پس لرزه اظهارات سخنگوی شورای نگهبان درباره مشارکت پایین در انتخابات
به نقل از پایگاه اطلاع رسانی شورای نگهبان، عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان اخیرا در گفتگوی مفصل با خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس، جوانب مختلف انتخابات را مورد ارزیابی قرار داده و به سوالات مختلف این خبرگزاری پیرامون انتخابات پاسخ داد.
در بخشی از این مصاحبه که خبرنگارAP درباره مشارکت در انتخابات از سخنگوی شورای نگهبان سوال کرده بود، که کدخدایی طبق روال مصاحبه‌های گذشته خود بر مشارکت خوب مردم در انتخابات تاکید کرده و ابراز امیداواری می‌کند که در انتخابات پیش رو مشارکت خوبی را شاهد باشیم.
سخنگوی شورای نگهبان در این مصاحبه در پاسخ به سئوالی درباره مشارکت می‌گوید: "هر کشوری انتظار دارد که مشارکت گسترده ای در انتخابات صورت گیرد. انتظار عمومی یا اجتماعی و سیاسی همیشه مشارکت بالایی را می طلبد. اما از نظر حقوقی و قانونی همان چیزی است که در قانون آمده است و مشارکت کم هم مشکل حقوقی و قانونی ایجاد نمی‌کند. اما امیدواریم که مردم ایران که همیشه نگران سرنوشت آینده کشور هستند، پای صندوق‌ها بیایند و مشارکت خوبی را شاهد باشیم."
در این میان خبرگزاری آمریکایی با تقطیع این بخش از سخنان سخنگوی شورای نگهبان، موجب سوءبرداشت شده، به طوری که برخی رسانه‌های داخلی نیز در این مورد دچار خطا شده‌اند.
از سوی دیگر، خبرگزاری آسوشیتدپرس در اقدامی غیرحرفه‌ای در حالی که سخنگوی شورای نگهبان حدود ۲۰ دقیقه برای خبرنگار این خبرگزاری درباره موضوعات مورد سوال، به صورت مبسوط توضیح داده بود، این خبرگزاری توضیحات را تقطیع و در برخی بندها تحریف کرده و یا مطالبی را عنوان کرده که با روح کلی این مصاحبه مفصل در تناقض است.
اقدام دیگر غیرحرفه‌ای خبرگزاری AP که موجب برداشت‌های غلط از مصاحبه سخنگوی شورای نگهبان شده، این است که از مجموع سخنان سخنگوی شورای نگهبان، تنها به انتشار چند بند از سخنان وی پرداخته و نسبت به این سخنان، مصداق یابی کرده که این اقدام، موجب جهت دهی خلاف واقع درباره سخنان سخنگوی شورای نگهبان شده است.
پایگاه اطلاع رسانی شورای نگهبان به منظور تنویر افکار عمومی، متن و صوت کامل این مصاحبه را منتشر می‌کند:
جزئیاتی از روند بررسی تایید صلاحیت نامزدهای انتخاباتی
روند مکانیزم تایید صلاحیت نامزدهای انتخاباتی در شورای نگهبان را به اجمال توضیح دهید.
شورای نگهبان درباره مصوبات ارسالی از سوی مجلس شورای اسلامی نظام واحد رای گیری دارد. رای متفاوت این شورا تنها در زمان تفسیر قانون اساسی است که به رای سه چهارم اعضا نیاز دارد.یعنی ۹ نفر از ۱۲ نفر از اعضای شورای نگهبان باید به آن رای بدهند.
اما در سایر موارد رای اکثریت ملاک است. مثلا اگر درباره تایید صلاحیت ها افراد رای گیری می شود، یک فرد باید ۷ رای از ۱۲ رای کسب کند. اگر درباره عدم تطبیق مصوبات با قانون اساسی و اصطلاحا مغایرت رای گیری می شود، ۹ رای از ۱۲ رای را باید داشته باشد.
اما شاید یک وجهه دیگر سئوال شما این باشد که بررسی صلاحیت نامزدها در این شورا چگونه انجام می شود؟ باید گفت که در بحث انتخابات ریاست جمهوری احراز صلاحیت اصطلاحا شرط است. بنابراین بحث رد صلاحیت – آن گونه که در جریان انتخابات مجلس وجود دارد- وجود ندارد.
بنابراین شورای نگهبان پس از بررسی سوابق افرادی که ثبت نام کرده اند به وزارت کشور اعلام می کند که این چند نفر واجد شرایط بوده اند و می توانند در کارزار انتخاباتی فعالیت کنند.
