چالش‌های یک انتصاب؛ زنگ ها برای زاکانی به صدا درآمد؟
گویی شورای شهر و شهردار تهران پس از گذشته حدود ۳ ماه از آشنایی با یکدیگر، به چالش‌هایی رسیده‌اند. این را مرور اخباری نشان میدهد که این روزها از کش و قوس شورای شهر برآمده است.
از روزی که فایل صوتی منسوب به مهدی چمران، رییس سالخورده شورای شهر در گفتگو با نرگس سلیمانی، عضو دیگر شورای تهران به شبکه های اجتماعی درز کرد که در آن از «تهدید اعضای شورای شهر» در صورت رای ندادن به علیرضا زاکانی، گزینه شهرداری تهران سخن به میان رفته بود، کمتر تحلیلگری آینده روشن و پرامیدی را برای مدیریت شهری ششم تهران تصور می کرد.
واقعیت این است که در وضعیت کنونی، درجه تب بین شورای شهر و زاکانی شهردار، هر هفته بالاتر می رود. به خصوص با انتصابات اخیر زاکانی در مدیریت شهری، برخی اعضای شورای شهر دیگر رسما اختلاف نظر خود با شهردار را به رسانه ها کشانده اند. این تنش با انتصاب حیدری، داماد زاکانی به عنوان مشاور شهردار در امور هوشمندسازی شهر تهران به اوج رسید. هرچند که در نهایت، شب گذشته شهردار تهران در نامه‌ای خطاب به مردم نوشت: با احترام و پذیرش انتقاد مردم، حکم صادره برای مشاور هوشمندسازی را ملغی کردم.
اما تا پیش از این، از برخی اعضای شورای شهر به این مساله واکنش نشان دادند و روزنامه ها هم در صفحات خود تحلیل های جالبی از «دامادزدگی» زاکانی سخنها گفتند و او را با مدیرانی که قبلا دامادهایشان را به نان و نوایی رسانده بودند، مقایسه کردند.
این گزارش‌ها نشان میدهد که اختلافات عمیقی بین زاکانی و اعضای شورای شهر وجود دارد که پس از گذشت تنها دو سه ماه از حضور زاکانی در کاخ بهشت، دارد علنی می شود.
اختلافاتی که بیشتر از طریق تکذیب اعضای شورای شهر، سعی شد روی آنها پوششی گذاشته شود تا شکاف بین اصولگرایان انقلابی در مدیریت شهری بیش از گذشته علنی نشود. ولی واقعیت این است که گویی ماه عسل انتخابات تمام شده است.
البته در این میان مانور صدا و سیما روی قصه شهرداری و پوشش خبری ماجرای انتصاب داماد زاکانی در شهرداری تهران هم واکنش‌هایی را برانگیخت. بخش خبری ۲۰ و ۳۰ شدیدترین حملات را به انتصابات اخیر زاکانی ترتیب داد و در گزارش مفصلی، پنبه شهردار تازه به تخت نشسته تهران را زد.
محسن شاکری‌نژاد، عضو هیئت علمی دانشگاه صداوسیما نیز درباره پخش برنامه های خبری در خصوص تنشهای اخیر در مدیریت شهری گفت: «آقای پیمان جبلی در ابتدای شروع کارشان، تاثیر مثبتی روی شبکه اطلاع رسانی صداوسیما گذاشتند. یکی از این موارد پوشش اخبار داماد آقای زاکانی و دیگری پوشش بحران هک سامانه سوخت بود و به نظرم این موضوع قابل تقدیر است و با همین رویکرد می‌تواند در حوزه‌های مختلف ادامه پیدا کند».
شاکری‌نژاد ادامه داد: «این شروع ماجرا است، قرار نیست کامل باشد اما به مرور زمان بیشتر به رسالت خود می‌پردازد. درباره این اخباری هم که پوشش داده شده است باید گفت ما یکسری اخبار داریم که کامل نیست، مثلا ماجرای هک کردن جایگاه‌های سوخت یا ماجرای اینکه آقای علیرضا زاکانی، شهردار کنونی تهران داماد خود را به عنوان دستیارش انتخاب کرده را صداوسیما پوشش داده است. اما تنها آن بخشی را بازتاب داده که در دسترس است.»
