واکنش رئیس سابق دانشگاه آزاد به ادعای خروجش از کشور با مبلغی هنگفت
«عبدالله جاسبی» درباره ادعای خروجش از کشور و انتقال مبلغ هنگفتی از سوی وی گفت: تخریب در فضای مجازی برای خیلی‌ها به موضوعی رایج تبدیل شده است. سال گذشته که چنین مطلبی شایع شد علت را جویا شدم برخی‌ها گفتند در این باره مصاحبه یا شکایت کنم.
رییس سابق دانشگاه آزاد اسلامی افزود: به پیشنهاد رئیس قوه قضائیه یکسال است شکایت کرده ام ولی از آن نتیجه ای نگرفتم و شاهد هستم این مطالب بار دیگر منتشر می‌شود. حداقل از قوه قضائیه، نیروی انتظامی و پلیس فتا انتظار دارم با منتشر کنندگان مجدد این شایعه که قابل شناسایی هستند، برخورد قانونی کنند.
جاسبی یادآور شد: از ابتدای پیروزی انقلاب با این تخریب‌ها آشنا هستم و از همان ابتدا شخصیت‌های بزرگی چون شهیدان بهشتی و مطهری را تخریب می‌کردند. فکر می‌کنم بهترین هدیه برای شخصیتی چون بهشتی، شهادت بود. علتش این بود که بیشترین تخریب را علیه او کردند و این شهادت باعث شد همه این تخریب‌ها دود شود و به هوا برود و او به قهرمان تبدیل شود. همچنین ائمه جمعه و شهدای هفتم تیر که شهید شدند، تاریخ از آنان به نیکی یاد خواهد کرد.
وی خاطرنشان کرد: جامعه از فقدان این شخصیت‌های بزرگ خسارت دید این تخریب‌ها از قبل انقلاب بوده و هنوز هم ادامه دارد البته نمی‌خواهم خودم را با آنها مقایسه کنم.
زمین‌های واحد علوم و تحقیقات، ملی است
جاسبی درباره ادعای خانواده مهدی هادوی درباره تصرف املاک واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی گفت: زمین‌ها را طبق مدارک مستند و متقن در دادگاه پیگیری کردم. این زمین‌ها ملی بوده است و هادوی هیچ حقی نسبت به آن ندارد. بعد از آنکه درباره آن زمین‌ها به امام (ره) نامه نوشتم و ایشان آن مجموعه را در اختیار سه قوه گذاشتند و روسای قوا هم قبول کردند تا بخشی از آن به دانشگاه آزاد اختصاص یابد.
رییس سابق دانشگاه آزاد اسلامی افزود: بنابراین آن زمین‌ها متعلق به هیچ فردی نیست و کار دانشگاه آزاد اسلامی کاملا قانونی بوده و زمین‌ها با مجوز قانونی به دانشگاه داده شده است و آنهایی که ادعا می‌کردند صاحب زمین نبودند. اگرچه در این فرصت کوتاه نمی‌خواهم وارد جزییات آن شوم.
جاسبی درباره ادعای اعطای مدرک دکتری در زمان ریاستش بر دانشگاه آزاد اسلامی گفت: این هم از آن دروغ‌هایی است که برخی آن زمان منتشر کردند. ما حتی یک نفر را بدون طی مراحل قانونی در مقاطع دکتری، فوق لیسانس و لیسانس قبول نکردیم.
وی یادآور شد: تا زمانی که مسوولیت داشتم حتی یک مورد ورود غیرقانونی در مقاطع مختلف دانشگاه نداشتیم. پای این ادعا ایستاده‌ایم و اگر فردی موردی سراغ دارد، مطرح کند.
نباید زلف آموزش‌عالی را فقط به اشتغال گره بزنیم
جاسبی درباره سهم دانشگاه آزاد در اشباع بازار کار نیروهای تحصیلکرده، گفت: بارها در سخنرانی و مصاحبه‌های خود گفته‌ام نقش دانشگاه‌ها صرفا تربیت افراد برای اشتغال و استخدام نیست. البته می‌تواند یکی از هدفها باشد اما هدف بزرگ‌تر دانشگاه‌ها چه در ایران و جهان بالا بردن سطح فرهنگ و دانش مردم است.
