حیات اقتصادی و سیاسی چه کسانی در جنگ نظامی است؟
یادآوری آنچه در تاریخ بر مسلمانان گذشته چندی است که در سخنرانی‌های حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی، رییس جمهوری مورد توجه قرار می‌گیرد. به نظر می‌رسد هدف اصلی رییس جمهوری بیش از آنکه قیاس شرایط موجود و شرایط مقاطع مختلف تاریخ اسلام باشد، بیشتر در پی آن است که استراتژی‌های عقلایی اتخاذ شده از سوی پیامبر اسلام (ص) و ائمه معصومین را در برخورد با شرایط مختلف جامعه اسلامی، مقتضیات زمان و موارد تحمیل شده به مسلمانان، یادآوری کرده و در پی بهره‌گیری از آن‌ها در عصر کنونی باشد. رییس جمهوری در جلسه روز چهارشنبه هیات دولت با اشاره به سالروز وفات پیامبر اسلام درباره سیره ایشان، گفت: «پیامبر (ص) هم جنگ و هم صلح داشت. این مرد نمونه، هم عملیات تهاجمی و هم عملیات تدافعی داشت. این پیامبر، روزهایی پیروز شد و هم در روزهایی دچار شکست شد.»
حجت الاسلام و المسلمین روحانی همچنین به شرایط جامعه اسلامی در دوران امام حسن (ع) و انتقاداتی که برخی همراهان ایشان به صلح عقلایی امام دوم شیعیان داشتند، اشاره و تصریح کرد: «امام مجتبی (ع) به ما می‌آموزد که مرد جنگ باشیم به روز جنگ، و مرد صلح باشیم به روز صلح. اگر در روز صلح، جنگیدیم و در روز جنگ، صلح کردیم، هر دو خطا و اشتباه است. به‌موقع باید بایستیم و بجنگیم و به‌موقع باید صلح کنیم.»
اشاره رییس جمهوری به عملکرد رهبران جامعه اسلامی در صدر اسلام می‌تواند به نوعی معرف خط مشی دولت را در هفت سال گذشته هم باشد. آن زمان که با اقتضای زمان صلح عقلایی را برگزید و جمهوری اسلامی به تعبیر رهبر معظم انقلاب در نرمشی قهرمانانه منافع کشور را تامین و سایه جنگ را از مرزهای ایران دور کرد. آن زمان هم که دشمن، راهی جز مبارزه و ایستادگی در برابر ملت ایران قرار نداد، در برابر زیاده‌خواهی‌ها ایستاد و شرایط جنگ در حوزه اقتصادی و حتی فرهنگی و رسانه‌ای اعلام کرد.
ایران در شرایط جنگ ایستاده است
دولت تدبیر و امید نزدیک به سه سال است که بر اساس سه اصل عزت، حکمت و مصلحت تعریف شده در دکترین دیپلماسی جمهوری اسلامی، در جنگی نابرابر مقابل زیاده خواهی‌های «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا ایستاده است. پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران با ۱+۵، تحریم‌های اقتصادی لغو شده با همین سند بار دیگر بازگشت و ترامپ نشان داد که نه تنها عهدشکن است بلکه به هیچ پروتکل بین المللی و توافقات انجام شده پایبند نیست. در چنین شرایط هم عقل و هم آموزه‌های دینی ایستادگی در برابر چنین فردی را واجب می‌دانست و دولت دوازدهم هم این ایستادگی را به عنوان استراتژی اصلی برگزید. این ایستادگی اما با توجه به زیرساخت‌های بیمار اقتصاد ایران چندان آسان نبود و پاندمی کرونا هم آن را دشوارتر از گذشته کرد.