رای فقهای شورای نگهبان در بررسی صلاحیت افراد مانند حقوقدانان است
اگر ۵ نفر از فقهای شورای نگهبان هم درباره افراد رای منفی بدهند. آیا این رای تاثیری در آرای بقیه اعضا دارد؟
خیر این طور نیست. در زمانی که مصوبات شرعی مطرح می شود، رای فقها ملاک قرار می گیرد. ولی در سایر موارد رای فقها و حقوقدانان برابر است. مثلا اگر همان طور که اشاره کردید در بحث احراز صلاحیت ۵ نفر از فقها نظر منفی بدهند رای مثبت یک نفر از آنان با ۶ نفر حقوقدان ۷ رای مثبت جمع شده و آن نامزد تایید شده تلقی می شود.
مدارک حدود ۴۰ نفر از افرادی که برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرده اند کامل تلقی شده است. آیا آمار و تعداد این افراد افزایش پیدا کرده است؟
خیر. زیرا شورای نگهبان در مصوبه خود به وزارت کشور اعلام کرد که هنگام ثبت نام باید مدارک خود را تکمیل کنند. بنابراین اصطلاحا مرحله تکمیل مدارک پس از ثبت نام وجود ندارد. لذا مدارک حدود ۴۰ نفر کامل است که در پروسه بررسی صلاحیت ها قرار گرفته اند. اولین جلسه رسیدگی به صلاحیت آن ها نیز برگزار شده است. جلسات بعدی هم به تدریج برگزار می شود.
رهبر عالی ایران بر مشارکت بیشتر مردم در انتخابات تاکید کرده اند. شورای نگهبان در این باره چه نقشی دارد؟
اول باید گفت که براساس نظرسنجی هایی که دستگاه های دولتی انجام می دهند، نقش شورای نگهبان در مشارکت بسیار اندک است. اما همه ما در همه بخش ها موظف هستیم که تا آن جا که امکان پذیر است در زمینه مشارکت کمک کنیم.
آیا این نکته صحت دارد که تعداد بیشتر نامزدها سبب افزایش مشارکت می شود؟
تنوع در نامزدهای انتخاباتی ممکن است که چنین حالتی را رقم بزند. اما از نظر تعداد نامزدها فکر نمی کنم که چندان تاثیری داشته باشد. مثلا در سال های اولیه انقلاب نامزدهای انتخاباتی ۲ نفر بوده اند. در برخی دوره ها هم ۸ نفر تا ۱۰ نفر بوده اند. بنابراین تعداد افراد در مشارکت چندان تاثیری ندارد.
البته حضور افراد با گرایشات مختلف احتمالا می تواند زمینه افزایش مشارکت را فراهم کند. شورای نگهبان هم این رویه را داشته است که از همه طیف ها و گروه های فکری در دوره های گذشته انتخابات حضور داشته اند و اعلام نظر هم کرده است.
انتقادات و اعتراضات افراد تاثیری در بررسی صلاحیت ها ندارد
اخباری منتشر شده که اساسا پرونده برخی از نامزدهای انتخابات به خاطر مواضعی که اعلام کرده اند یا سوابق گذشته آن ها کنار گذاشته شده است. نظر شما دراین باره چیست؟
نه اصلا این طور نیست. شما خود در داخل کشور حضور دارید. از این مطالب، انتقادات و اعتراضات با زبان رسا بیان می شود. شورای نگهبان به صرف اعتراض و انتقاد لفظی، هیچ وقت ورودی در بررسی صلاحیت نخواهد داشت.
شما سال ها است که در جریان بررسی صلاحیت ها حضور دارید.اگر نامزد انتخاباتی در جریان تبلیغات یا مناظرات مواضعی را اتخاد کند که با مواضع گذشته وی مغایرت داشته باشد، شورای نگهبان چه برخوردی می کند؟
می توانم بگویم هیچ برخوردی نمی کند.چون در طول ادوار گذشته هم شما ببینید که نامزدهای انتخاباتی در دوره گذشته در سخنرانی ها و مناظرات خود مطالب خیلی هنجارشکنانه ای هم مطرح کردند و شورای نگهبان هم هیچ اقدامی را انجام نداد.
به هرحال آن مقطع زمان تبلیغات است و نامزدها حس می کنند که مطالبی را برای جلب مخاطب اعلام کنند. اما انتظار عمومی این است که اگر کسی می خواهد در پست ریاست جمهوری قرار بگیرد از الان منافع ملی را در نظر بگیرد و رعایت منافع ملی در اولویت های وی باشد.