عضو مجمع وزیران ادوار جمهوری اسلامی افزود: ما یک کشور اسلامی و پیرو تعالیم عالیه اسلام هستیم. هیچ مکتب، مذهب و طرز فکری به اندازه اسلام کسب دانش را ارج ننهاده است. بنابراین باید به دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی به عنوان مجموعه ای نگاه کنیم که سطح آکاهی و فرهنگ جامعه را بالا می‌برد و این یکی از اهداف اصلی است.
وی تاکید کرد: البته مساله ای که گفتید درست است و باید همواره سرمایه گذاری‌ها با نیاز جامعه هماهنگ باشد البته این موضوع تاحدودی به طور طبیعی انجام می‌شود. مثلا زمانی در یک رشته تحصیلی خیلی داوطلب داشتیم چون جامعه نیاز داشت و وقتی این نیاز مرتفع شد، تعداد داوطلبان کم شد. اما مسوولان آموزش و فرهنگ و در راس آن شورای انقلاب فرهنگی نیازهای جامعه را بیشتر مورد توجه قرار دهند اما در کل نباید فقط زلف آموزش عالی را به اشتغال گره بزنند.
خیلی‌ها برای شغل، تحصیل نمی‌کنند
جاسبی افزود: خیلی‌ها برای شغل تحصیل نمی‌کنند و این طبیعی است که هر چقدر عالم و تحصیلکرده پرورش یابد سطح فرهنگ و دانش جامعه بالا رود، این جامعه بهتر و پسندیده‌تر است و مکتب اسلام هم برای آن ارزش قائل است.
اولویت مساله‌محوری در دانشگاه‌ها
جاسبی درباره اینکه چرا فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها مساله حل کن نیستند و نمی‌توانند به حاکمیت برای حل مشکلات کمکی کنند، گفت: این موضوع که مطرح کردید تا حدودی حقیقت دارد. خوشبختانه در ۲۰ سال گذشته به‌تدریج با تشکیل شرکت‌های دانش بنیان، استارتاپ ها و مراکز پژوهشی در سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها تا حدودی این مشکل حل شده است اما باید قبول کنیم دانشگاه‌های ما نسبت به سایر کشورها کمتر به حل مسائل توجه کردند.
رییس سابق دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: شاید برای برخی خوشایند نباشد اما دانشگاه‌های ما مقداری مقاله زده شده است. برای ارتقای اعضای هیات علمی و برای قبولی در مقطع دکتری و حتی فوق لیسانس می‌گویند باید مقاله داشته باشید. این اشکالی ندارد اما اعتقاد دارم که این مقالات و به ویژه آنهایی که حتما باید در نشریات خارجی چاپ شود، نباید در دانشگاه‌ها وتو کننده باشد. اگر فردی آمد مساله‌ای را حل کرد ارزش کار او از یک مقاله خیلی بیشتر است. البته این موضوع در دستور کار شورای انقلاب فرهنگی هم است و بارها هم گفتیم اما هنوز حل نشده است.
جاسبی ادامه داد: اگر فردی در دانشگاه‌ها خلاقیتی نشان داد و چیزی اختراع و مشکلی از تولید یا جامعه حل کرد برای آن به اندازه مقالاتی که در مجلات خارجی چاپ می کنند باید ارزش قائل شد. اگر اجازه دهیم یک دانشجوی دکتری به جای مقاله دادن در صنایع نظامی، کشاورزی و صنعتی یا در پزشکی مشکلی را حل یا اختراعی کند که برای جامعه مفید است این را به عنوان یک یا چند مقاله بپذیریم.
وی یادآور شد: در مقالاتی که می‌نویسیم به جای آنکه به دنبال حل مشکلات خود باشیم به دنبال مسائل کشورهای پیشرفته هستیم. این رویکرد به درد ما نمی‌خورد و باید حتما تحولی در آن صورت گیرد.
داوطلبان کنکور در پی یادگیری و حل مسأله نیستند
جاسبی در پاسخ به پرسشی درباره فرصت‌ها و چالش‌های حذف کنکور نیز گفت: از ۱۵ سال قبل درباره حذف کنکور پیشنهاداتی ارائه و در مجالس مختلف به این موضوع پرداخته شد و تقریبا همه به این جمع بندی رسیدند که کنکور باید حذف شود و در این باره سابقه تحصیلی دانش آموزان به ویژه در سه سال آخر ملاک قرار گیرد. این پیشنهاد پیشرفت خوبی داشت و کمیسیون آموزش در مجالس گذشته روی آن کار کرد و پیشنهاد خوبی ارائه کردند البته بخشی از آن اجرا شد.
