کروبی جای خاتمی را می‌گیرد؟
کنشگری‌های سیاسی مهدی کروبی طی چند هفته اخیر با واکنش‌های متفاوتی روبه‌رو شده است؛ آن هم در روزهایی که رئیس دولت اصلاحات ظهور و بروز زیادی ندارد و ازسوی‌دیگر محبوبیت سال‌های قبل خود را تا حدودی از دست داده است.
سوگواری هفته پایانی ماه صفر و برپایی مراسم عزاداری امسال با خبرهای تازه و متفاوت همراه بود که یکی از آنها سخنرانی مهدی کروبی در مراسم عزاداری رحلت پیامبر اکرم (ص) بود که در منزل غلامحسین کرباسچی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی برگزار شد.
کروبی در این سخنرانی با ذکر خاطراتی از دوران امام خمینی (ره) بار دیگر با آرمان‌های امام خمینی (ره)، رهبر کبیر انقلاب اسلامی و «اصل نظام» تجدید بیعت کرد.
اگرچه سخنرانی کروبی سخنرانی سیاسی نبود؛ اما بسیاری از تحلیلگران و صاحب‌نظران سیاسی حضور کروبی بعد از یک دهه میان صاحب‌نظران و فعالان سیاسی را کنشی سیاسی دانستند.
این سخنرانی تنها به کنشی سیاسی ختم نشد؛ زیرا بعد از آن کروبی با برخی از چهره‌ها و فعالان سیاسی دیدار و گفت‌وگو کرد. دو روز پس از این سخنرانی، سیدمحمد خاتمی در یک مراسم سوگواری و نشستی عمومی که در حسینیه جماران برگزار شده بود شرکت کرد و دقایقی به بیان نکات مختلف سیاسی و غیرسیاسی مشغول شد.
واکنش‌های موافق و مخالف
به دنبال وقایع و اعتراضات در سال ۸۸، مهدی کروبی، زهرا رهنورد و میرحسین موسوی از اسفند ۱۳۸۹ در حصر خانگی قرار گرفتند؛ اما در ماه‌های اخیر برخی محدودیت‌ها به‌ویژه در مورد مهدی کروبی کاهش یافته؛ هرچند که این سه تن هنوز از حصر خارج نشده‌اند.
دیدارهای اخیر پس از این مدت طولانی، البته با واکنش‌هایی از سوی شخصیت‌های سیاسی و کاربران در فضای مجازی همراه بود و بسیاری به سخنان کروبی در ارتباط با «رفع عیوب و حفظ نظام» واکنش نشان دادند.
ازجمله حسین مرعشی، سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی در این‌باره گفت: کروبی مثل سایر دلسوزان ایران و نظام جمهوری اسلامی علاقه‌مند هستند تا مجموعه جمهوری اسلامی بتواند به صورت یک سیستم و دولت کارآمد، سطح رفاه عمومی را افزایش و جایگاه ایران را ارتقا دهد. ایشان نیز در گفته‌های خود در این جلسه به این موارد اشاره و تأکید داشتند.
عده‌ای نیز از اینکه کروبی در نخستین سخنرانی‌اش پس از یازده سال گفته امیدوار است «عیوب نظام برطرف شود»، انتقاد کرده و در این‌باره گفته‌اند که ظاهراً شیخ هنوز در فضای پیش از ۹۶ و ۹۸ است.
دراین‌میان بسیاری از کاربران نیز با اشاره به اینکه کروبی از ابتدا مخالف نظام نبود عنوان کردند که اعتراض کروبی به دلیل سهم‌خواهی بیشتر در چارچوب نظام بود و او بر روی موج اعتراضات مردم در سال ٨٨ سوار شد؛ زیرا در همان سال‌ها هم طرفداران زیادی نداشت.
