بررسی راه‌های احیای بازار گردشگری در پساکرونا/ پیشنهاداتی برای جبران تعطیلات نوروز
برای بازار گردشگری هر کشور تعطیلات سال نو یکی از بهترین فرصت‌ها برای فعالیت فعالان این بازار و همین‌طور رونق سفر محسوب می‌شود. فعالان حوزه گردشگری در ایران نیز همه ساله در ایام تعطیلات عید نوروز بیشترین فعالیت اقتصادی خود را در سال تجربه می‌کنند زیرا این تعطیلات شرایط مناسبی را ایجاد می‌کند تا اقشار مختلف جامعه به سفر بروند. اما متاسفانه امسال با شیوع ویروس کرونا و لغو سفرهای غیر ضروری با شعار«در خانه می‌مانیم» دفاتر خدمات مسافرتی به ناچار ملزم به بازپرداخت وجه دریافت شده از مسافران شدند و بیش از ۹۰ درصد از برنامه‌های سفر داخلی و خارجی افراد لغو یا کنسل شد.طبق آمارهای مستند، در تعطیلات نوروز امسال حجم سفرها در کشور ۵۳ درصد کاهش پیدا کرد و حدود ۱۱ درصد خانوارهای ایرانی سفر رفتند.
در همین راستا نیز اغلب فعالان حوزه گردشگری که شامل هتلداران، اقامتگاه‌ها، رستوران‌ها، شرکت‌های هواپیمایی و حمل‌و‌نقل جاده‌ای هستند از این رکود سنگین دچار ورشکستگی شده و نیازمند احیای دوباره بازار‌کسب و کار خود هستند. در این گزارش «دنیای‌اقتصاد» قصد دارد راه‌های احیای بازار گردشگری را در پساکرونا بررسی کند. رحیم یعقوب‌زاده، کارشناس اقتصاد گردشگری در همین خصوص عنوان کرد: شیوع بیماری کرونا از اواخر بهمن ۹۸ مطرح شد و احتمالا تا خرداد سال‌جاری نیز ادامه خواهد داشت. این مدت برای بازار گردشگری با مشکلات اقتصادی قابل توجهی مواجه خواهد بود و با توجه به اینکه بخش‌خدماتی گردشگری مانند اقامتگاه‌ها، رستوران‌ها و... سهم بزرگی از این مشکلات را دارد، بنابراین می‌توان گفت که کرونا بر حوزه‌های مختلف گردشگری تاثیرات مستقیمی گذاشته است، به‌طوری‌که اغلب فعالان این صنف یا ورشکست شده‌اند، یا در حال ورشکستگی هستند یا اینکه آسیب‌های جدی دیده‌اند به‌گونه‌ای که منجر به تعطیلی صنف‌ها یا تعدیل نیروی کار در بازار گردشگری شده است.
وی افزود: دولت باید بعد از فروکش کردن کرونا سازوکارهایی ایجاد کند تا با استفاده از آن حوزه‌های مختلف گردشگری را شناسایی و دسته‌بندی کند و به بخشی از آنها کمک‌های بلاعوض و به بخش دیگر وام کم بهره پرداخت کند. علاوه‌بر آن دولت باید برای رونق بخشیدن به بازار سفر وضعیت مالی و اقتصادی افراد جامعه را در نظر بگیرد و کمک‌های نقدی (یارانه هدفمند مختص سفر) را برای سفر رفتن افراد پرداخت کند، زیرا اغلب افراد جامعه نیز در دوران شیوع کرونا در قرنطینه بوده‌اند و از نظر اقتصادی نیز متضرر شده‌اند؛ بنابراین برای جبران تعطیلات عید نوروز ۹۹ دولت می‌تواند مدت زمانی برای سفر با عنوان مرخصی تشویقی در نظر بگیرد که بهتر است این تعطیلات پنج روز متوالی نباشد و با یک تقسیم‌بندی مرتب در دوره‌های ۱۵ روز تا یک ماهه این تعطیلات در نظر گرفته شود تا افراد در چند گروه قرار گرفته و به نوبت به سفر بروند؛ زیرا با در نظر گرفتن تعطیلات پنج روزه متوالی با ترافیک‌های سنگین جاده‌ای، تصادفات و افزایش قیمت خدمات مواجه خواهیم شد که همین امر موجب نارضایتی مردم می‌شود.
علیرضا آرحیمی نایب رئیس دوم کمیسیون گردشگری اتاق ایران در همین راستا گفت: دولت باید علاوه بر اجرایی کردن تعطیلات آخر هفته دو روزه که می‌تواند به‌صورت کلی در حوزه گردشگری داخلی موجب رونق شود باید دو هفته تعطیلات نوروز را نیز برای مردم تکرار کند. علاوه بر آن باید در نظر داشت شاید با اتمام کرونا در ایران در سایر کشورها این ویروس از بین نرفته باشد، بنابراین امکان سفرهای خارجی نیز برای مسافران وجود ندارد و باید در همین راستا نیز امکانات لازم مورد نیاز گردشگران جهت سفر و اسکان را در شهرهای مختلف مهیا کند. با رونق گردشگری داخلی فعالان این حوزه می‌توانند از این فرصت بیشترین بهره را ببرند. از سوی دیگر زمان از دست رفته نوروز ۹۹ نیز به راحتی برای مسافران و فعالان حوزه گردشگری جبران خواهد شد.
