تخت روانچی:برجام خیابان یک طرفه نیست/ نوبت امریکا و اروپاست که تصمیمات سخت بگیرد
مجید تخت روانچی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل روز چهارشنبه طی سخنرانی خود در نشست شورای امنیت برای بررسی یازدهمین گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد از آمریکا و طرفهای اروپایی خواست که تصمیمات لازم را برای احیای برجام اتخاذ کرده و تعهداتی که طی این سال‌ها در انجامشان کوتاهی کرده‌اند را اجرا کنند.
تخت روانچی در ابتدای صحبت‌هایش اظهار داشت: بر خلاف برخی اعضای باقیمانده در برجام که در سالهای گذشته صرفاً به حمایت زبانی از برجام بسنده کردند، کشوری که هزینه هنگفتی برای این توافق پرداخت، ایران بود. بنابراین، الآن نوبت آمریکا و البته اتحادیه اروپایی و سه کشور اروپائی است که تصمیمات سختی برای بازگشت به پایبندی کامل به برجام اتخاذ کنند.
این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران تصریح کرد: ما چه در زمان مذاکرات برجام و چه در زمان انعقاد و اجرای آن، صداقت کامل خود را اثبات کرده‌ایم. ما طی سالیان متمادی، عزم راسخ خود برای زنده نگه داشتن برجام را با صبر استراتژیک و خویشتنداری حداکثری خود نشان داده‌ایم. ما این اقدامات را در حالی انجام دادیم که نه در آن زمان و نه الآن، از منافع مورد انتظار از برجام بهره‌ای نبرده‌ایم.
سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل تاکید کرد: کسانی که عهدشکنی کردند باید صداقت و اراده سیاسی واقعی خود را اثبات کنند. آنها باید تصمیمات سختی بگیرند. بنابراین، آنها در جایگاهی نیستند که از ایران به خاطر اتخاذ اقدامات جبرانی که در برجام کاملاً مجاز شمرده شده است، انتقاد کنند؛ بویژه در حالی که این اقدامات هیچ تناقضی با تعهدات ما ذیل پیمان منع گسترش سلاحهای هسته‌ای و موافقتنامه پادمان نداشته و دارای هیچ نگرانی اشاعه‌ای، آنگونه که برخی کشورهای درصدد القای آن می‌باشند، نیستند چون برنامه هسته‌ای ایران تحت قوی‌ترین سازوکارهای نظارت و راستی آزمائی آژانس قرار داد. جمهوری اسلامی ایران به همکاری با آژانس طبق تعهدات بین‌المللی خود ادامه خواهد داد.
تخت روانچی گفت: گزارشهای آژانس، از جمله در شش ماه گذشته، تأیید می‌کند که در برنامه هسته‌ای جاری ایران هیچ مسئله مرتبط با پادمان وجود نداشته و هیچ نشانه‌ای از انحراف مواد هسته‌ای به سمت اهداف غیرصلح‌آمیز دیده نمی‌شود.
سفیر ایران در سازمان ملل اضافه کرد : برخلاف آنچه گفته شده است، اورانیوم غنی شده تا سطح 60 درصد و اورانیوم فلزی دارای کاربردهای مشروع غیرنظامی بوده و هیچ یک از آنها در چارچوب پیمان منع گسترش سلاحهای هسته‌ای ممنوع نیستند.قانون مصوب مجلس ما در حقیقت پاسخی حساب شده به اقدامات غیرقانونی آمریکا و بیش از سه سال ناتوانی اتحادیه اروپائی و سه کشور اروپائی در مقاومت در مقابل چنین اقداماتی بود.
وی تصریح کرد: هدف از این قانون، بازگرداندن توازن از دست رفته به برجام است و همانگونه که خود این قانون به روشنی بیان می‌کند، اگر برجام در عمل بطور کامل توسط دیگران اجرا و تمام تحریمها کاملاً برداشته شوند، اقدامات جبرانی ایران قابل برگشت است.