اعضای شورای شهر: زاکانی از قانون عبور کرد
در این میان بازیگران اصلی مدیریت شهری یعنی اعضای شورای شهر هم درباره انتصابات اخیر زاکانی به روش‌های آشکار شروع به انتقاد از او کرده اند. اولین کسی که از بین اعضای شورای شهر واکنش نشان داد مهدی چمران، رییس ۸۰ ساله شورای شهر بود. او در مقابل خبرنگاران از انتصاب یکی از بستگان شهردار سخن گفت.
برخی از اعضای شورای شهر می گویند داماد زاکانی که مشاور او شده، دارای کارنامه مرتبط اجرایی با پست جدید نیست.سید احمد علوی در این خصوص که نظر اعضای شورا با انتصاب صورت گرفته در شهرداری تهران چیست؟ گفت:« در این خصوص بهتر است با سخنگوی شورا صحبت کنید، ما طی تعاملاتی که انجام دادیم به این توافق رسیدیم که در خصوص مسائل این چنینی تنها سخنگوی شورا صحبت کند!»
علی اصغر قائمی عضو دیگر شورای شهر در این باره گفت: «شورای شهر ششم در رابطه با انتصاب صورت گرفته نظریه رسمی اعلام نکرده است و هر کدام از دوستان یک نظریه شخصی دارند.»
وی گفت :«من به شخصه در رزومه داماد آقای زاکانی سابقه کار در حوزه انتصابی ندیدم یا اگر هم بوده خیلی مختصر بوده است. به نظر می‌رسد که این تصمیم با بی‌احتیاطی صورت گرفته است.»
زهرا شمس احسان رئیس کمیته ورزش شورای شهر تهران نیز با انتشار توئیتی نسبت به انتصاب حسین اوجاقی به عنوان رئیس سازمان ورزش شهرداری تهران انتقاد کرد و آن‌را غیرقانونی دانست.
وی در توئیتی نوشت: انتخاب رئیس سازمان ورزش شهرداری بر مبنای اساسنامه این سازمان باید از بین پرسنل رسمی شهرداری یا قراردادی با حداقل ۸ سال سابقه خدمت باشد. رعایت قانون باید خط قرمز باشد.
در مقابل این انتقادات، زاکانی در توییتر خود نوشت دامادش از شهرداری حقوق نمی گیرد و رابطه استخدامی هم ندارد. او اعلام کرد: «جهت پاسخگویی خدمت عزیزان: آقای مهندس حیدری هیچ رابطه استخدامی با شهرداری و دریافتی از آن نخواهد داشت و صرفا از تجربه و دانش علمی ایشان درحوزه هوشمندسازی تهران استفاده خواهم‌کرد. این امر غیرقانونی نبوده و این حکم صرفا برای اشراف و نظارت دقیق بنده از طریق ایشان در این پروژه مهم صادرشده‌است.»
توصیه طلایی به مدیریت شهری: نیروهای انقلاب را ناامید نکنید
تنشهای بین زاکانی و شورای شهر، حتی به واکنش بین نیروهای اصولگرا هم منجر شد. مرتضی طلایی عضو اسبق شورای شهر تهران و از بزرگان اصولگرا درباره اختلافات مدیریت شهری به خبرگزاری خبرآنلاین می گوید: یک توصیه به دوستان شورای ششم و شهردار منتخب دارم که جنبه سیاسی ندارد. متاسفانه برخی اخبار گوناگونی که در شبکه های اجتماعی منتشر می شود نگرانی بین نیروهای انقلابی ایجاد کرده که نکند شورای شهر و شهردار دچار حواشی شده و از متن فاصله بگیرند و مسایل صرف مسایل اینچنینی شود.
طلایی توصیه اش را اینطور مطرح می کند: به صورت روشن توصیه ام به شهردار منتخب که از دوستان ما هستند و شورای شهر این است که اگر مسایلی وجود دارد هر چه زودتر حل و فصل کنید و فضا را به سمت کار برای مردم و شهر تهران ببرید.
