۱۰ سیاستمداری که کاندیدای انتخابات ۱۴۰۰ نیستند/ انصراف وزرای روحانی و احمدی‌نژاد
به جز برخی چهره‌ها که یا دائم الکاندیدا هستند و یا برای اولین بار می‌خواهند به کرسی ریاست جمهوری فکر کنند، انتخابات۱۴۰۰ برای اهالی سیاست به انتخاباتی پرریسک تبدیل شده است و چرتکه‌های سیاسی برای برخی کسانی که با «الف» تا «ی» سیاست آشنایی دارند زنگ خطر را به صدا درآورده تا خود را از آتش رقابت دور کنند.
ریسک انتخابات آنجا امان از اهالی آن می‌برد که اولا برخی تحلیل‌ها حاکی از تکرار انتخابات اسفند ۹۸ و کاهش مشارکت سیاسی دارد. در ثانی خیابان پاستور با اتفاقات عجیب و غریب داخلی و بین‌المللی شبیه به میدان مین می‌ماند که تنها کافی است یک نیم قدم کج گذاشته شود تا بمب‌ها زیر پا منفجر شود و تمام اندوخته‌ها برای جمع کردن وجهه سیاسی و اجتماعی مانند دود در هوا گم شود؛ حال به این وضعیت مشکلات ناشی از شیوع کرونا، تحریم‌های بین‌المللی و احتمالا پیچیده‌تر شدن تحریم‌ها در آینده را هم باید چاشنی کرد.
البته با همه این تفاسیر هر روز لیستی از اردوگاه چپ و راست بیرون می‌آید که اسامی اغلب نام آشنا بر آن خودنمایی می‌کند که قرار است در خرداد ۱۴۰۰ ردای کاندیداتوری به تن کنند . هرچند بازار تائید و تکذیب‌ها نیز در این میان حسابی داغ است اما نکته جالب افرادی است که عطای کاندیداتوری را به لقایش بخشیده‌اند و قاطعانه گفته‌اند قرار نیست در این میدان حاضر شوند و قریب به یقیین کاندیداتوری آنها از میدان احتمالات خارج شده است. برخی هم گرچه خود از نیامدنشان می گویند ولی فضای حاکم بر این روزهای سیاست حکایت از آن دارد که شاید در دقیقه ۹۰ تصمیم خود را تغییر داده و وارد گود شوند.
در ردای قاضی‌القضات
درست در شرایطی که خود را برای انتخابات مجلس ۹۸ و ایجاد ساز و کاری که اصولگرایان را کنار هم و زیر یک چتر قرار دهد، آماده می کرد، با حکمی از سوی فرمانده کل قوا بر مسند قاضی‌القضاتی نشست و دیگر از آن فضای انتخاباتی فاصله گرفت. ابراهیم رئیسی اکنون بر مسند قوه قضاییه نشسته است. البته رای ۱۶ میلیونی او در رقابت با رئیس دولت یازدهم آنقدر اصولگرایان را به ساختمان پاستور نزدیک کرده بود که تقریبا نتوانستند فکر او را از سر بیرون کنند برای همین هر از گاهی نام ابراهیم رئیسی و احتمال کاندیداتوری او از دهان یکی از اهالی جناح راست به گوش می‌رسید.
احمد امیرآبادی عضو هیئت رئیسه مجلس یکی از افراد معتقد به حضور رئیسی در انتخابات ۱۴۰۰ است. او می گوید اگر در انتخابات ۱۴۰۰ آقای رئیسی بیاید همه مشکلات حل شود. اما امیرحسین قاضی زاده هاشمی نایب رئیس مجلس که پیشتر سخنگوی جبهه پایداری بود به این سخنان واکنش نشان داد و در توئیتر خود نوشت: سخن برادرم آقای امیرآبادی بر لزوم حضور آیت‌الله رئیسی در انتخابات ۱۴۰۰ جدید نیست. جمع‌بندی بسیار از انقلابی‌ها همین بود که مطرح هم شد اما ایشان به شدت مخالفت کردند و ضمن تاکید بر برنامه پنج ساله خود در قوه قضاییه طرح بحث های این‌چنینی را انحراف در مسیر تحول قوه و گفتمان مبارزه با فساد دانستند.
هرچند مهدی چمران نیز می‌گوید هنوز صحبت رسمی با ابراهیم رئیسی صورت نگرفته است اما از سوی دیگر مصباحی مقدم سخنگوی جامعه روحانیت مبارز عنوان می‌کند رئیسی اعلام کرده است که قصد ورود به انتخابات ریاست جمهوری را ندارد و می‌خواهد در قوه قضائیه بماند.
