کرونا چطور به موزه‌ها و اماکن تاریخی آسیب زد؟
علی‌اصغر مونسان در نخستین نشست هیئت امنای مجموعه‌های فرهنگی‌تاریخی که با حضور اعضای هیئت امنای مجموعه‌های ملی، معاونان و مدیران وزارتخانه و ۱۲ استان، به‌شکل ویدئوکنفرانس، در کاخ سعدآباد برگزار شد، افزود: بحث هیئت امنایی شدن اماکن تاریخی مدتی مطرح بود و در برنامه ششم توسعه نیز به آن اشاره شده بود اما یک مقدار زمان برد تا کارهای آن انجام شود و آیین‌نامه آن به تصویب هیئت وزیران برسد.
او عنوان کرد: تلاش می‌شود تا در قالب هیئت امنایی شدن بتوانیم از همکاری و مشاوره دوستان استفاده و به نحو مطلوب‌تری این مجموعه‌ها را اداره کنیم.
وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گفت: در قالب هیئت امنایی شدن، همچنین تلاش می‌کنیم تا فارغ از بودجه و امکانات دولتی بتوانیم از امکانات و کمک‌های بیرونی نیز استفاده کنیم، تا کنون محدودیت‌های قانونی برای استفاده از این امکانات داشتیم در حالی که بسیاری از ایرانیان داخل و خارج از کشور علاقه‌مند بودند تا در اداره این اماکن مهم، مشارکت کنند و به موضوع میراث‌فرهنگی کشور بپردازند.
او اظهار کرد: امیدوارم به امید خدا با تشکیل این هیئت امنا، روند کسب درآمد، نگهداری و حفاظت از این اماکن با ارزش فرهنگی‌تاریخی کشور مطلوب‌تر شود.
مونسان گفت: سال گذشته ۷۰میلیارد تومان میزان درآمد وزارتخانه در قالب فروش بلیت و برنامه‌های اجرا شده در اماکن تاریخی بود که این درآمد بین این اماکن برای نگهداشت آن‌ها توزیع شد.
او در ادامه بیان کرد: با این روندی که به‌دلیل شیوع ویروس کرونا برای موزه‌ها ایجاد شده است، تا پایان سال درآمد زیادی نخواهیم داشت و با یک چالش در نگهداشت این اماکن روبه‌رو خواهیم بود.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی افزود: ۳۴هزار اثر ثبت ملی شده و ۲۴ اثر ثبت جهانی شده داریم، اعتباری که دولت برای نگهداشت این آثار در نظر گرفته است، حدود ۲۰۰میلیارد تومان است یعنی به اندازه یک پروژه راه، سد یا یک نیروگاه، انصافاً انجام دادن کار با این بودجه محدود سخت است، اما با دلسوزی همکارانم در معاونت میراث‌فرهنگی و ادارات کل استان‌ها، توانستیم با مشارکت بخش خصوصی از آن‌ها حفاظت کنیم و از هر امکانی برای تحقق این موضوع استفاده کردیم.
او اظهار کرد: از ظرفیت ماده ۲۷ به خوبی استفاده و تلاش کردیم بناهایی که قابلیت واگذاری دارند، حق بهره برداری آن را به مردم واگذار کنیم و از پول مردم برای نگهداشت و مرمت استفاده کنیم، اما شرایط سخت است اماکن تاریخی نیاز به هزینه دارند و با این بودجه اندک نمی‌توان کار زیادی انجام داد.
مونسان در ادامه افزود: در قالب هیئت امنا و با هم‌فکری که با دوستان خواهیم داشت، امیدوارم بتوانیم منابع خوبی را برای این موضوع جلب کنیم، فعلاً ۲۱ مکان تاریخی در قالب این هیئت امنا اداره می‌شود، امیدواریم در آینده بتوانیم گسترش دهیم و با کیفیت مطلوبی کار را جلو ببریم.
۲۰۰ پروژه میراث‌فرهنگی آماده بهره برداری است
محمدحسن طالبیان معاون میراث‌فرهنگی کشور در این نشست از افتتاح ۲۰۰ پروژه در حوزه میراث خبر داد و افزود: این پروژه ها به زودی آماده بهره‌برداری هستند.
او افزود: در حال حاضر ۷۱۱ موزه در سطح کشور فعال بوده که ۲۵۴ موزه تحت نظارت این وزارتخانه، ۲۶۳ موزه غیر وابسته و ۳۵ موزه نیز به شکل مشارکتی اداره می‌شود.
طالبیان در خصوص دلایل رشد چشمگیر موزه‌های خصوصی گفت: تهیه و تدوین دستورالعمل صدور پروانه موزه‌های خصوصی، توزیع متوازن اعتبارات در استان‌ها، اعتمادسازی بخش خصوصی، کاهش تصدی‌گری دولت، ساماندهی و حفاظت اشیای در اختیار بخش خصوصی از جمله دلایل رشد موزه‌های خصوصی کشور است.
او بیان کرد: در سال گذشته هر شش روز، یک موزه و در مجوع ۶۰ موزه افتتاح شد. همچنین آمار بازدیدکنندگان موزه ها و اماکن فرهنگی‌تاریخی در سال ۹۷ حدود ۶میلیون و ۴۱۰ هزار و ۴۳۹ نفر و در سال ۹۸ حدود ۸میلیون و ۵۴۱ هزار و ۶۹۲ نفر بوده که نشان دهنده رشد ۱۵ درصدی است.