او معتقد است اوضاع نگران کننده است و هر چه سریع‌تر مدیریت شهری باید خود را از حاشیه رها کند. طلایی می گوید: به عنوان کسی که از بیرون نگاه می کنم نسبت به وضع موجود مدیریت شهری احساس نگرانی دارم چون این حواشی خدمت را از دوستان سلب نکند و موجب ناامیدی نیروهای انقلابی نشود. ممکن است اختلاف نظر و سلیقه ای در انتصابات وجود داشته باشد لکن باید به صورت غیررسمی و در جلسات کدخدامنشی بزرگترهای شورا این اختلافات را حل و فصل کنند و نگذارند به شبکه ها و فضاهای سیاسی منتقل شود.
از نظر طلایی احتمال دارد شورای ششم به سرنوشت شورای پنجم گرفتار شود. این چهره مدیریت شهری می گوید: اگر شورای ششم به حواشی سیاسی گرفتار شد سم مهلکی است که باعث می شود همان بلای شورای پنجم به سر شورای ششم بیاید.
البته طلایی، بخشی از این تنش ها را به حضور تعدادی از اعضای شورای شهر در لیست نهایی اصولگرایان مربوط می داند که از نظر او، دارای تجربه لازم و کافی برای حضور در شورای تهران نبودند. طلایی می گوید: اعضای محترم شورا و عزیزانی که سابقه کار در شورا ندارند و جوان هستند بدانند کار در شورای شهر دستوری و آمرانه نیست و نیازمند گفتگو، حسن خلق ، مدارا، تعامل، اقناع سازی و لابی است.
در مقابل این نگاه مشفقانه و نصیحت گرانه، برخی تحلیلگران مستقل معتقدند به زودی شورای شهر و شهردار به تنش های بزرگتری خواهند رسید.
مهدی قوامی پور، دکترای جامعه شناسی سیاسی از این گروه است.
قوامی پور به خبرگزاری خبرآنلاین می گوید: در بازه زمانی که از عمر شورای شهر و انتخاب آقای زاکانی می گذرد، شورای شهر تلاش کرده کمترین حاشیه را داشته و به شهردار اجازه داده که برنامه هایش را اجرا کند. شورا و شهردار تلاش کردند برای جذب همکاری نیروی شهرداری، سعی کردند به بخشی از وعده هایی که به نیروهای شهرداری داده بودند، عمل کنند که نکته مثبتی است و باعث هماهنگی بیشتری می شود.
به گفته این جامعه شناس سیاسی، نقطه اصلی وضعیت فعلی را باید نحوه تعامل شورای شهر با زاکانی دید. او می گوید: ساختار شورای شهر و شهرداری در ایران به گونه ای است که شهردار ملزم به پاسخگویی به شورای شهر است. در مواقعی که شهرداران از اتوریته یا توان مدیریتی بالاتر برخوردارند، شورای شهر به حاشیه رانده می شود و ترجیح می دهد وارد مباحث تنش زا نشود و اجازه بدهد شهردار کارش را انجام دهد. در مواقعی که شهردار ضعف نشان دهد، شورا با قدرت وارد می شود و سعی می کند جای شهردار رابگیرد. این اتفاقات می افتد تا در نهایت شورا و شهرداری به تعادل در رابطه با همدیگر برسند.
او می گوید: با توجه به اتفاقات اخیر، آقای زاکانی و شورا در حال حرکت به سمت یک تعادل هستند. هنوز نمی توان قاطعانه گفت این تعادل ایجاد شده ولی می شود نشانه هایش را دید. نشانه هایی مانند حضور آقای زاکانی در شورا پس از غیبت یک روزه که اعلام شد به خاطر بیماری است، انتخاب مدیران پس از آن روز از بدنه شهرداری نشان می دهد شورا و شهردار تهران به سمت نقطه تعادل حرکت می کنند که امیدواریم این نقطه تعامل به نفع شهروندان باشد.
ضعف بزرگ شهردار و بی تجربگی
از دیدگاه این جامعه شناس سیاسی، علت اصلی تنشها بین شورای شهر و شهرداری، را باید در ضعف بزرگ زاکانی، یعنی عدم تجربه مدیریت اجرایی جستجو کرد. قوامی پور در این باره می گوید: آقای زاکانی پیش از حضور در شهرداری تهران، اصولا هیچ سابقه مدیریت اجرایی ندارند و سوابق مدیریتی شان در حوزه های اجرایی نبوده است. شهرداری یکی از گسترده ترین مدیریت های اجرایی کشور است. کار در شهرداری از موضوعات فرهنگی و اجتماعی تا عمرانی را دربرمی گیرد. فقدان سابقه اجرایی باعث شده وقتی زاکانی به شهرداری آمده، کادر اجرایی که معمولا مدیران اجرایی در اختیار دارند، او تیم مدیریتی ندارد و همراه خودش کسی را نیاورده است. بنابراین در بخش انتصابات مدام دچار چالش می شود. شاید یکی از علل تاخیر در انتصابات، فقدان تیم مدیریتی است که یک مدیر اجرایی باید با خودش همراه داشته باشد.