پارلمانتاریست فیلسوف
یکبار سال ۸۴ وقتی دولت سید محمد خاتمی به پایان دوره هشت ساله‌اش رسیده بود، ریاست سازمان صدا و سیما را کنار گذاشت و وارد گود رقابت برای ریاست جمهوری شد تا بختش را در این میدان بیازماید. همان زمان که صفی از کاندیداهای اصلاح طلب مقابل صفی از اصولگرایان رجزخوانی می‌کردند؛ در نهایت قرعه به نام محمود احمدی‌نژاد خورد. البته این پایان کار نبود و لاریجانی در انتخابات سال ۸۶ و مجلس هشتم دوباره خود را در معرض انتخاب قرار داد و برای ۳ دوره ریاست مجلس را در کارنامه اش قرار داد و رکورد بیشترین ریاست را در تاریخ پارلمان بعد از انقلاب به نام خود تمام کرد.
از آنجا که زمزمه‌های احتمال ریاست جمهوری لاریجانی در سال ۹۶ هم مطرح شده بود وقتی لاریجانی اعلام کرد نمی‌خواهد دیگر نماینده باشد گمانه‌زنی‌ها درباره کاندیداتوری او در سال ۱۴۰۰ قوت گرفت. لاریجانی وقتی آب پاکی را روی دست حامیان این اظهارات ریخت که گفت: «تکلیف را روشن کنم که من برای انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰ برنامه‌ای ندارم»
البته علی مطهری هم که برادر همسر لاریجانی است چند ماه پیش گفت بود: «هرچند آقای لاریجانی صراحتا نمی‌گوید که کاندیدای ریاست‌جمهوری در سال ۱۴۰۰ است، اما این احتمال را رد نمی‌کند.»
لابی‌من بهارستان
نایب رئیس چند دوره مجلس، چندسالی می‌شود که خود را بازنشسته پارلمان کرده است. او بعد از هفت دوره نمایندگی مجلس نه در انتخابات مجلس دهم کاندیدا شد و نه در انتخابات مجلس یازدهم. باهنر که سالها لقب لابی من مجلس را به خود اختصاص داده بود و تجربه‌اش در بین صندلی‌های نمایندگی او را در عرصه سیاست و چم خم‌های زیادی آشنا کرد وقتی عرصه قانونگذاری را ترک کرد این گمانه تقویت شد که شاید از همین‌جا کوچ باهنر به خیابان پاستو آغاز شود و قدم در مسیر اجرایی بگذارد.
و این گمانه‌زنی ها وقتی به انتخابات ۱۴۰۰ رسید قدرت و قوت بیشتری گرفت اما باهنر در برابر حرف و حدیث‌ها درمورد حضور احتمالی‌اش در ردای کاندیداتوری یک جمله بیشتر پاسخ نداد و گفت؛ «یکی از رسانه‌ها شایعه‌ای در این رابطه منتشر کرده بود که بنده همین جا قویاً تکذیب می‌کنم و برنامه‌ای برای حضور در رقابت‌های انتخاباتی برای ۱۴۰۰ ندارم.»
وقتی امثال باهنر و لاریجانی برای نامزدی مردد می‌شوند می‌توان حدس زد این سیاستمداران فضای انتخابات ۱۴۰۰ را متفاوت از هر زمانی می‌دانند.
پسران به نام پدران
پسر ارشد مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی فقط در انتخابات سال ۹۶ برای شورای شهر تهران کاندیدا شد، اما او هم بهتر از دیگران معادلات انتخاباتی را می‌شناسد. هم پدرش بارها در انتخابات ریاست جمهوری، مجلس و مجلس خبرگان کاندیدا شده بود، هم به واسطه داشتن سمت‌هایی مثل رئیس دفتر رئیس جمهور و همچنین فعالیت حزبی با ماهیت انتخابات آشناست. محسن هاشمی با وجود آن‌که در انتخابات شورای پنجم توانست با یک میلیون و ۱۳۸ هزار رای نفر اول و رکورددار پنج دوره انتخابات شوراها شود اما در یک گفت‌وگوی رادیویی به همه گمانه‌زنی‌ها پایان داد و گفت: علاقه‌ای به این کار ندارم. با وضعیتی که الان هست و شرایط بسیار سخت کشور، کسی که خود را کاندیدا می‌کند به قول غربی‌ها باید «سوپرمن» باشد. او همچنین در گفت‌وگوی تلویزیونی خود در شبکه تهران وقتی در برابر پرسش دوباره درباره انتخابات ۱۴۰۰ قرار گرفت گفت: من قصد شرکت در انتخابات ندارم؛ نه در شورای شهر نه در ریاست جمهوری. او همچنین اضافه کرد: من الان به ۳۵ سال خدمت نزدیک می‌شوم و بازنشسته می‌شوم. در نتیجه شهردار هم نمی‌توانم بشوم.
