوکراین ایجاد شده و از سوی دیگر فصل زمستان در راه است. در واقع به نفع طرفین است که سازوکار نفت در مقابل نظارت را در دستور کار قرار دهند. 

مدیریت تحولات از دست آمریکایی ها خارج خواهد شد اگر...

•  تلاش اسرائیل برای کشاندن فضا به سمت اولویت قرار گرفتن گزینه نظامی را چقدر خطرناک می دانید؟ بلوف است یا واقعیت؟

صهیونیست ها در طول دوران های مختلف شاهد بودند هرگونع مقابله ای با ایران صورت گرفت موجب شد که ایران مرحله به مرحله برنامه هسته ای خود را هر چند پرهزینه پیش ببرد. به بیان دیگر سنگرهای مختلف را به صورت پی درپی ایجاد کند.

در حال حاضر اسراییلی ها نگران هستند که سوخت ۶۰ درصد و تولید بهینه سوخت هسته ای و فناوری و دستگاه های جدید به عنوان یک اصل پذیرفته شده در این مناسبات شکل بگیرد، از این رو تلاش دارند موضوع را در قالب گزینه نظامی مطرح کنند که آمریکایی ها به هیچ وجه آمادگی برای انجام این کار ندارند.

یک واقعیت مهم وجود دارد و آن اینکه اگر موضوع نظامی مطرح شود شاید اسراییلی ها بتوانند آسیب محدودی به برنامه هسته ای ایران وارد کنند اما در طرف مقابل ایران با سیاست جنگ نامتقارن خود می تواند آسیب های فراوانی را به اسراییلی ها وارد کند. یقینا آن زمان است که مدیریت تحولات از دست آمریکایی ها خارج خواهد شد.

گزینه نظامی اسراییل را باید جدی گرفت

بنابراین، گزینه نظامی اسراییل را باید جدی گرفت و ایران باید آمادگی لازم برای مقابله به مثل پشیمان کننده را داشته باشد اما به رغم اینها، هدف اصلی اسراییلی ها نه اقدام نظامی بلکه اعلام پایان برجام است. 

این در حالی است که اگر برجام به معنای گذشته اش احیا نشود آن چیزی که الان مشخص است این است که دیپلماسی هسته ای کماکان قابل ادامه دادن است.

هر چند برجام مانند گذشته قابل احیا است به این شرط که دولت آمریکا برای اجرای آن تضمین ارائه کند که متاسفانه آمریکایی ها از اعطاء این تضمین اجتناب می کنند. 

تیم مذاکره کننده برای توافق به مذاکرات نرفته بود

• آقای فلاحت پیشه! عملکرد تیم مذاکره کننده را چگونه ارزیابی می کنید و تا چه حد در روند طی شده، عملکرد آنها اثرگذار بوده است؟

تیم مذاکره کننده ما برای توافق نرفته بود بدین معنا که این تیم برای تحکیم مواضع و اعلام مواضع حضور داشت در واقع سابقه توافق دیپلماتیک را نداشت بلکه سابقه برهم زدن توافق و یا تلاش برای برهم زدن توافق را در کارنامه داشت.

اگر شرایط برای توافق فراهم شود آن زمان است که در ایران تیمی تشکیل شود که این تیم از قابلیت لازم برای این موضوع برخوردار شود. 

تیم مذاکره کننده ایران تحت تاثیر روس ها بود

به ویژه در مسائلی که به روس ها ارتباط داشت تیم مذاکره کننده تحت تاثیر روسیه عمل کرد و نتوانست منافع کشور  را به صورت یک تیم مستقل تأمین کند. 

وقتی که دستاوردهای هسته ایران ناشی از پیشرفت های هسته ای و مقاومت مردم در مقابل تحریم ها بوده انتظار این است که ایران در زمینه هسته ای هم مستقل عمل کند.

علاوه بر این، در حال حاضر هم نفت در برابر نظارت هم قابل دسترسی است به شرطی که دولت ایران به حساسیت موضوع پی ببرد که در شرایط موجود یقینا می تواند منافع کشور را تأمین کند.