مشارکت به هر میزان باشد در روند انتخابات مشکلی ایجاد نمی کند
برخی از نظرسنجی ها مدعی حضور ۴۰ درصد کمتر یا بیشتر در انتخابات بوده اند. شما در سال های اخیر مستقیما درگیر انتخابات بوده اید. انتظار شما از میزان مشارکت در انتخابات آتی چیست؟
البته هر کشوری انتظار دارد که مشارکت گسترده ای در انتخابات صورت گیرد. انتظار عمومی یا اجتماعی و سیاسی همیشه مشارکت بالایی را می طلبد. اما از نظر حقوقی و قانونی همان چیزی است که در قانون آمده است و مشارکت کم هم مشکل حقوقی و قانونی ایجاد نمی کند. اما امیدواریم که مردم ایران که همیشه نگران سرنوشت آینده کشور هستند، پای صندوق ها بیایند و مشارکت خوبی را شاهد باشیم.
به نظر می رسد که اعضای شورای نگهبان منتقد عملکرد و اظهارات رئیس جمهور مستقر هستند. حال این که او از سوی شورای نگهبان تایید صلاحیت شده است.چرا به این نقطه می رسند؟
شاید با این مثال موضوع برای مخاطبان این برنامه در خارج از کشور راحت تر قابل پذیرش باشد. وقتی رئیس جمهور آمریکا قضات دیوان عالی را انتخاب می کند، الزاما آن ها در مسیر یا نگاهی که رئیس جمهور آن ها را منصوب کرده است، حرکت نمی کنند. از سوی دیگر، انسان به هر حال در حال تحول است. ممکن است که فردی را در پستی تعیین کنید و الان اطمینان دارید که او هم نظر و همراه شما است. برنامه های روشنی را دارد. اما بعد از مدتی که در آن پست قرار گرفت، فراموش کند و از مسیری که فکر می کردید خارج شود.
این امر عادی در همه پست‌ها - چه انتصابی و چه انتخابی- است.
شورای نگهبان در بررسی صلاحیت ها حداقل هایی را به موجب قانون دارد و به موجب آن می تواند صلاحیت ها را بررسی و اعلام کند.
طبیعتا شورای نگهبان نمی‌تواند آینده کسی که انتخاب می‌شود را تضمین کند. این موضوع در انتخابات مجلس خیلی ملموس تر است. یک نماینده ای که با تایید شورای نگهبان انتخاب می شود، ممکن است طی ۴ سال مرتکب تخلفاتی شود. طبعا شورای نگهبان در دوره بعد صلاحیت او را تایید نمی کند.
این یک امر طبیعی است که در همه پست ها و سمت ها ممکن است که اتفاق بیافتد شورای نگهبان هم با حداقل شرایطی که در قانون است می تواند ارزیابی کند و غیر از این هم راه دیگری نیست.
شورای نگهبان براساس قانون موظف به اعلام اسامی افراد دارای صلاحیت است
برای این که انتخابات به صورت منسجم برگزار شود. به نظر شما چه تعداد نامزدها تایید صلاحیت می شوند. آیا مثلا آن ۴۰ نفر اگر از نظر صلاحیت مشکلی نداشته باشند، تایید می شوند؟
بله به ناچار باید این کار انجام شود. چون قانون محدودیتی برای ما قائل نشده است. بنابراین وقتی محدودیتی در این باره وجود ندارد اگر ۴۰ نفر هم صلاحیت کامل را داشته باشند، شورای نگهبان باید آن را اعلام کند. البته عملا تاکنون چنین حالتی در طول انتخابات اتفاق نیفتاده است.
تعدادی از افراد هم برای انتخابات میاندوره ای مجلس ثبت نام کرده اند. آیا فرصت برای بررسی صلاحیت این نامزدها کافی است؟
چون تعداد آن ها اندک است. ظاهرا در ۶ یا ۷ حوزه رقابت انتخاباتی برای ورود به مجلس وجود دارد. اگرچه حدود ۹۰۰ نفر ثبت نام کرده اند اما پروسه تایید صلاحیت آن ها انجام شده و شورای نگهبان در حال حاضر در حال بررسی شکایات و اعتراضات است. بنابراین نسبت به انتخابات اصلی مجلس که ۱۶ هزار نفر ثبت نام کرده اند، چندان مشکلی به وجود نیامده است.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