پسر آیت‌الله جنتی نیز اگرچه برخلاف محسن هاشمی خود را همان یکبار هم در معرض رای مردم قرار نداده اما او نیز به واسطه داشتن سابقه وزارت، سفیر بودن و استانداری و حتی پدری که سالها دبیر شورای نگهبان و ناظر انتخابات بوده می‌داند چه زمانی باید وارد انتخابات نشد. در برخی گمانه‌زنی‌های انتخاباتی صحبت از کاندیداتوری علی جنتی برای انتخابات ۱۴۰۰ می‌شد اما علی جنتی به آن واکنش داد و در توئیتر خود نوشت: «من فکر می‌کنم با توجه به مشکلات عدیده‌ای که کشور با آن روبه‌رو است اعم از تحریم‌های شکننده، تنگناهای اقتصادی، نارضایتی عمومی ناشی از مشکلات معیشتی، محدودیت اختیارات رئیس جمهور در اتخاذ تصمیم در سیاست خارجی و داخلی، هرکس هوس نامزدی ۱۴۰۰ را داشته باشد باید در میزان عقلش شک کرد.»
مرد شماره یک دیپلماسی اعتدال
هم‌زمان با اعلام پیروزی محمود احمدی نژاد در انتخابات ۸۸ محمدجواد ظریف که پیش از دولت او معاون وزیر و سفیر ایران در سازمان ملل بود اما از ۸۴ به بعد در وزارت خارجه سمت عادی داشت درخواست بازنشستگی داد. هنگامی که حسن روحانی دولت را به دست گرفت فعالیت خود را به عنوان وزیر از سر گرفت. از زمانی که تیم او در مذاکرات هسته‌ای، با توافق برجام به سالها مناقشه پایان داد ظریف از سوی طرفدارانش با امیرکبیر و مصدق مقایسه شد و از همان موقع نامش به عنوان کاندیدای احتمالی برای دوران بعد از دولت روحانی مطرح شد. اما او بارها این موضوع را تکذیب کرده تا تنها دیپلمات باشد و دیپلمات باقی بماند.
زنان در صف کاندیداتوری؟
«حضور زنان در انتخابات ریاست جمهوری منعی ندارد» همین یک جمله کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان کفایت می‌کرد تا گزینه زنانی که می‌توانند در ردای ریاست جمهوری حاضر شوند در میان خیل اسم‌های مرد خودنمایی کنند و در این میان معصومه ابتکار یکی از همان‌هایی بود که نامش برای کاندیداتوری در انتخابات ۱۴۰۰ بر سر زبان‌ها افتاد.
جزو دانشجویان پیرو خط امام در جریان تسخیر سفارت آمریکا در تهران بود. بعدها در دولت سیدمحمد خاتمی به ریاست سازمان محیط زیست رسید و در دولت اول روحانی دوباره به محیط زیست رفت. اما از دولت دوم روحانی به عنوان معاون رئیس جمهور در امور زنان مشغول به فعالیت است.
البته وقتی سیداحمد خاتمی عضو شورای نگهبان اعلام کرد زنان نمی‌توانند کاندیدای ریاست جمهوری شوند تکلیف ابتکار هم مشخص شد با این وجود او پیش از این در گفت وگو با برنا اعلام کرده بود نامزد ریاست جمهوری نمی‌شود. بعد از آن‌که معصومه ابتکار در برابر پرسش خبرنگار قرار گرفت که «زنده یاد اعظم طالقانی همیشه در انتخابات حضور پیدا می‌کرد ولو اینکه با شکست مواجه می‌شد، آیا این شجاعت را در خودتان می‌بینید که ادامه دهنده راه او باشید» گفت: زنده یاد طالقانی خیلی شجاع بود و حتما هستند زنانی که ادامه دهنده راه او باشند، اما من برای حضور در انتخابات برنامه‌ای ندارم.
پایان دو کاندیداتوری
سیاستمداری بی‌حاشیه است که در دولت میرحسین موسوی وزیر صنایع بود و در دولتهای هاشمی و خاتمی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان تربیت بدنی. او دو بار کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری شد که اولین بار سال ۸۰ و در برابر سیدمحمد خاتمی بود هنگامی که معاونت او را به عهده داشت. بار دوم انتخابات ریاست جمهوری گذشته بود. او در گفت وگویی درباره انتخابات ۱۴۰۰ گفته قصدی برای کاندیداتوری ندارد. شاید این تصمیم از همان جایی برمی‌آید که تصمیمش برای حمایت از روحانی در انتخابات ۹۶ آمده بود. هاشمی‌طبا با آن‌که تا آخر در میدان انتخابات باقی ماند اما از هوادارانش خواست به روحانی رای دهند؛ انتخاباتی که به خوبی می‌دانست دوقطبی است.
