پیروز مجتهدزاده: اصلاح‌طلبان نگران ناراحتی آمریکا بودند
انتشار صوت مصاحبه محرمانه محمدجواد ظریف در سال گذشته و انتقادات او از دیپلماسی «میدان» این پرسش اساسی را ایجاد کرد که مسئولان وزارت خارجه تا چه میزان در حوزه کاری خود اختیار دارند.
نوع سیاست‌ورزی مسئولان دستگاه دیپلماسی در دولت سیزدهم در مذاکرت وین و همچنین انتقادات زیادی که به تیم «علی باقری کنی» وارد می‌شود برخی تحلیلگران را به این نگاه رسانده که بهتر بود مسئولیت مذاکرات برجام از همان ابتدا در شورای‌عالی امنیت ملی باقی می‌ماند تا تغییر دولت‌ها و اختلافات جناحی سیاسی داخل کشور نتواند در روند دیپلماسی کشور خللی ایجاد کند.
در همین رابطه یک استاد دانشگاه با انتقاد از حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه فعلی کشورمان می‌گوید؛ امیرعبداللهیان بهره‌ای از تجربیات عادی مسائل دیپلماتیک نبرده و قدرت کافی در امر دیپلماسی را ندارد.
او تأکید می‌کند؛ باید افراد کاردان در حوزه دیپلماسی کار را در اختیار بگیرند و به صورت هوشمندانه مراقب باشند تا مسائل مختلف به کشور تحمیل نشود.
شاهد مواضع عجیب و غریب از سوی دستگاه دیپلماسی هستیم
پیروز مجتهد زاده کارشناس مسائل ژئوپولیتیکی در گفت‌وگو با قرن نو در خصوص فرسایشی شدن و کارشکنی‌های جدید ابرقدرت‌های غربی و شرقی در روند مذاکرات احیای برجام و ابهامات موجود در رفتار دیپلمات‌های ایران در وین، اظهار کرد: بنده متوجه مواضع عجیب و غریب از سوی تیم دیپلماسی دولت سیزدهم نمی‌شوم. سوال اینجاست؛ مواضع اعلامی از سوی مسئولان وزارت خارجه و سیاست خارجی چگونه موجب سردرگمی این مسئولان نمی‌شود.
وی گفت: چرا باید همواره سیاست خارجی کشورمان را اسیر قدرت‌های شرقی و یا غربی فرض کنیم. متاسفانه کسی به مسئولان کشور تذکر نمی‌دهد که باید همواره استقلال سیاسی خود را حفظ کنیم، زیرا ایران به لحاظ تاریخی یک کشور درجه یک در خاورمیانه است و نباید فراموش کنیم سیاست خارجی نظام اسلامی هنگامی اعتبار بین‌المللی داشت که به صورت قطی شعار «نه شرقی نه غربی» را پیگیری می‌کرد.
نباید اجازه دهیم پوتین برای ایران تصمیم بگیرد
این استاد دانشگاه تصریح کرد: باید عنان کار سیاست خارجی کشور دست خودمان باشد. نباید اجازه بدهیم یک دوره «پوتین» برای کشور ما تصمیم بگیرد و در دوره‌ای دیگر تصمیمات «ترامپ» بر ایران تأثیر بگذارد.
چین و روسیه در برجام اخلال ایجاد می‌کنند
مجتهدزاده با اشاره به تسری یافتن جنگ اوکراین به سیاست خارجی ایران، بیان داشت: شاهد هستیم روسیه خود را در جنگ «اوکراین» گرفتار کرده است و در چنین فضایی تلاش می‌کند ضرباتی را به حامیان غربی اوکراین وارد کند. یکی از تصمیمات روس‌ها این است که از طریق «نفت ایران»، تحریم‌های موجود و حتی گفت‌وگوهای برجامی به طرف غربی فشار وارد کنند.
وی تصریح کرد: بدون شک رفتار غلط دیپلماتیک امروز ما عاملی شده تا روس‌ها به خود اجازه دهند تا از طریق ایران، طرف‌های غربی را بازی دهند.
مجتهدزاده با انتقاد از چینی‌ها نیز، بیان داشت: حتی شاهد هستیم در روزهای اخیر چینی‌ها نیز برای همراهی با طرف روسی برجام، در روند مذاکرات اخلال ایجاد می‌کنند.
باید شجاعت ادامه برجام بدون روسیه و چین را داشته باشیم
این کارشناس مسائل بین‌الملل تأکید کرد: رفتار طرف‌های روس کار را به جایی رساند که آمریکا اعلام کند حاضر است بدون روسیه نیز بحث برجام را ادامه دهد. باید این شجاعت در ایران نیز وجود داشته باشد و اعلام کند؛ با وضعیت موجود، این توانایی را دارد که بدون روسیه و چین در مسیر احیای برجام گام بردارد.
مجتهد زاده در پاسخ به این پرسش که تا چه میزان ضعف حسین امیرعبداللهیان (وزیر امور خارجه) موجب رقم خوردن چنین اتفاقاتی در برجام شده، اظهار داشت: آقای امیرعبداللهیان یک شخص ضعیف به نظر می‌رسد و از قدرت دیپلماسی لازم برخوردار نیست. وزیر امور خارجه فعلی کشورمان ظاهرا بهره‌ای از تجربیات عادی مسائل دیپلماتیک نبرده، و چنین فردی امروز در مقام ریاست دستگاه دیپلماسی «جمهوری اسلامی ایران» قرار گرفته است.