قوامی پور هم توصیه مشابه طلایی را برای مدیران شهری دارد و می گوید: به نظر می رسد آقای زاکانی باید تعامل بیشتری با شورای شهر داشته باشد چون شورای شهر آشنایی بیشتری با بدنه شهرداری و نیروی انسانی مدیریت شهری دارند و می توانند به آقای زاکانی در چینش مدیران کمک کنند. اگر این تعامل صورت بگیرد، مشکلات اخیر حل می شود.
زنگ ها برای زاکانی به صدا درآمد؟
شاید الان پس از گذشت حدود ۳ ماه از آغاز کار زاکانی به عنوان، پیش کشیدن موضوع استیضاح بسیار زود باشد چون از یک سو، طرح استیضاح فارغ از رای آوردن یا نیاوردن برای نیروهای سیاسی که به خود انقلابی می گویند شکست بزرگی است و از سوی دیگر بی ثباتی شهرداری تهران که در دوره شورای پنجم با حضور ۲ سرپرست و ۳ شهردار به اوج خود رسید، تداوم خواهد داشت که در نهایت، به نفع شهر و مردم نیست.
مرتضی طلایی، عضو اسبق شورای شهر امیدوار است تنشها فروکش کند و هر دو طرف به تعامل برسند. طلایی در این باره می گوید: من به تعامل شورای شهر و شهردار در آینده نزدیک خوش بین هستم، مسایل الان چون اول کار است، طبیعی است. وقتی ما جوانگرایی در لیست شورای شهر را پیشه می کنیم این چنین حواشی را هم باید بپذیریم. بخش قابل توجهی از عزیزان شورای شهر فعلی، سابقه کار ندارند و جوان هستند. خدمت کردن در شورا صبوری و روحیه کار تیمی می خواهد و بعضا خلاف تصوراتی که فکر می کردند اگر بروند شورا چه ها خواهند کرد، واقعیت این است که در شورای یک رای بیشتر ندارند و باید اقناع سازی کنند . به جای هیجان و جار و جنجال باید با منطق تعامل کرد و کارها را انجام داد.
او ادامه می دهد: در شورای فعلی شورای شهر می داینم اقلیت و اکثریتی وجود دارد که قابل نادیده گرفتن نیست. عملا اعضای شورای شهر از یک لیست آمده اند ولی اقلیت و اکثریتی در بین آنها شکل گرفته است. همه دوستان چه در اقلیت و اکثریت باید از تجارب و ظرفیتهای همدیگر استفاده کنند تا شهر را آبادتر و کیفیت زندگی شهروندان را بهتر کنند.
در مقابل این نظر مشفقانه، کسانی هستند که معتقدند به زودی شورای شهر قاطعانه، با زاکانی برخورد خواهد کرد.
مهدی قوامی پور، جامعه شناس شهری در این باره می گوید: شورا به لحاظ قانونی و حقوقی، جایگاه ممتازی دارد و شهردار مکلف و موظف به پاسخگویی به شورای شهر است و تکمین از ضوابط مصوب شورا باید داشته باشد. از این لحاظ نمی تواند تعامل نکند. به لحاظ آنچه در عرصه عمل می بینیم اگر شهردار محترم آقای زاکانی نتواند یا نخواهد با شورای شهر تعامل کند، مطمئن باشید مماشات و مدارای شورای شهر نامحدود نخواهد بود و قطعا شورای شهر قاطعانه ورود و تصمیم گیری می کند و نتیجه مشخص است چه خواهد شد. از این جهت تعامل شهردار و شورای شهر هم به لحاظ نظری و هم از شکل عملی، صورت معقولی است که امیدواریم رخ بدهد.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
