روزنامه جوان: سهم‌خواهی برای کرسی ریاست مجلس، بلای جان پارلمان است

روزنامه جوان نوشت: مجلس یازدهم کار بسیار سختی در ماه‌های پیش رو دارد، چه از نظر تصویب قوانین و واکنش درست به اتفاقات پیش رو و چه از نظر همکاری با سایر قوا برای حل مشکلات مردم به خصوص در حوزه اقتصاد که ویروس کرونا آن را تشدید کرده است.

این عملکرد هوشمندانه در گرو این است که خود مجلس روند منطقی و مناسبی برای ساماندهی ساختار خود داشته باشد، در غیر این صورت تاثیرگذاری نهاد قانونگذاری بر روندهای اجرایی بسیار مشکل می‌شود.

به طور سنتی آغاز مجلس زمان تعیین حساس‌ترین پست‌های مدیریتی و اجرایی آن است؛ مناصبی همچون ریاست مجلس، ریاست مرکز پژوهش‌ها و ریاست کمیسیون‌ها که با رأی نمایندگان انتخاب می‌شوند.

شاید در بین تمام اولویت‌ها بحث انتخاب رئیس مجلس مهم‌تر از سایر موارد باشد چراکه به صورت تاریخی نقش رئیس مجلس در هدایت نمایندگان و طرح‌ها و لوایح بسیار مهم است.

یکی از مجادلاتی که این روزها در فضای مجازی بر مجلس یازدهم سایه افکنده نحوه انتخاب رئیس و ورود کاندیداهای مختلف به این حوزه است.

طبیعی است که تمام نمایندگان مجلس می‌توانند برای ریاست مجلس ثبت نام کرده و برای کسب آن رقابت کنند، اما همان گونه که تجربه مجلس دهم نشان داد این رقابت‌ها به سادگی می‌تواند تحت تاثیر بحث‌های جناحی قرار بگیرد.

به این ترتیب توانی که باید برای اصلاح رویه‌ها و اشکالات موجود سپری شود بر روی رقابت‌های داخلی متمرکز می‌شود. در مجلس دهم نیز رقابت دو فراکسیون بر سر ریاست مجلس و ادامه یافتن آن سبب شد تا در نهایت مجلس نتواند در مقاطع سرنوشت ساز تاثیرگذاری لازم را داشته باشد. در کنار این موضوع رقابت‌های این چنینی می‌تواند نقش دولت را در مجلس شورای اسلامی پررنگ کند. در مجلس دهم دولت تاثیرگذاری بالایی در مصوبات و تصمیمات مجلس داشت، البته تعامل با دولت به خودی خود امری نامطلوب در مجلس نیست و حتی در تمامی کشورها به عنوان یک اصل شناخته می‌شود، با این حال رقابت‌های ناسالم بر سر ریاست مجلس می‌تواند سبب نفوذ لابی‌ها به خصوص از سوی دولت و سایه افکندن آن بر سر تصمیمات مجلس شود.

ریاستی که باید اصلاح شود

از سوی دیگر نقش ریاست مجلس می‌تواند به شدت مورد بازبینی قرار بگیرد. این بازبینی باید به گونه‌ای باشد که مشکلات موجود به حداقل برسد. حال اگر اختلافات در داخل گروه‌های پیروز انتخابات شدت بگیرد این مهم از دستور کار مجلس خارج می‌شود.

واقعیت این است که در طول مجالس گذشته نقش رئیس مجلس به شدت در تصویب لوایح یا سایر موارد نظارتی پررنگ شده است. این اختیارات به گونه‌ای است که استیضاح یک وزیر حتی بعد از رسیدن به حد نصاب نیز از سوی هیئت رئیسه بلوکه می‌شد. تغییر این رویه می‌تواند توان نظارتی مجلس را به خوبی تقویت کند، کمااینکه در مجالس اکثر کشورهای بزرگ دنیا ریاست مجلس به نوعی نقش ناظم جلسات را ایفا می‌کند.