پشت پرده استعفای علی لاریجانی از مسئولیت قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین چیست؟

قرن نو : حشمت الله فلاحت پیشه معتقد است سرنوشت بسیاری از سیاستمداران ایرانی که به دنبال منصب بودند حداقل در سال‌های آینده بسته به موفقیت یا عدم موفقیت دولت آقای رئیسی دارد.

استعفای علی لاریجانی از مسئولیت قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین پشت پرده ای دارد؟ آیا نشانه کمرنگ شدن لاریجانی در فضای سیاست است؟ آیا...

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه درباره استعفای علی لاریجانی از اجرای این سند راهبردی به قرن نو گفت:« آقای لاریجانی تصور می کرد که می‌تواند رئیس جمهور شود و سند راهبردی با چین یکی از کارهایی است که می‌تواند پیش ببرد، و زمانی هم که برخلاف پیش‌بینی‌هایش با عدم احراز صلاحیت شورای نگهبات مواجه شد و یکی از شعارهای دولت آقای رئیسی هم پیش برد مناسبات راهبردی با چین است، ایشان به این نتیجه رسیده است که این جایگاه، یک جایگاه تشریفاتی بوده و به همین دلیل کنار رفتند و پشت پرده‌ای نیز از نظر من وجود ندارد.» او در این گفت‌وگو دلیل دلخوری چینی‌ها از دولت روحانی را نیز روایت کرد.

آقای فلاحت پیشه، شما استعفای آقای لاریجانی از اجرای توافق ۲۵ ساله ایران و چین را چطور ارزیابی می کنید؟

این را باید از خودشان بپرسید. وقتی آقای لاریجانی به چنین مسؤلیتی رسید به دوران بعد از برجام برمی گردد. بعد از برجام به یک باره دولت آقای روحانی حدود 70 میلیارد یورو با کشورهای اروپایی قرارداد بست و بخش اعظم آمد و شدهای دیپلماسی دولت هم به سمت کشورهای اروپایی گرایش پیدا کرد.

در آن زمان نوعی رنجش نزد چینی ها پیش آمد، چرا که مدعی بودند در زمان تحریم به ایران کمک کرده و مناسباتشان را با ایران گسترش دادند. رنجش آنان طوری بود که عملا امکان سفر آقای روحانی به چین فراهم نشد.

 منتهی بحث قرارداد راهبردی بین ایران و چین، ایران و روسیه در قالب نگاه به شرق از قدیم مطرح شده بود، بعد از خروج برجام این بحث طرفداران جدی پیدا کرد و به یک بحث با اولویت تبدیل شد.

در آن زمان برای این که رنجش چینی‌ها به اختلاف تبدیل نشود، آقای لاریجانی که رئیس مجلس بود در یک ترکیب بی سابقه‌ای به عنوان رئیس هیئت همراه با وزرای اصلی دولت آقای روحانی مانند وزیر خارجه، وزرای اقتصادی، عمرانی و.... به چین سفر کردند که برای رفع این رنجش کاری بود.

در این سفر، مباحثی مربوط به مناسبات راهبری ایران و چین مطرح شد. زمانی هم که آقای لاریجانی از ریاست مجلس کنار رفتند برای اینکه طرف چینی بپذیرد، ایران در پیش برد سند راهبردی جدی است، آقای لاریجانی در دولت آقای روحانی مسئول پیش برد این سند شد و محل کاری در دفتر مطالعات وزارت خارجه به ایشان اختصاص پیدا کرد.

آقای لاریجانی تصور می کرد که می تواند رئیس جمهور شود و سند راهبردی با چین یکی از کارهایی است که می تواند پیش ببرد، و زمانی هم که برخلاف پیش بینی‌هایش با عدم احراز صلاحیت شورای نگهبات مواجه شد و یکی از شعارهای دولت آقای رئیسی هم پیش برد مناسبات راهبردی با چین است، ایشان به این نتیجه رسیده است که این جایگاه، یک جایگاه تشریفاتی بوده و به همین دلیل کنار رفتند و پشت پرده ای نیز از نظر من وجود ندارد.

یکی از دغدغه های چینی ها نیز این بود که اگر دولت آقای روحانی در قالب احیای برجام، این معاهده را اجرا کند، این مناسبات ممکن است دچار وقفه شده و بودن آقای لاریجانی بر این دلیل بود که ایران این مناسبات را اجرا می کند. با این حال، اولین ساز و کار مناسباتی دولت اقای رئیسی با چین بود و همین خیال چینی ها را راحت کرد که دولت سیزدهم جدی تر از دولت قبلی این مناسبات راهبردی را به پیش خواهد برد.

