نظر علی مطهری درباره مذاکره مستقیم با آمریکا

ساعدنیوز : اگر هدف ما از طرح موضوعاتی مانند صیانت از حقوق مردم در فضای مجازی یا دفاع از حقوق عامه در برابر حیوانات وحشی ایجاد محدودیت غیر ضروری برای آزادی های مردم باشد، طبعاً با واکنش منفی از سوی جامعه روبرو می شود.

از سرگیری مذاکرات وین برای احیای برجام و کم کردن فشار اقتصادی موجود در جامعه از طریق رفع تحریم ها امیدهای جدیدی را در جامعه درباره گشایش های اقتصادی ایجاد کرده است. برای بررسی بیشتر این موضوع ساعد نیوز در گفتگوی اختصاصی با دکتر علی مطهری نایب رئیس مجلس دهم، سؤالاتی را درباره این موضوع و نیز موضوعات مرتبط دیگر مطرح ساخته است.

مجلسی در رأس امور است که نماینده واقعی مردم باشد. چنین مجلسی زمانی شکل می گیرد که آن دسته از داوطلبان نمایندگی که شرایط عمومی را دارا هستند آزادانه بتوانند در انتخابات شرکت کنند.

امام یک سخنی درباره مجلس دارند مبنی بر این که "مجلس در رأس امور است". معنای سخن امام به عقیده حضرتعالی چیست و کدام مجلس است که می تواند حقیقتاً در رأس امور باشد؟

به نظر من این حرف امام اشاره ای است به ماهیت مجلس به عنوان نماینده اکثریت مردم. یعنی در غیر احکام دین که یک امر تخصصی است نظر اکثریت مردم است که در رأس امور است. همه چیز از مسیر قانون باید انجام شود و نظر هیچ نهاد یا فردی نباید جای نظر مردم را بگیرد. این مجلس است که مسیر را مشخص می کند و ریل گذاری را انجام می دهد. مجریان باید همین مسیر را طی کنند. البته مجلسی در رأس امور است که نماینده واقعی مردم باشد. چنین مجلسی زمانی شکل می گیرد که آن دسته از داوطلبان نمایندگی که شرایط عمومی را دارا هستند آزادانه بتوانند در انتخابات شرکت کنند و مردم بتوانند نماینده مد نظر خودشان را راهی مجلس کنند. وضعیت فعلی با مجلسی که باید به تعبیر امام در رأس امور باشد فاصله دارد. عده زیادی متأسفانه به بهانه های مختلف از شرکت در انتخابات محروم می شوند و طبعاً بخشی از مردم از انتخاب نماینده مورد نظرشان محروم می مانند. بنابراین مجلسی در رأس امور است که نماینده واقعی مردم باشد. البته ما نمی گوییم که فردی که فساد اخلاقی مهم یا فساد مالی قابل توجه دارد بتواند وارد مجلس شود. ولی گرایش خاص سیاسی یک فرد نباید بهانه ای برای محروم کردن او از شرکت در انتخابات باشد. این که فردی منتقد است و موضع انتقادی نسبت به برخی رویه ها دارد، نباید بهانه ای باشد که وی را از شرکت در انتخابات منع کنند. در واقع همه اقشار مردم باید در مجلس نماینده داشته باشند گرچه برخی از آنها با بعضی مواضع رسمی نظام هماهنگ نباشند. مجلس اول چنین مجلسی بود و به همین دلیل شخصیتهای مبرزی در آن حضور داشتند و خطری هم برای کشور نداشت.

امروز در مجلس طرح های بسیار جنجالی ای در دست بررسی است که متن جامعه به دلیل رویکرد خاص مجلس و طیف غالب در مجلس به این مسائل، نسبت به این طرح ها واکنش منفی نشان می دهد. بسیاری از منتقدان مجلس بر این عقیده هستند که طرح هایی مثل صیانت از حقوق مردم در فضای مجازی یا صیانت از حقوق عامه در برابر حیوانات وحشی مسأله مبتلابه مردم نیست و باید وقت مجلس صرف مشکلات اصلی شود. حضرتعالی سابقه قانونگذاری دارید و نایب رئیس مجلس دهم بودید؛ نظر شما در این باره چیست؟

اینها هم جزو مسائل کشور است و باید تعیین تکلیف شود. نمی توان گفت مجلس فقط باید به مسائل اقتصادی و معیشتی بپردازد. اگر این طور بود کمیسیون اقتصادی کافی بود و نیاز به کمیسیونهای دیگر نبود. مهم این است که در این زمینه ها درست قانونگذاری شود به طوری که حقوق مردم را تأمین کند. ولی اگر هدف ما از این نوع طرح ها محدود کردن آزادی های مردم باشد، طبعاً جامعه واکنش مثبتی نشان نمی دهد. باید به طور روشن مشخص شود که رویکرد و هدف ما از طرح این موضوعات چیست؟ آیا هدف از طرح صیانت در فضای مجازی ایجاد محدودیت برای آزادی بیان است یا این که قرار است با این طرح صرفاً ناهنجاری های اخلاقی محدود شود؟ اگر واقعاً قصد ما از طرح صیانت، پالایش اخلاقی فضای مجازی است، این اشکالی ندارد.