رییس سابق دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: آن زمان با همکاری کمیسیون آموزش عالی و وزارتخانه‌های ذیربط توانستیم به این جمع بندی برسیم که کنکور کاردانی به طور کامل حذف شود. کنکور کارشناسی مرحله بعدی بود و تقریبا نزدیک به حذف کامل است. ۷۰ تا ۸۰ درصد کنکور رشته‌های کارشناسی هم حذف شده است. فقط رشته هایی حذف نشده که داوطلب زیادی دارد برای آن هم راه حل های زیادی مطرح شده است مثلا در پزشکی به جای جذب دیپلم باید از مقطع لیسانس دانشجو گرفته شود زیرا دکترای حرفه ای است. اگر این اتفاق بیفتد شاید کنکور در مقطع کارشناسی به طور کامل حذف شود
جاسبی افزود: اما با حذف این دو مقطع، دو مقطع دیگر وضع خاصی پیدا کردند یعنی الان تعداد داوطلبان کنکور در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا به سرعت در حال افزایش است و ظرفیت دانشگاه‌های ما هم قطعا پاسخگوی این همه داوطلب نیست. بنابراین باید به یک شکلی این موضوع را حل شود. البته در دکترای تخصصی و کارشناسی ارشد هم برای کسانی که نمره‌های بالا و شرایط خوبی دارند کنکور حذف شده است اما برای اکثریت قریب به اتفاق هنوز کنکور هست و حذف کنکور به طور کامل بدون اینکه چیزی جایگزین آن شود کار بسیار مشکلی است و امکان پذیر نیست.
وی خاطرنشان کرد: ممکن است میان وزارتخانه‌های علوم و بهداشت و همچنین دانشگاه آزاد اسلامی و دیگر نهادها برای برگزاری آزمون های فصلی هماهنگی صورت بگیرد تا داوطلبان سالی ۲ تا ۴ آزمون بدهند تا جایگزین برگزاری سالیانه کنکور سراسری شود. اما در هر حال باید این را بپذیریم تا زمانی که شمار داوطلب در یک رشته یا مقطع خیلی زیاد است باید این گزینش در قالب کنکور یا ترکیبی از کنکور و سوابق تحصیلی یا برگزاری آزمون‌های فصلی انجام شود تا کنکور از این شکل خارج شود.
جاسبی اضافه کرد: یکی از آسیب‌های برگزاری سالیانه کنکور این است که داوطلب بجای یادگیری و حل مسأله تنها برای پاسخ به سوالات خود را آماده می‌کند. یکی از اشکالات کلاس‌های کنکور این است که با تمرکز روی این مساله، مانع یادگیری خیلی عمیق دانش‌آموزان می‌شوند.
عضو مجمع وزیران ادوار در پاسخ به سوالی درباره مافیای کنکور، گفت: تاحدودی به مافیای کنکور اعتقاد دارم اما نه خیلی. کنکور برای عده ای وسیله ای برای کسب درآمدهای خوب شده است اما اگر این موضع را خوب هدایت و مدیریت کنیم شاید حالت مافیایی آن از بین برود. کلاس کنکور اشکالی ندارد اما وضعیت الان خیلی مناسب نیست.
هرکس نباید نامزد ریاست جمهوری شود
جاسبی درباره بازتعریف اصطلاح رجل سیاسی و اصلاح قانون انتخابات ریاست جمهوری از سوی مجلس شورای اسلامی، گفت: نهادهای تقنینی و شورای نگهبان باید تعریف خود را از رجل سیاسی ارائه کنند. البته الان تعاریفی دارند و شرایطی گذاشتند. در انتخابات ریاست جمهوری عده زیادی نام‌نویسی می‌کنند، این به نظرم خیلی صورت خوب و خوشایندی در داخل و خارج کشور ندارد. کافی است مجلس با کمک شورای نگهبان و مجمع تشخیص و ... شرایطی را بگذارند که هر کسی نتواند ثبت نام کند و بعد هم برخی هم به لطیفه و طنز می‌آیند و می گویند چون بیکار بودم نام نویسی کردم! این قضیه باید سر و سامان بهتری یابد.