با توجه به اینکه ادعا شده مسئولیت اجرای این سند به اقای مخبر سپرده شده است، آیا ایشان از پس مسئولیت خود بر می آیند، به نظر شما بهترین جایگزین برای آقای لاریجانی چه کسی است؟

وارد مسائل فنی این موضوع نمی شوم اما، این پیامی از طرف آقای رئیسی به طرف چینی ها است که معاون اول، عالی ترین سمت اجرایی بعد از خودش این سند را دنبال می کند.

هرچند که سابقه اجرایی و مدیریتی آقای لاریجانی خیلی بیشتر از آقای مخبر است، آقای مخبر به دلیل دسترسی که به کل دستگاه‌های اجرایی دارد و اختیاراتش از اختیارات آقای لاریجانی بیشتر است، در آینده نشان خواهد داد که چقدر در اجرای سند راهبردی موفق است.

به طور طبیعی سند راهبردی یک اسناد اجرایی و ضمیمه دارد که آقای مخبر باید یک سری ساز و کارها، آمد و شدهایی شکل بگیرد و برای اجرای این سند از آن ها استفاده کند. اگر اینکار انجام شود نشان دهنده این است که سند راهبردی وارد فاز اجرایی شده است. اما مسئله مهم این است که آیا طرف چینی هم مسئولی در سطح آقای مخبر برای اجرای این سند به کار می گیرند یا خیر. اگر مسئولی در سطح آقای مخبر از طرف چینی ها روی کار بیاید، نشان می دهد که این سند وارد فاز اجرایی شده اما اگر این اتفاق نیافتد، تغییر مجری سند راهبری در قالب ساز و کار داخلی بوده است.

 با توجه به اینکه گفتند آقای لاریجانی نماینده رهبری در اجرای سند راهبردی هستند، به نظر شما رهبری هم با استعفای ایشان موافقت کردند؟ این استعفا به معنای کمرنگ شدن حضور لاریجانی در سیاست است؟

واقعیت قضیه این است هر سیاستمداری در طول مناسب سیاسی که شکل می دهد تعریفی برای آینده سیاسی خودش دارد، عدم احرازی که در شورای نگهبان برای آقای لاریجانی صورت گرفت، عملا یک وقفه جدی در برنامه ریزی ایشان برای آینده شان ایجاد کرد.

با توجه به چالش های ایشان با شورای نگهبان، مشخص است که آقای لاریجانی با این موضوع کنار نیامده است و انگیزه‌ای برای ادامه این کار نداشت. در چنین شرایطی کاندیداهای انتخابات، که رقبای آقای رئیسی هم بودند در دولت سمت گرفتند و ایشان بعد از انتخابات منصبی ندارند.

به نظر من، اجرای این سند، یک کار عملیاتی بود و به این معنا نیست که آقای لاریجانی دیگر منصبی نداشته باشد و در کشور در هر صورت از ایشان استفاده خواهد شد.

پیش‌بینی شما از آینده سیاسی آقای لاریجانی چیست، ممکن است ایشان به سرنوشت آقای ناطق‌‌نوری دچار شوند یا دوباره به قدرت برمی‌گردند؟

سرنوشت بسیاری از سیاستمداران ایرانی که به دنبال منصب بودند حداقل در سال‌های آینده بسته به موفقیت یا عدم موفقیت دولت آقای رئیسی دارد. اگر آقای رئیسی در 4 سال اول دولت خود بتواند بخش عمده‌ای از مشکلات کشور مانند مشکلات اقتصادی و سیاست خارجی را حل کند، به طور طبیعی خیلی از سیاستمداران کشور دیگر از سن مدیریت خارج می شوند و عملا مجالی برای حل مسائل اجرایی ندارند.

 اگر آقای رئیسی در 4 سال اول ضعف نشان دهد و دولت نتواند مشکلات را حل کند، من معتقد هستم عرصه مدیریت سیاسی عرصه بدون تعارفی است و آن موقع رقبای ایشان هم انگیزه بیشتر و هم قدرت بیشتری پیدا می‌کنند.

 معتقدم که مشکلات مملکت حل می شود و البته امیدوار هستم که مشکلات مملکت حل شود و ارزش حل این مسائل بالاتر از این است که بخشی از سیاستمداران رضایت داشته باشند یا نداشته باشند.