صادرات نفت ایران به صفر نزدیک شد، منابع مالی دولت از سیستم مالیات شکسته و بسته هم به دلیل رکود اقتصادی حاصل از کرونا با کاهش شدید روبرو شد، رقبای سیاسی هم در جهت تضعیف دولت در این جنگ نابرابر سنگ تمام گذاشته و می‌گذارند و این روزها به تعبیر «علیرضا معزی» معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رییس جمهوری توهین‌ها به مرحله دهان‌دریدگی رسیده است. با این همه اما دولت با تمام قوا در پی حفظ داشته‌های کشور است. برای ریشه‌کنی فساد سامانه جامع تجارت مورد بهره‌برداری قرار گرفته و دولت بیشترین تمرکز خود را برای بهبود دولت الکترونیک اختصاص داده است. خرابی‌ها و خسارت‌های سیل‌های بی سابقه در کشور درحال ساخت و پرداخت با کیفیت بهتر است، بیش از سال گذشته از گندمکاران خرید می‌کند، نسبت به سال گذشته در تولید ۱۱ درصد و در فروش ١۴ درصد رشد تجربه می‌کند. در ۶ ماهه اول سال در بخش صنعت ۶.۴ رشد و در بخش فروش رشد ۸ درصدی؛ در بخش‌های مختلف فولاد از ۳ تا ۹درصد در ۶ ماهه گذشته نسبت به مدت مشابه در سال ۹۸ تولید اضافه داشته است.
با همان برجام در کمایی که بسیاری در داخل همچنان به بهانه آن بر دولت و شخص رییس جمهوری با توهین آمیزترین ادبیات می‌تازند؛ ۲۷ مهرماه به تحریم‌های ده ساله علیه ایران در حوزه تسلیحات پایان خواهد داد و شاید برای نخستین بار است که در این جنگ دستکم در میدان دیپلماسی آمریکا را در شرایط آچمز قرار داده و متحدان را از اطرافش پراکنده ساخته است. دولت به حکم عقل و دین در شرایط جنگی به تمام توان و در عرصه عمل بی‌ادعا ایستاده است و امید دارد مدعیان سیاسی دستکم پس از هردوره توهین، کاری هم در راستای کمک به امور مردم انجام دهد.
گریز از صلح عقلانی نیست
همان عقل سلیمی که دولت و نظام جمهوری اسلامی را از مذاکره دوباره به حاکم عهدشکن آمریکا برحذر می‌دارد، تامین منافع جامعه اسلامی را اولویتی می‌داند که برای تامین آن در صورت ایجاب باید به گفت و گو و صلح هم تن داد. صلح عقلانی سیره ائمه و از آموزه‌های دین است. دولت هم بارها در برابر پیشنهادات مختلف مذاکره تاکید کرده است که برای آغاز هرگونه گفت و گویی باید عهدشکنی‌ها پایان یافته، تحریم‌ها ملغی شده و حقوق مردم ایران به رسمیت شناخته شود. موضع دولت دربرابر جنگ و صلح مشخص بوده و بارها از سوی رییس جمهوری و دیگر اعضای کابینه اعلام شده است اما عده‌ای با نادیده گرفتن ایستادگی در برابر زیاده‌خواهی‌های آمریکا و انتخاب شرایط جنگی البته نابرابر، دولت تدبیر و امید را متهم به صلح طلبی غیرعقلانی و ترس می‌کنند. همین اتهام‌زنی‌ها سبب می‌شود گروهی از مخالفان از حد و حدود قانون و انصاف و حتی عقلانیت دور شده و شدیدترین انتقادها را علیه دولت به کار برند و به بهانه مخالفت و لجبازی با دولت، قانون و الزامات آن را هم نادیده گیرند. چنین رویه‌ای نه تنها عقلایی به نظر می‌رسد بلکه با سیره رسول خدا هم در تناقض است. سیره‌ای که قانون جامعه اسلامی را مقدم بر هر نوع تصمیم دیگری می‌دانست. تداوم این قانون شکنی‌ها شاید یکی از دلایلی باشد که رییس جمهوری به سیره پیامبر اسلام اشاره کرده و تاکید کند: «پیامبر (ص) حکومت را بر مبنای قانون و پیمان اداره می‌کرد، ایشان پیامبری بود که وقتی با مردم مکه صلح کرد، قرآن آن فتح مبین نامید و بزرگترین پیروزی‌های پیامبر (ص) در سایه آن صلح به دست آورد، بیش از آنچه در میدان جهاد کسب کرد.»
دایه‌های مهربان‌تر از مادری که تنها هنر خود را دمیدن در شیپور جنگ می‌دانند و شاید حیات اقتصادی و سیاسی خود را در آن می‌بینند، لازم است بار دیگر منش رسول خدا را در برخورد با شرایط مرور کنند و استراتژی‌های متنوع ایشان را در تامین منافع جامعه اسلامی به خود یادآوری کنند. از این رهگذر شاید از اتهام زنی و توهین دست بردارند و اجازه بدهند تمرکز دولت در شرایط کنونی به مهار دشواری‌های مردم اختصاص یابد.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