رییس جمهوری باید جامع‌الاطراف باشد
جاسبی در پاسخ به این پرسش که برای انتخاب رییس‌جمهوری، تجربه اولویت دارد یا تخصص، گفت: این موضوع را نمی توان از هم اکنون پیش بینی کرد. در هر حال باید فردی برای کسب رای مردم نامزد شود که از دانش مناسب برخوردار باشد و منظورم فقط تحصیلات دانشگاهی به تنهایی نیست بلکه باید از تجربه خوبی برخوردار باشد. علاوه بر این موارد باید متعهد و معتقد به نظام جمهوری اسلامی باشد. فردی که می‌خواهد رییس جمهوری شود باید ترکیبی از تعهد و اعتقاد به نظام و قانون اساسی، تجربه، دانش و اطلاعات نسبت به مسائل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را داشته باشد.
نامزد ادوار ششم و هشتم انتخابات ریاست جمهوری ادامه داد: در موضوع ریاست جمهوری بحث فقط بر سر تخصص نیست بلکه رییس جمهوری باید با همه مردم سر و کار داشته باشد و به قول غربی‌ها جنرال و جامع‌الاطراف باشد و از همه ویژگی‌هایی که برشمردم به طور نسبی برخوردار باشد.
موافق تعیین سقف سنی برای ریاست جمهوری هستم
جاسبی در پاسخ به پرسشی درباره احتمال نامزدیش در انتخابات ریاست جمهوری ۲۸ خرداد۱۴۰۰، گفت: نامزد نمی‌شوم زیرا معتقدم وقتی سقف سنی ۷۵ سال را برای نامزدی مجلس قائل شدند بنابراین برای ریاست جمهوری هم باید حد سنی در نظر بگیرند.
وی درباره تعیین سقف سنی ۷۰ سال در طرح اصلاح قانون ریاست جمهوری، گفت: اتفاقا با شرط ۷۰ سال موافقم. به نظر من در کار اجرایی شرایط سنی باید کمتر از شرایط سنی نامزدی مجلس باشد. دلیلم این است که کار مجلس ستادی، برنامه ریزی و وضع قوانین است اما کار اجرایی نسبتا سنگین است یعنی رییس‌جمهوری علاوه بر همه توانایی‌هایی که دارد باید توانایی جسمی خوب و مناسبی داشته باشد. افراد بالای ۷۰ سال خیال خود را راحت کنند و به خود بی‌جهت زحمت ندهند.
اصولگرا هستم
جاسبی در پاسخ به پرسشی درباره گرایش سیاسی خود، اظهار کرد: اساسا اصولگرا هستم. برخی‌ها در ۴۰ سال گذشته عملکرد خوبی نداشتند اما میان اصولگرایان و اصلاح طلبان افراد خوب، متدین و باتجربه وجود دارد.
معاون نخست وزیران جمهوری اسلامی در دهه ۶۰، افزود: در ابتدا عضو حزب جمهوری اسلامی بودم و با اعضای حزب موتلفه اسلامی قبل و بعد از انقلاب همکاری داشتم و دوستان خوبی هستند اما اصل تفکرم برمبنای حزب جمهوری اسلامی بوده است.
اهل تخریب نیستم
جاسبی درباره این بخش از خاطرات مرحوم اکبر هاشمی رفسنجانی در پانزدهم اردیبهشت ۱۳۷۲ که نوشته بود " با دکتر جاسبی رییس دانشگاه آزاد اسلامی صحبت شد تا در انتخابات ریاست جمهوری نامزد شود و تا صحنه بی رقیب نباشد"، گفت: قبل از اینکه هاشمی صحبت کند چند نفر از بزرگان که نمی‌خواهم نامی از آنها ببرم با من صحبت کردند. گفتند اگر نامزد شوید خوب است. پرسیدم به چه دلیل؟ و آنها هم دلایلی آوردند. گفتم اگر ببینم به نظام کمک می‌کند و باعث تشویق و ترغیب بیشتر مردم برای حضور در انتخابات می‌شود، حرفی ندارم. اما همان جا گفتم که اهل تخریب نیستم. در دوره ای که شرکت کردم هیچ فردی را تخریب نکردم و معتقدم باید هر فردی عملکرد خود را توضیح دهد و از آن دفاع کند. البته انتقاد مشکلی ندارد شاید چیز پسندیده ای باشد اما نباید مرز نقد و انتقاد به تخریب افراد و شخصیت‌ها برسد.