وی ادامه داد: امروز حتی در کشور «بورکینافاسو» نیز مسئول دستگاه دیپلماسی آن کشور برای ارتباطات دیپلماتیک و روابط سیاسی کشور خود با جهان به زبان «انگلیسی» تسلط دارد، اما متاسفانه وزیر خارجه کشور پر اهمیتی مانند ایران نه تنها زبان انگلیسی نمی‌داند، بلکه زمانی که تلاش کرد از زبان عربی نیز استفاده کند، نتوانست از آن زبان نیز بهره بگیرد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: آقای رئیسی بگوید چرا در میان 80 میلیون ایرانی چنین فرد اَلکن زبانی را در مقام وزیر امور خارجه به کار گرفته و مسئولیت مهم و حیاتی سیاست خارجی را به دست او سپرده است.
وی گفت: متاسفانه شخص آقای امیرعبداللهیان نیز بابت ندانستن زبان انگلیسی به خود افتخار نیز می‌کند.
مجتهد زاده یادآور شد: در میان وزرای خارجه ایران در چند دهه اخیر وضعیت تسلط «محمدجواد ظریف» به زبان انگلیسی از بقیه وزرای خارجه بهتر بود، اما او نیز به لحاظ تسلط بر دیپلماسی بین‌المللی فاصله زیادی با وزرای خارجه دوران پهلوی داشت.
اختلافات منطقه‌ای به ایران تحمیل شده است
این کارشناس مسائل ژئوپولیتیکی در مواجهه با این سوال که آیا «تغییر سیاست آمریکا» در منطقه خاورمیانه یک فرصت مناسب برای ایران نبود تا روابط خود با کشورهای منطقه را بهبود ببخشد، گفت: باید در مسائل سیاسی جانب انصاف را رعایت کنیم. باید بپذیریم که هیچ دعوایی یکطرفه نیست و بخش زیادی از اختلافات منطقه‌ای به ایران تحمیل می‌شود.
وی تأکید کرد: یکی از دلایل تحمیل شدن مشکلات منطقه‌ای بر ایران این است که یک رییس دستگاه دیپلماسی کاردان در کشور وجود ندارد. باید دستگاه دیپلماسی بسیار هوشمندانه عمل کند و نگذارد مسائل مختلف بر کشور تحمیل شود.
مجتهدزاده در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود با قرن نو با انتقاد از نوع سیاست‌ورزی «محمدجواد ظریف»، یادآور شد: بخشی از سیاست‌های عملی در بخش سیاست خارجی توسط نیروهایی دنبال می‌شود که ظریف آنها را «میدان» خطاب کرد؛ که البته اگر چنین امری واقعیت داشته باشد جای تاسف فراوان دارد و لازم است نهادهای حاکمیتی به این موضوع دقت کنند. اما نباید فراموش کنیم که «اصلاح‌طلبان» نیز در همان دوران (مذاکرات برجام) بر اساس تخیلات و تصورات خود تصمیم می‌گرفتند.
اصلاح‌طلبان نگران ناراحت شدن آمریکا بودند
این استاد دانشگاه اضافه کرد: اصلاح‌طلبان در دولت قبل فضا را به گونه‌ای رقم زده بودند که هیچکس نتواند در بحث برجام به آمریکا انتقاد کند. آنها مدعی بودند که همه چیز باید با نظر آمریکا شکل بگیرد و نگران این مسأله بودند مبادا کاری صورت بگیرد که موجب ناراحتی «آمریکا» شود.
وی با یادآوری جلسات نهایی «جان کری» و «ظریف» جهت دست یافتن به توافق برجام، ابراز داشت: آقای ظریف متوجه نبود که با جان کری در دو طرف مختلف «میدان جنگ» قرار دارد و در اصل در حال مذاکره با دشمن خود است.
مجتهدزاده گفت: ظریف در میدان جنگ دیپلماتیک متاسفانه از چارچوب مذاکرات رسمی خارج شده وضمن برقراری دوستی نامعتارف سیاسی؛ وارد میهمانی خصوصی جان کری نیز شد که این اقدام در تمامی کشورهای جهان برای چنین دیپلماتی «تعقیب قضایی» ایجاد می‌کند.
این کارشناس مسائل ژئوپولیتیکی با ارجاع به برخی شنیده‌ها از جلسه جان کری و ظریف بیان داشت: جان کری تمامی خواسته خود را به ظریف تحمیل کرد و او نیز زیربار تصمیمات طرف آمریکایی در برجام رفت.
دیپلمات‌های ضعیف مسئولیت کار خود را قبول کنند
مجتهدزاده خاطرنشان کرد: نباید فراموش کنیم مسئولان شکست خورده دیپلماسی کشور می‌کوشند وضعیت امروز سیاست خارجی ایران متوجه شخص رهبری نظام کنند. ما نباید فریب این سیاستمداران را بخوریم؛ زیرا مسئولیت تصمیم‌گیری نهایی در حوزه سیاست خارجی با رهبری است، و بخش اجرایی آن متوجه مسئولان دستگاه دیپلماسی کشور است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: رهبری نظام بر اساس اطلاعات و پیشنهادات دریافتی از مسئولان دستگاه دیپلماسی، تصمیم نهایی را اتخاذ می‌کنند. بر همین اساس مجریان سیاست خارجی باید مسئولیت شیوه‌های غلط اجرایی در حوزه کاری خود را بر عهده بگیرند.
رئیسی مانع جناح بازی در سیاست خارجی شود
وی گفت: متاسفانه در بحث سیاست خارجی دچار «شعارپردازی» و «اختلافات حزبی و جناحی» شده‌ایم و امیدواریم رییس دولت اصولگرای فعلی نقطه پایانی بر جناح‌گرایی در سیاست خارجی فعلی کشور بگذارد. از سوی دیگر در وضعیت نامطلوب فعلی باید مراقب باشیم تا برای جلب نظر قدرت‌ها گاهی در دامن اژدهای «غربی» گرفتار نشویم و گاهی نیز در دامن «اژدهای شرقی» قرار نگیریم.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