او از ساماندهی و مستندنگاری ۷۴۸هزار و ۳۰۷ شیء فرهنگی‌تاریخی از ابتدای سال ۹۲ تا پایان سال ۹۸ خبر داد و افزود: «از ابتدای سال ۹۲ تا پایان سال گذشته ۴۴۴هزار و ۶۷۰ شیء از اموال مجموعه‌داران بخش خصوصی شناسایی و ساماندهی شده است.
معاون میراث‌فرهنگی کشور بیان کرد: ۲۶۷۱ شیء فرهنگی‌تاریخی از ابتدای سال ۹۲ تا پایان سال ۹۸ مسترد شده که شامل ۳۴۹ شیء باستانی محوطه خوروین از بلژیک، ۳۰۰ لوح هخامنشی از مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو در سال ۹۳، ۱۰۹ شیء محوطه باستانی چغامیش از آمریکا در سال ۹۶، ۵۶ قلم شیء توفیقی از ایتالیا در سال ۹۵، ۷۳ اثر مهر ساسانی از آمریکا در سال ۹۶، یک عدد سردیس هخامنشی از آلمان در سال ۸۷ و ۱۸۷۳ لوح هخامنشی از مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو در سال ۹۸ است.
تعداد پایگاه‌های میراث ملی در سال ۹۹ به ۱۰۰ پایگاه می‌رسد
او درباره تعداد پایگاه‌های میراث‌فرهنگی در سطح کشور گفت: ۹۲ پایگاه میراث ملی داریم و تعداد پایگاه‌های میراث جهانی ۴۶ پایگاه است. پیش‌بینی می‌شود تعداد پایگاه‌های میراث ملی به ۱۰۰ پایگاه و میراث جهانی به ۴۷ پایگاه برسد.
معاون میراث‌فرهنگی کشور افزود: ایران با ۲۴ اثر ثبت جهانی شده رتبه نهم را در آثار فرهنگی و طبیعی ثبت شده در فهرست میراث جهانی دارد و در حوزه میراث ناملموس نیز رتبه هفتم جهانی را داراست.
او تصریح کرد: مجموعه‌های هیئت امنایی شامل ۱۴ پایگاه، سه پایگاه، موزه و بنا و چهار کاخ‌موزه سعدآباد، نیاوران، موزه ملی و فرش است.
برای کسب درآمد بیشتر اماکن تاریخی در جوار آن‌ها فروشگاه راه‌اندازی شود
غلامعلی حدادعادل به عنوان عضو حقیقی هیئت امنای مجموعه‌های فرهنگی‌تاریخی در این نشست گفت: در دنیا تخصصی تحت عنوان اقتصاد میراث‌فرهنگی وجود دارد، توصیه می‌کنم وزات میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کمک کند تا برخی از دانشجویان در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا بتوانند پایان‌نامه‌های خود را با این موضوع انتخاب و در این زمینه تحقیق کنند.
او افزود: در دنیا از طریق دو شیوه از موزه‌ها و اماکن تاریخی کسب درآمد می‌کنند، نخست از طریق فروش بلیت و دوم راه‌اندازی یک فروشگاه در اطراف اماکن تاریخی تا گردشگران از این فروشگاه بتوانند محصولات فرهنگی و صنایع‌دستی آن کشور را خریداری کنند و در آمد بیشتری ازفروش بلیت موزه کسب کنند.
حداد عادل تصریح کرد: پیشنهاد می‌کنم در کنار اماکن تاریخی کشورمان یک فروشگاه راه اندازی شود.
هیئت امنایی شدن مجموعه‌های فرهنگی‌تاریخی نقطه عطفی در مدیریت عرصه‌های میراث‌فرهنگی
سیدمحمد بهشتی یکی دیگر از اعضای حقیقی هیئت امنای مجموعه‌های فرهنگی‌تاریخی نیز در این نشست گفت: زمزمه تشکیل نخستین هیئت امنای مجموعه‌های فرهنگی‌تاریخی در ابتدای دهه ۸۰ آغاز شد، بنا به مشکلاتی که وجود داشت تا به امروز اجرایی نشد، امروز اتفاق مثبتی در این زمینه رخ داده است و نقطه عطفی در مدیریت عرصه‌های میراث‌فرهنگی محسوب می‌شود.
او افزود: میراث‌فرهنگی یک ظرفیت بالقوه بسیار خوب است که می‌تواند سرمایه اجتماعی ایجاد کرده و جلب حمایت کند.
بهشتی تصریح کرد: در دنیا منابع مالی آثار تاریخی و موزه‌های اصلی کشور از طریق بنگاه‌های اقتصادی تأمین می‌شود، در حقیقت این بنگاه ها به جای پرداخت مالیات در زمینه‌های حفظ، نگهداری و مرمت بناهای تاریخی کمک می‌کنند.
در ادامه اعضای حاضر پیشنهادهای خود را مطرح کردند. در این نشست مجموعه‌های فرهنگی‌تاریخی که قرار است به شکل هیئت امنایی اداره شوند برای اعضا معرفی شدند، همچنین با تشکیل کمیسیون دائمی موافقت و مقرر شد جلسه کمیسیون دائمی هیئت امنا حداکثر تا دو هفته آینده تشکیل شود.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