برای قضاوت مجلس یازدهم زود است
جاسبی در پاسخ به اینکه چگونه مجلس یازدهم می‌تواند از ارتکاب اشتباهات گذشته جلوگیری و از تجارب انباشته شده در نظام جمهوری اسلامی برای حکمرانی بهتر استفاده کند، گفت: در طول چهار دهه گذشته مقاماتی آمدند و خدماتی ارائه کردند و خود به خود مجموعه ای از تجربیات انباشته شد. قطعا این مجلس هم مثل مجالس گذشته، از این تجارب استفاده خواهد کرد.
این فعال فرهنگی افزود: طبیعی است وقتی مجلس جدیدی تشکیل می‌شود به ویژه در شروع کار، نیروی بیشتر و انگیزه بالاتری برای فعالیت دارد به خصوص که بسیاری از نمایندگان هم برای نخستین بار وارد مجلس شده‌اند که باید این موضوع را به فال نیک گرفت. البته تجارب نمایندگانی که سابقه حضور در مجلس را دارند می تواند کمک آنها باشد.
جاسبی افزود: قضاوت در مورد عملکرد نهادی که تازه تشکیل شده زود است و باید پس از گذشت دو تا سه سال صورت گیرد و نمی‌توانیم از الان داوری دقیق و درستی داشته باشیم. اما صحبت‌هایی که می‌شود و پیشنهاداتی که می‌دهند و تصمیماتی که می‌گیرند، امید تازه ای ایجاد کرده است.
مجمع وزیران ادوار می تواند بازوی مشورتی حاکمیت شود
جاسبی در پاسخ به این پرسش که «مجمع وزیران ادوار جمهوری اسلامی که از مقام های سابق اجرایی تشکیل شده، چگونه می‌تواند با ارائه پیشنهادات و راهکار جلوی آزمون و خطا در حکمرانی را بگیرد»، گفت: این نهاد ۲ یا ۳ سال است که تشکیل شده و حرکت خوبی است و خوشبختانه از همه گروه‌ها و جناح‌ها و افراد هم در آن حضور دارند. برنامه‌ریزی هایی شده بود منتها قرار بود امسال فعالیت بیشتری داشته باشد ولی متاسفانه به دلیل شیوع کرونا عملا فعالیت آن مثل همه جاهای دیگر کم شد.
عضو مجمع وزیران ادوار جمهوری اسلامی افزود: این افراد وزرا و معاونان رییس جمهوری و معاونان نخست وزیران باسابقه ای هستند که در دوره های مختلف تجربه های زیادی دارند. این تجربه‌ها را اگر بتوانند در اختیار سران قوا قرار دهند قطعا موجب کاهش آزمون و خطا و رسیدن به نتیجه مطلوب خواهد شد. منتها این امر مستلزم ساز و کاری است که در خود این مجمع باید صورت بگیرد.
وی خاطرنشان کرد: امیدواریم در آینده با کمیسیون‌ها و کمیته‌های مختلفی که در مجمع تشکیل می‌شود بتواند بازوی مشورتی برای همه مسوولان نظام باشد. در حقیقت مجمع وزیران ادوار مثل مجمع نمایندگان ادوار می‌تواند بازویی برای کمک به مجمع تشخیص مصلحت نظام، دولت، مجلس و تک تک وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها و نهادها باشد.
ممکن است فردی بدون مدرک، شایستگی داشته باشد
جاسبی در پاسخ به پرسشی درباره تعهد و تخصص نیز گفت: این بحث و جدل از اول انقلاب مطرح بوده است. معتقدم هر دو لازم است. اگر در جمهوری اسلامی فردی تعهد نداشته باشد و خدای تخصص هم باشد، نمی‌توان مسوولیت‌های بزرگ را به آن فرد واگذار کرد. باید فردی باشد که به نظام و قانون اساسی اعتقاد داشته باشد و با جان و دل بخواهد اسلام و انقلاب اسلامی را توسعه دهد.
