کودکان باید از ورود به فضای مجازی منع شوند؟
نرگس حسینی نیا، روانشناس می‌گوید: حذف رسانه‌های ارتباطی نه تنها ممکن نیست بلکه توصیه هم نمی‌شود، چرا که نمی‌توانیم از دنیای بی رسانه با کودک امروز که از ابتدا با دنیای رسانه گره خورده، صحبت کنیم.
وی افزود: هرچند این مساله مزایا و معایبی دارد، ولی لازم است والدین آگاهی خود را افزایش دهند تا بتوانند کودکانی با اعتماد به نفس، خلاق، مستعد، پیشرو و البته در جستجوی یادگیری، تربیت کنند.
این روانشناس ادامه داد: در سبد فرهنگی خانواده‌های امروز فضای مجازی ، فیلم‌ها و انیمیشن ها، بازی‌های کامپیوتری، شبکه‌های تلویزیونی داخلی و خارجی و ... وجود دارد که هر کدام بر طرح و شیوه زندگی مردم به نحوی تاثیر گذار است، در حال حاضر در عصر فناوری اطلاعات، کودکان نسل جدید امکاناتی در اختیار دارند که پارادوکسی از نگرانی و رغبت در والدین ایجاد می‌کند.
حسینی نیا معتقد است که رسانه اعم از تلویزیون، انیمیشن ها، فضای مجازی و حتی بازی‌های کامپیوتری و ... اطلاعات بسیاری را به کودک می‌دهند که نسبت به سطح درک و توان کودک بالاتر است. از طرف دیگر والدین مشتاقند تا کودکانی مطابق با علم روز، پیشرو و خلاق داشته باشند؛ لذا پارادوکسی از نگرانی و رغبت، توامان در والدین دیده می‌شود.
وی آموزش تفکر انتقادی به کودکان را یکی از مولفه‌های مهم در این مسیر دانست و اظهار کرد: در این راستا نحوه برخورد با کودکان، نحوه مواجهه با سوالات سخت و آسان آنها، نحوه شناسایی و پاسخ‌دهی به نیاز‌ها و کنجکاوی‌های آنها، آماده سازی کودکان برای مواجهه با موقعیت ها، ارتباط والدین با یکدیگر و ... از جمله مواردی هستند که کودک را برای رشد متناسب با جامعه امروز آماده می‌کند.
به گفته این روانشناس، حذف رسانه از دنیای کودکان در حال حاضر مقدور نیست، به ویژه در وضعیت فعلی که به دلیل شیوع کرونا آموزش‌ها و راه‌های ارتباطی با مدرسه و محیط‌های آموزشی بصورت مجازی شده است، این راه یکی از معدود راه‌های پیش روست.
وی با بیان اینکه دسترسی به رسانه الگوی تعامل والدین و کودکان را تغییر داده است، اظهار کرد: الگو گیری از شخصیت‌های محبوب انیمیشن ها، کارتون ها، بازی‌های کامپیوتری هیجانات کودک را تحت الشعاع قرار می‌دهند و به همین منوال تلاش والدین در تربیت و آموزش کودکان تحت تاثیر قرار می‌گیرد و مهم‌ترین نکته در این شرایط مدیریت و نظارت بر استفاده کودک از فضای مجازی است.
حسینی نیا در ادامه به بیان برخی از راهکار‌ها برای مدیریت وضع موجود پرداخت و گفت: والدین باید برای استفاده کودکان از اینترنت، شبکه‌های اجتماعی و ... مجموعه قوانینی تعریف کنند، همچنین سعی کنند قبل از کودکان، فیلم، کارتون یا انیمیشن و یا بازی‌های رایانه‌ای را از نظر بگذرانند.
به گفته‌ی این روانشناس، والدین باید برای استفاده کودک از رسانه‌های مذکور، با توجه به سن و نیاز کودک بازه زمانی تعریف کنند و همان گونه که در دنیای واقعی بر ارتباطات کودک با فرد یا افراد دیگر نظارت دارند، در دنیای مجازی نیز باید نظارت کنند.
وی افزود: والدین باید سایت‌هایی که فرزندان در آنها عضویت دارند را بشناسند، همچنین می‌توانند موتور‌های جستجو را برای سنین مناسب کودکشان محدود کنند.
حسینی نیا ادامه داد: والدین می‌توانند درباره آنچه کودکان تجربه می‌کنند با آنها صحبت کنند، در داستان پردازی‌های آنها مشارکت کنند و اجازه دهند از هیجاناتی که حین بازی، تماشای انیمیشن یا حرکات نمایشی که از ابرقدرت‌ها مانند شخصیت‌های مورد علاقه شان، دیده‌اند برای والدین تعریف کنند چراکه با این کار ذهن کودک با مسائل درگیر می‌شود و خلاقیت او پرورش پیدا می‌کند.
به گفته‌ی وی، با انجام این اقدامات والدین تفاوت دنیای واقعی و خیالی را به کودک می‌آموزند و کودکان در می‌یابند که این اتفاقات در دنیای واقعی ممکن است خوشایند یا ناخوشایند، قابل پیاده سازی یا غیر واقعی باشد، مانند تجربه خشم، پرخاشگری و یا حتی ترس در بازی‌های کامپیوتری و انجام دادن آن فعالیت‌ها در دنیای واقعی.
این روانشناس گفت: والدین می‌توانند از کودکان بخواهند درباره سوالاتی که در ذهنشان ایجاد می‌شود و پاسخ‌هایی که ممکن است از فضای مجازی یا سایرین گرفته باشند و یا حتی جواب‌هایی که به ذهن خودشان می‌رسد، صحبت کنند، همچنین می‌توانند نظر کودک را درباره بهترین پاسخ بپرسند و درباره علت انتخاب آن حرف بزنند.
وی معتقد است که اینگونه والدین تفکر نقادانه را به کودکان یاد می‌دهند و به آنها می‌آموزند که برای هرمسئله‌ای دنبال علت باشند و صرفا پاسخی که از انواع رسانه یا سایرین دریافت می‌کنند را نپذیرند. همچنین با این روش کودک می‌تواند مطمئن باشد سوالات و مسائلی که از دنیای مجازی برای او پیش آمده است را می‌تواند از والدین بپرسد.
به گفته حسینی نیا، کودکان پیوسته در حال الگو گیری از والدین خود هستند و بهترین راهِ مدیریت رفتار فرزندان، مدیریت رفتار خود والدین است؛ بنابراین والدین باید در استفاد از فضای مجازی دقت داشته باشند و رفتار درست و نحوه استفاده از فضای مجازی را از کودکی به فرزندانشان بیاموزند.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