هرچند هاشمی طبا برای انتخابات ۱۴۰۰ مرز ۷۵ سالگی را رد می‌کند و منع قانونی در این راستا خواهد بود اما به نظر می‌رسد این فعال سیاسی چندان تمایلی برای حضور در انتخابات نداشته باشد.
انصراف وزرای روحانی و احمدی‌نژاد
از دیگر افرادی که نامش به عنوان نامزد احتمالی انتخابات سال آینده مطرح بوده، وزیر نیروی دولت دوم حسن روحانی است. اما او در مصاحبه‌ای با روزنامه اعتماد در مهرماه در همان ابتدای کار تکلیف خود را با انتخابات مشخص کرد. او صراحتا گفت «نه تنها تصمیم ندارم که کاندیدا بشوم، بلکه تصمیم دارم که کاندیدا نشوم.» او در این مصاحبه که مهرماه امسال انجام شد تاکید کرد که اولین و آخرین باری خواهد بود در این باره صحبت می‌کند. او همچنین در پاسخ به اینگه چرا گمانه‌زنی درباره احتمال کاندیداتوری اش مطرح می‌شود گفته: من اصلا خودم را در معرض این طور مسائل قرار نمی‌دهم. چون کار من، تامین آب و برق است.
سیدمحمد حسینی وزیر ارشاد دولت دوم احمدی‌نژاد نیز از دیگر سیاستمدارانی است که گفته در انتخابات ریاست جمهوری نامزد نخواهد شد. او در انتخابات مجلس دهم از زادگاهش رفسنجان نامزد شده و با آن‌که در لیست ائتلاف اصولگرایان قرار گرفته بود شسکت خورد. البته او ناامید نشد و وقتی اصلاح طلبان را در انتخابات مجلس یازدهم کم تعداد دید با لیست جهادگران و در راس آن وارد گود انتخابات شد باز هم نتوانست توفیقی داشته باشد و به هر حال از لیست شورای ائتلاف خط خورده بود و چندان افق روشنی را نمی‌توانست برای خود تصور کند.
در کارنامه دوران فعالیتش در عرصه سیاسی عالی‌ترین سمت حسینی وزارت ارشاد احمدی نژاد است. او در گفت وگویی درباره کاندیداتوری خود در انتخابات آینده گفت که برنامه‌ای ندارد و در عین حال از دیگر کاندیداهای احتمالی اصولگرا خواست که نگران تکلیف شرعی نباشند چرا که به گفته او «باید تلاش کنیم که گزینه‌ها به حداقل برسند تا بتوانیم سریعتر در مورد یک گزینه به وفاق برسیم؛ در انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۶ هم بیش از ۲۰ نفر کاندیدا شدند که تصمیم‌گیری را دشوار ساخت و اسیب دیدیم، در نتیجه تا رسیدن به وحدت در مورد ابراهیم رئیسی زمان زیادی را از دست دادیم.»
محاسبات در چرتکه ۱۰ سیاستمدار
شاید بعضی از افراد این لیست ۱۰ نفره می‌دانند که با کاندیدا شدن رای بالایی نمی‌آورند و نمی‌خواهند با شرکت در انتخابات و رای پایین وجهه خود را خراب کنند. اما وقت می‌بینیم در این لیست نام بعضی افراد کارکشته در سیاست وجود دارد موضوع عجیب می‌شود.
اصولا جاه‌طلبی یکی از ویژگی‌های بارز سیاست است. وقتی یک آدم سیاسی به موقعیت‌های فراتر از خود نه بگوید یعنی یک جای کار اشکال دارد. نه گفتن به حضور در ریاست جمهوری در شرایطی که بسیاری از افراد عادی هم به محض باز شدن درهای وزارت کشور جلوی آن برای ثبت‌نام صف می‌بندند ناشی از آن نیست که این گونه سیاستمداران خود را ناتوان می‌بینند. معمولا سیاستمداران اهل این نیستند که بگویند کاری از عهده‌شان برنمی‌آید. بلکه اخلاق سیاستمدار آن است که حتی نقاط ضعف خود را به نفع خود تبدیل کند. اکنون این سوال پیش می‌آید که چرا این ۱۰ نفر که هرکدامشان سیاست، رقابت و انتخابات را به خوبی می‌شناسند نمی‌خواهند وارد میدان شوند؟
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