غلامحسین کرباسچی هم به انتقادات در مورد سخنرانی کروبی و اکنش نشان داد و در توئیتی نوشت: «با تیتر ملی ـ مذهبی انقلابی یا طلبه جنبش سبز، در پاریس بنشینی، ولی در BBC اعتراض کنی که چرا یک شخصیت آزاده و انقلابی با ۸۴ سال سن و انواع بیماری بعد از یازده سال حصر و محرومیت از زندگی معمولی توانسته یک ساعت در یک جمع محدود بیاید و حرف بزند باید حصر به‌شدت ادامه یابد؟ دیکتاتور کیست؟»
نقش‌پذیری دوباره در اردوگاه اصلاح‌طلبان
کمرنگ شدن اقبال مردم به اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس و ریاست‌جمهوری فارغ از ردّ صلاحیت‌های گسترده، نشان می‌دهد شرایط برای این جناح سیاسی با گذشته متفاوت شده و آنها باید برای رسیدن به جایگاه گذشته خود تلاش کند. ازاین‌رو، برخی از ناظرین سیاسی اینگونه استنباط می‌کنند که حضور محصورین در جمع اصلاح‌طلبان، روشی برای از کاهش دلسردی‌ها و عدم اقبال و ناامیدی از جریان اصلاح‌طلبی است.
براین‌اساس کروبی تلاش می‌کند تا فاصله خود را از جریان قدرت کمتر کند تا بتواند به صورت رسمی‌تر جایگاهی در ساختار اصلاح‌طلبی و حزبی داشته باشد و حتی بتواند جایگاهی در حد و اندازه خاتمی پیدا کند.
عده‌ای دیگر هم براین‌باورند که کاهش حصر و گشایش در آن، در این زمان برای اصلاح‌طلبان بسیار دیرهنگام و ناکارا است، کمااینکه به دعوت کروبی در حصر نیز برای رأی به کاندیدای موردنظر اصلاح‌طلبان در انتخابات و انتخابات شورای شهر توجهی نشد.
تاریخ مصرف تمام شد؟
دراین‌میان برخی از تحلیلگران سیاسی با توجه به سن کروبی و گذشت زمان، براین‌باورند که او دیگر کارایی لازم برای فعالیت‌های سیاسی را ندارد و پتانسیل رفع حصر با توجه به شرایط اخیر وی نمی‌تواند مشکلی برای نظام ایجاد کند.
برخی دیگر نیز براین‌باورند که با توجه به شرایط کشور و مشکلات اقتصادی فعلی، جناح اصلاح‌طلب جایگاه ویژه خود را در میان مردم از دست داده و همین امر سبب شده تا گشایش‌هایی در وضعیت ظهور و بروز سیاسی و رسانه‌ای حامیان جریان اصلاحات ایجاد شود.
از منظر عده‌ای از کارشناسان، تشکیل کمیته رفع حصر در مجلس دهم سرآغاز روندی بود که طی آن به صورت گام‌به‌گام و رفته‌رفته، گشایش‌هایی در وضعیت حصر خانگی میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد اعمال شد. بااین‌حال، به نظر می‌رسد که کروبی با پذیرش برخی از محدودیت‌ها تلاش می‌کند تا به رفع حصر نزدیک‌تر شود و سخنرانی اخیر وی هم نشان داد، شرایط او با گذشته متفاوت است.
محمد عطریانفر، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی در این‌باره گفت: یکی دو سال است که بخشی از محدودیت‌ها توسط مقامات امنیتی مرتفع شده و ان‌شاالله روزبه‌روز نیز این محدودیت‌ها کاهش یابد.
برخی از کارشناسان سیاسی عقیده دارند حالا که جناح اصول‌گرا در رأس و کانون قدرت قرار دارد تلاش می‌کند تا با رفع حصر، مانع از استفاده اصلاح‌طلبان از این شرایط شده و امتیاز تازه‌ای در افکارِعمومی به نفع خود ثبت کند. درعین‌حال به ریش‌سفیدی رئیس دولت اصلاحات بر این جریان نیز پایان دهد. باید دید که کدام‌یک از این گمانه‌زنی‌ها به واقعیت نزدیک خواهد شد.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