در مورد طرح مربوط به حیوانات هم اگر قصد ما حمایت از حقوق حیوانات و بهبود شرایط نگهداری حیوانات است و در عین حال دغدغه رفع نگرانی های بهداشتی و روانی و خانوادگی نسبت به نگهداری حیوانات مطرح است، این هم می تواند طرح خوبی باشد. ولی اگر هدف ما از طرح چنین موضوعاتی ایجاد محدودیت غیر ضروری برای آزادی های مردم باشد، طبعاً با واکنش منفی از سوی جامعه روبرو می شود. البته در این گونه طرحها اقناع مردم و صحبت کردن با آنها زمینه پذیرش را فراهم می کند.

مذاکرات وین برای احیای برجام در جریان است. پیش از روی کار آمدن دولت آقای رئیسی، هیئت مذاکره کننده پیشین چند دور مذاکره را در وین انجام داده بود و حتی برخی از خبرگزاری های مطرح دنیا در مقطعی خبر از توافق نهایی برای احیای برجام میان ایران و طرف های غربی دادند ولیکن این مذاکرات متوقف شد و موکول به تصمیم دولت سیزدهم گردید. با توجه به شرایط دشوار اقتصادی جامعه انتظار می رفت که این مذاکرات در اسرع وقت به سرانجام برسد ولیکن ما با چندین ماه تأخیر باز به نقطه اول مذاکرات بازگشتیم. به نظرتان دلیل این تعویق چیست؟

درباره این موضوع نمی شود قاطع اظهارنظر کرد. شاید در این تعویق، پای یک هدف سیاسی در میان بوده است؛ شاید چنین احساس می شد که اگر توافق نهایی صورت بگیرد، یک فرد مدافع برجام در انتخابات ریاست جمهوری انتخاب می شود. یک احتمال دیگر هم وجود دارد. شاید چنین تصور می شده که نیاز است ایران با دست پر به مذاکره برگردد و نیاز به زمان برای پیشرفت هسته ای جهت رسیدن به یک توافق ایده آل است. هر دو احتمال وجود دارد. چیزی که هست، ما زمان زیادی را از دست دادیم و مردم تحت فشار اقتصادی بیشتری قرار گرفتند. آن مقداری که با تلاش هیئت مذاکره کننده قبلی به دست آمده بود یک دستاورد خوب محسوب می شد. آقای ظریف در مجلس حاضر شد و گزارش کامل این مذاکرات را ارائه کرد و گفت طرف آمریکایی قبول کرده است که تمام تحریم های برجامی را بردارد و اکثر تحریم هایی که در زمان ترامپ وضع شده بود نیز رفع شود. فقط یکی دو مورد اختلاف باقی مانده بود و می شد با مذاکره، آنها هم حل و فصل شود. می توانستند زودتر مردم را از زیر فشار تحریم ها آزاد کنند ولی این اتفاق نیفتاد. امروز هم که مذاکرات در وین از نو شروع شده ما امیدوار هستیم که هر چه زودتر این توافق حاصل شود و شرایط زندگی مردم بهتر شود.

شرایطی که ایران مطرح کرده شرایط حقی است و اساساً اگر بنا بود «حق» ملاک قرار بگیرد نیاز به مذاکره نبود، چون آمریکا از برجام خارج شده و تحریمها را برگردانده و تحریمهایی را هم اضافه کرده، روشن است که باید به برجام برگردد و تحریمها را هم لغو کند، نیاز به مذاکره نیست. ولی ما با یک طرف زورگو و قلدر طرف هستیم که با یک دستور او حتی بانکهای کشورهای دوست نیز از ترس تحریم با ما همکاری نمی کنند. مهم این است که با چنین قلدر زورگویی از بهترین راه وارد شویم، اگر لازم است گام به گام حرکت کنیم. حتی معتقدم اگر مذاکره مستقیم با آمریکا داشته باشیم زودتر به نتیجه می رسیم چون تجربه چند سال گذشته نشان می دهد که اروپا و چین و روسیه کاره ای نیستند و فقط نامه بر هستند که به فکر منافع خودشان هم هستند. این منطق که ما با آمریکا مستقیما مذاکره نمی کنیم تا آنها را تحقیر کنیم منطق درستی نیست و صرفاً یک شعار است، بلکه باعث تحقیر ملت ما شده است. امیدوارم به زودی برجام احیا شود و اگر فعلاً به طور کامل احیا نمی شود، یک گام به سوی آن برداشته شود تا برسیم به گامهای بعدی.

هم آمریکا و هم ایران نیاز به این توافق دارند. مانع اصلی اسرائیل و تندروهای طرفدار اسرائیل در داخل آمریکا هستند. الحمدلله تندروهای ما فعلاً دم از احیای برجام می زنند و از همراهی با اسرائیل و ترامپ دست برداشته اند.