سفیر و نماینده دایم ایران در سازمان ملل گفت: در عین حال، با هدف ایجاد فرصت بیشتر برای دیپلماسی، در فوریه 2021 یک تفاهم فنی موقت بین ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی حاصل شد که در ماه می 2021 تمدید گردید. با این وجود، پس از چهار ماه مذاکره، عملاً هیچ تغییری حاصل نشده است و ملت ایران همچنان از تحریمهای غیرقانونی رنج می‌برند.
وی اظهار داشت: طی چند ماه گذشته، برخی تلاشها نیز برای ایجاد ارتباط احتمالی بین بند 3 ضمیمه ب قطعنامه 2231 و پرتاب برخی موشکهای بالستیک یا ماهواره بر توسط ایران بمنظور کسب نتیجه گیری دلبخواه، صورت گرفت. بند 3 ضمیمه ب به دلایل آشکار، از جمله طراحی متفاوت، ماهیت فنی و مأموریت ماهواره‌برها، ارتباطی به آنها ندارد. بعلاوه، موشکهای بالستیک ایران برای حمل کلاهکهای متعارف طراحی شده‌اند و «به گونه‌ای طراحی نشده‌اند که قابلیت حمل سلاح هسته‌ای را داشته باشند» و بنابراین خارج از شمول قطعنامه 2231 می‌باشند.
تخت روانچی ادامه داد: طبق حقوق بین‌الملل، توسعه برنامه موشکی متعارف یک حق ذاتی است و قطعنامه 2231 نیز آن را ممنوع یا محدود نکرده است. جمهوری اسلامی ایران در مورد امنیت و توانمندی دفاعی متعارف خود مصالحه نخواهد کرد همچنانکه هیچ کشوری این کار را نمی‌کند.
دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران افزود: ما علیرغم همه توطئه‌ها، خرابکاری‌ها و اقدامات تروریستی، مصمم به احقاق حق مسلم خود در توسعه تحقیقات، تولید و استفاده از انرژی هسته‌ای برای اهداف صلح آمیز هستیم. جدیدترین مورد اینگونه اقدامات غیرقانونی، ترور شهید فخری‌زاده، دانشمند هسته‌ای برجسته ایران و همچنین اقدام تروریستی 11 آوریل 2021 در تأسیسات غنی‌سازی نطنز بود که نشانه های آشکاری از دست داشتن رژیم اسرائیل در هر دو مورد وجود دارد و اخیراً رئیس سابق موساد هم به آن اعتراف کرد. این شورا بایستی رژیم اسرائیل را به خاطر اینگونه اقدامات ماجراجویانه پاسخگو سازد.
سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل گفت: تصمیم ایران برای مذاکره و به فرجام رساندن برجام مبتنی بر سیاست اصولی ما در استفاده از گفتگو و دیپلماسی جهت پیشبرد اهداف سیاست خارجی‌مان بود. ما همیشه در اعمال این سیاست ثابت قدم بوده‌ایم. اگر طرفهای دیگر بطور کامل و بدون هیچ پیش شرط یا تأخیر بیشتر، به سیاستهای قلدرمآبانه خود و نقض تعهدات و خلف وعده‌هایشان پایان دهند، ایران نیز در پیگیری این رویکرد در مورد برجام ثابت قدم و جدی خواهد بود.
تخت روانچی تاکید کرد: برجام توافقی است که برای تأمین منافع همه طرفها منعقد شده است. در حالی که ما در مذاکرات فعلی صادق و جدی هستیم، هدف نهایی ما تنها اطمینان از اجرای برجام توسط همه است، نه کمتر، نه بیشتر.
وی افزود: با توجه به نقض جدی برجام توسط طرفهای دیگر طی چند سال، ارائه تضمین کافی که تمام تحریمها به صورت قابل راستی آزمائی برداشته می شوند؛ و آمریکا بار دیگر از برجام خارج نخواهد شد یا از سازوکار موجود در آن برای ایجاد بحران دیگری برای محروم کردن ایران از منافع برجام سوء استفاده نخواهد کرد، کاملاً ضروری است.
سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل گفت: این تضمین‌ها برای ایجاد اعتماد به پایبندی کامل و مستمر آمریکا و اتحادیه اروپائی و سه کشور اروپائی به تعهداتشان و در نتیجه ایجاد فضای آرام و باثبات مورد نیاز برای «تقویت و تسهیل همکاریهای عادی اقتصادی و تجاری با ایران» که در قطعنامه 2231 تصریح شده، حیاتی است.
وی اظهار داشت: این موضوع برای شرکای تجاری ایران برای انعقاد موافقتنامه تجاری با ایران با آرامش خاطر، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. همچنین این برای ایران نیز برای بهره‌مندی کامل از منافع برجام حیاتی است.
تخت روانچی با بیان انیکه نظرات ما در مورد گزارش دبیرکل در نامه من که پیشاپیش به شورا ارسال شده، منعکس شده است، گفت: پیام امروز این شورا کاملاً روشن است: برجام باید اجرا شود و جایگزین بهتری نیز وجود ندارد.
وی افزود: البته برخلاف چنین اظهارات دلگرم کننده‌ای، ما اخیراً (از جمله در این جلسه)، اظهارات دلسرد کننده‌ای نیز از چند عضو شورا شنیدیم که بجای اینکه خواستار رفتار مسئولانه توسط مقصر باشند، انگشت خود را به سمت قربانی نشانه رفتند.آنها عمداً این واقعیت را نادیده گرفتند که گامهای ایران در کاهش اجرای برخی تعهداتش دارای ماهیتی جبرانی است.
سفیر ایران در سازمان ملل اضافه کرد: آنها از ایران خواستند که بطور کامل به اجرای تعهدات خود تحت برجام برگردد، انگار این ایران بود که از برجام خارج شد؛ انگار این ایران بود که تحریمهای غیر انسانی بی شماری را با هدف علناً اعلام شده گرسنگی دادن به کل یک ملت اعمال کرد؛ انگار این ایران بود که همه دولتها را تهدید کرد یا قطعنامه 2231 را نقض کنند یا مجازات می شوند؛ انگار این ایران بود که سیاست فشار حداکثری را اعمال کرد؛ و انگار این ایران بود که از هیچ کوششی برای از بین بردن همیشگی برجام و قطعنامه 2231 دریغ نکرد.
تخت روانچی تاکید کرد: سابقه ما و آمریکا در ارتباط با برجام روشن است. چالشهای اجرای برجام را نمی‌توان در خلأ ارزیابی کرد.این چالشها زمانی بوجود آمد که ترامپ، حتی قبل از به قدرت رسیدن، شروع به بدگوئی از برجام کرد؛ به آزار و اذیت شرکای تجاری ایران پرداخت؛ و بعداً، در سال 2018، بصورت یکجانبه و غیرقانونی از برجام خارج شد؛ و با اعمال مجدد تحریمها، جنگ اقتصادی همه جانبه‌ای را با هدف عمدی «گرسنگی دادن» به مردم ایران به راه انداخت. استفاده از غذا و دارو به عنوان سلاح جنگی حتی در زمان جنگ نیز ممنوع است و این در واقع از مصادیق جنایت علیه بشریت بشمار می‌رود.
دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی گفت: با وجود این، ما به جای اینکه فوراً به اقدامات جبرانی مجاز در برجام دست بزنیم، به مدت یک سال صبر استراتژیک پیشه کردیم که البته هیچ نتیجه‌ای نداشت. خویشتنداری حداکثری ما با سیاست به اصطلاح «فشار حداکثری» آمریکا و سیاست مماشات اروپا پاسخ داده شد.
وی خاطر نشان کرد: درست یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام، ما برخی گامهای جبرانی مجاز در بندهای 26 و 36 برجام را اتخاذ کردیم که طبق آنها، در صورت «وضع یا اعمال مجدد تحریمها» ایران از «حق توقف کلی یا جزئی اجرای تعهداتش» برخوردار است. در عین حال، پاسخ ایران به شکلی منطقی و تدریجی اعمال گردید تا فرصت بیشتری برای غلبه عقلانیت فراهم شود.
سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل گفت: در حالیکه گامهای ایران برگشت پذیرند ولی رنج مردم ما نیست. مسلماً ما نمی‌توانیم از صدها میلیارد دلار خسارت وارده به اقتصاد ایران چشم پوشی کنیم و نخواهیم کرد. اما متاسفانه، جانهای ارزشمندی که به خاطر تحریمها از دست رفتند، باز نمی‌گردند. درد، اندوه و مشکلات عاطفی در کل زندگی یک کودک که پدر یا مادرش را به خاطر فقدان دارویی خاص که تحریمها مانع وارداتش شده، از دست داده است، چگونه جبران می‌شود؟ یا رنجهای مادام العمر مادران و پدرانی که فرزندانشان را به خاطر نبود داروهای بیماریهای نادر از دست داده‌اند، چگونه قابل تسکین و جبران است؟
تخت روانچی تاکید کرد: اینها واقعیاتی است که باید وضعیت فعلی اجرای برجام را در چارچوب آنها ارزیابی کرد.
وی یادآوری کرد: برجام یک خیابان یک طرفه نیست. برجام بر دو رکن بنا شده است: تعهدات هسته ای ایران و تعهدات متقابل برای رفع همه تحریمهای سازمان ملل، اتحادیه اروپائی و آمریکا و نیز ارتقای روابط تجاری و اقتصادی عادی با ایران. همه این تعهدات به صورت خیلی دقیق و با جزئیات در برجام و قطعنامه 2231 درج و تشریح شده است.
وی افزود: از نشست قبلی شورا در خصوص قطعنامه 2231 تاکنون، جز آنکه آمریکا شفاهاً عزم خود برای بازگشت به برجام را اعلام داشته، چیزی تغییر نکرده و تا این لحظه عملاً سیاست فشار حداکثری و تحریمهای بیرحمانه علیه مردم ما ادامه یافته است و آمریکا نیز کماکان در حال نقض برجام و قطعنامه 2231 می‌باشد. حتی بر خلاف قرار تأمین مورخ 3 اکتبر 2018 دیوان بین المللی دادگستری که به اتفاق آراء صادر شد و آمریکا را موظف ساخت تا موانع تجارت بشردوستانه با ایران را رفع کند، تمام اقلام بشردوستانه از جمله داروهای ضروری و تجهیزات پزشکی مشمول تحریم بودند.
سفیر ایران در سازمان ملل اضافه کرد: مجوز عمومی مورخ 17 ژوئن 2021 وزارت خزانه‌داری آمریکا در خصوص برخی معاملات با ایران در ارتباط با کرونا، بطور واضح و قاطع ادعاهای قبلی آمریکا مبنی بر معاف بودن این اقلام از تحریمها را رد می‌کند.
تخت روانچی در پایان، در واکنش به اظهارات برخی نمایندگان کشورها در این نشست گفت: ما در یک منطقه بی ثبات زندگی می کنیم. چالشها بسیار زیاد است و در عین حال فرصتها برای روابط بهتر بین کشورهای منطقه نیز فروان‌اند. با این وجود، برخی‌ها نمی خواهند روابط حسنه، آشتی و حسن همجواری در منطقه برقرار شود. آمریکا با سیاستهای مداخله جویانه خود در خاورمیانه، از جمله صادرات لجام گسیخته تسلیحات پیشرفته به منطقه و حمایت کورکورانه از رژیم اسرائیل، این منطقه حساس را به هرج و مرج و آشفتگی کشانده است.
سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل اظهار داشت: آمریکا نمی‌تواند با ایراد اتهامات بی‌پایه به ایران به خاطر نقض قطعنامه‌های 1701 و 2216، که من آنها را قاطعانه رد می‌کنم، اذهان را از ماجراجویی نظامی و نقش بی ثبات کننده خود در منطقه ما منحرف کند.
من همچنین اظهارات سفیر انگلیس درباره حقوق بشر را رد می‌کنم چون خارج از موضوع این جلسه و صلاحیت شورای امنیت است.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