رییس سابق دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: تعهد شرط لازم و ضروری است اما علاوه بر این فردی که بخواهد مسوولیت بگیرد باید دارای اطلاعات و تجربیات لازم هم باشد. اطلاعات لازم لزوما مدرک تحصیلی نیست و ممکن است فردی مدرک حوزوی و دانشگاهی نداشته باشد اما یک فرد شایسته ای باشد.
لزوم توسعه و تعمیق فضای مجازی بومی
جاسبی درباره آینده تحصیلات آکادمیک در شرایط شیوع ویروس کرونا و آمادگی برای توسعه زیرساخت ارتباطات مجازی گفت: کرونا نشان داد که چیزی را نمی‌شود پیش بینی کرد و معلوم نیست شیوع این ویروس تا کی طول بکشد. پیش بینی‌هایی که همه کردند غلط از آب درآمد. برخی می‌گفتند کودکان نمی‌گیرند اما گرفتند و می‌گفتند فلان دارو خوب است یا اگر فردی یک بار بگیرید دیگر نمی‌گیرید و...
رییس سابق دانشگاه آزاد افزود: در هر حال باید فضای مجازی را از نظر امکانات سخت افزاری و نرم افزاری آماده و مجهز کنیم تا بتوانیم پاسخگوی نیازهای آموزش حضوری باشیم البته اصل بر حضوری بودن آموزش است اما وقتی خطری جامعه را تهدید می‌کند باید علاوه بر آموزش حضوری از فضای مجازی هم کمک گرفت بنابراین باید خود را برای استفاده از این فضا در بلندمدت آماده کنیم.
وی یادآور شد: در دنیای امروز فضای مجازی خیلی می‌تواند به ادامه تحصیلات کمک کند. قبل از مطرح شدن بحث کرونا در دانشگاه‌های مختلف ما از ظرفیت تحصیلات مجازی استفاده می‌شد و این فناوری در حال توسعه بود. بنابراین باید سعی کنیم شبکه‌های نرم افزاری و فضای مجازی بومی توسعه و تعمیق یابد تا وابسته به قدرت‌ها و کشورهای پیشرفته نباشیم.
واگذاری به شرط رونق و توسعه واحدهای تولیدی
جاسبی درباره واگذاری بخشی از صنایع و بنگاه‌های بزرگ دولتی و سهیم کردن مردم در اداره آن از طریق بورس برای کاهش هزینه‌های دولت، گفت: با اصل ۴۴ قانون اساسی و واگذاری کارها به مردم که مورد توجه امام (ره) و تاییدات رهبر معظم انقلاب است، موافقم و این رویکرد را راه حل بسیاری از مشکلات می‌دانم منتها این کار باید با برنامه ریزی صورت گیرد و فقط این نباشد که یک چیزی را واگذار کنیم و دنبال کار خود برویم.
مولف کتاب اصول و مبانی مدیریت افزود: مثلا در واگذاری کارخانجات باید شرایط سختی در نظر گرفته شود تا به جایی نرسد که کارخانه را تعطیل کنند و زمین‌های آن را بفروشند و به چیزهای دیگر تبدیل کنند و به دنبال سود باشند. باید در واگذاری‌ها شرط رونق و توسعه آن واحد تولیدی لحاظ شود. متاسفانه اتفاقاتی که در این ۸ تا ۱۰ سال رخ داده، البته نه همه بلکه بخشی از آن تبعات بسیار نامطلوبی داشته است. کارخانه یا نهاد تولیدی را گرفتند و به تدریح تعطیل کردند و کارمندان و کارگران را رها کردند و در حقیقت دنبال این بودند یک جوری از منافع آن بهره‌های فراوانی ببرند که این امر با واگذاری کارها به مردم منافات دارد.
حل مشکلات اقتصادی با توسعه بخش خصوصی
جاسبی درباره نقش بخش خصوصی و غیردولتی در توسعه کشور گفت: یکی از راه‌حل‌های بزرگ برای حل مشکل اقتصادی توسعه بخش خصوصی و غیردولتی است منتها با ضوابط و طبق قانون و نظارت کامل.باید کاری کنیم که دولت کوچک شود. در چشم انداز ۵۰ ساله این موضوع مطرح است که نهادهای حکومتی و دولتی کلا از نظر پرسنل و بودجه کوچک شود. این مساله مهمی است که باید به آن توجه داشته باشیم.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