همچنین حرمت‌الله رفیعی، رئیس هیات‌مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران نیز در این باره به «دنیای‌اقتصاد» گفت: پرداخت تسهیلات بانکی به آژانسهای مسافرتی با شرایط فعلی هیچ کمکی به نجات این گروه از فعالان بازار گردشگری نمی‌کند زیرا چنین تسهیلاتی با سود ۱۲ درصد به درد آژانسهای خدمات مسافرتی نمی‌خورد و صرفا برخی آژانس‌هایی که فعالیت چندانی هم نداشتند این وام‌ها را دریافت می‌کرده و در بانک‌ها سپرده‌گذاری می‌کنند تا سود دریافت کنند. بنابراین پرداخت چنین تسهیلاتی در این حوزه آفت بزرگی محسوب می‌شود.
رئیس هیات‌مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران گفت: پس از اتمام ویروس کرونا در کشور دولت در گام اول باید قبل از آغاز ماه محرم و صفر زمانی را برای تکرار تعطیلات نوروز در نظر بگیرد که در این باره نمی‌توان تنها به دو روزه شدن تعطیلات اکتفا کرد هر چند آخر هفته دو روزه نیاز ضروری کشور برای افزایش اوقات فراغت خانوارها است که به رونق پایدار گردشگری کمک مستقیم خواهد کرد. اما باید علاوه بر آن شرایط برای ایجاد تعطیلات با روزهای بیشتر را نیز فراهم کند. در گام دوم باید برای مسافران تسهیلاتی کم بهره با بازپرداخت ۶ تا ۱۰ ماهه را فراهم کند تا با این امر افراد را به سفر کردن تشویق کند تا افرادی که تمایل به سفر رفتن دارند اما شرایط اقتصادی آنها دچار مشکلاتی است و توان مالی لازم جهت سفر را ندارند بتوانند برای سفر برنامه ریزی کنند. همچنین دولت باید بسته‌های سفر ارزان را در نظر بگیرد تا در بازار شوکی ایجاد کرده و سفرهای داخلی را دستخوش رونق قابل توجهی کند.
رفیعی درخصوص افزایش تقاضای خدمات سفر که ممکن است منجر به افزایش قیمت آنها شود به «دنیای‌اقتصاد» گفت: با توافق هتلداران، ایرلاین‌ها و... وهمچنین نظارت و مدیریت دولت شاهد افزایش قیمت در حوزه‌های گردشگری نخواهیم بود.شفیعا کارشناس گردشگری درخصوص راهکار احیای تعطیلات عید نوروز برای توریست‌ها و فعالان حوزه گردشگری عنوان کرد: باید قبل از اتمام کرونا دولت برنامه‌ریزی‌های لازم جهت ایجاد تعطیلاتی مشابه تعطیلات عید نوروز را ایجاد و آن را به تعطیلات ۳ یا ۴ روزه تقسیم کند و به‌جای شارژ کارت سوخت دولت می‌تواند یارانه هدفمند سفر به معنای تامین هزینه اقامت بدون پرداخت نقدی به مسافران و گردشگران را در نظر بگیرد و در این راستا می‌تواند از امکانات دولتی که بلااستفاده مانده و استفاده خاصی از آنها نمی‌شود در بخش‌های مختلف حوزه گردشگری استفاده کند. در واقع با این کار می‌توانیم برای خانوارها شرایط سفر ارزان قیمت را مهیا کنیم. کشورهای پیشرفته‌ای همچون فرانسه نیز سالها است برای رونق بخشیدن به سفرهای داخلی خود از این روش استفاده می‌کنند.
ولی تیموری معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری در همین راستا گفت: تا کنون و در ایام شیوع کرونا بازاریابی‌های مربوط به فعالیت ۳۱ استان کشور در حوزه گردشگری توسط کارگروه‌هایی که در وزارت گردشگری تشکیل شده بودند انجام شده است. با توجه به اینکه تابستان نیز فصل سفر در ایران به شمار می‌رود می‌توانیم فرصت مجدد سفر را در این ایام طراحی و ایجاد کنیم. در واقع در این طرح یک هفته تعطیلی را جایگزین تعطیلات عید نوروز ۹۹ که به علت شیوع کرونا از دست رفته بود خواهیم کرد. همچنین ۲ روزه شدن تعطیلات آخر هفته را که در برنامه خود داشته‌ایم نیز همچون گذشته پیگیر آن از دولت هستیم.
معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری عنوان کرد: زمان تکرار تعطیلاتی مشابه تعطیلات عید نوروز به زمان اتمام ویروس کرونا بستگی دارد، بنابراین در صورت اتمام کرونا تا قبل از عید قربان این تعطیلات از عید قربان تا عید غدیر یا اینکه در عید فطر خواهد بود. بر اساس مذاکرات اولیه که درخصوص این طرح در دولت صورت گرفته دولت موافقت ۱۰۰ درصدی خود را با اجرایی شدن آن اعلام کرده است. زیرا اعضای دولت نیز از آسیب‌هایی که در این ایام به بازار گردشگری و حوزه‌های مرتبط با آنها وارد شده است به خوبی آگاه هستند.
بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد که اغلب فعالان حوزه گردشگری با تکرار تعطیلات عید نوروز جهت جبران تعطیلات از دست رفته موافق هستند تا با این روش بتوانند موقعیت از دست رفته اقتصادی را برای خدمات دهندگان این حوزه به آنها بازگردانند. اما باید در نظر داشت که با توجه به شرایط ویژه‌ای که حوزه گردشگری در ایران دارد و در اغلب مواقع با تغییرات سیاسی و اجتماعی تحت تاثیر قرار می‌گیرد باید به دنبال ایجاد یک بازار پر رونق و پایدار در این حوزه باشیم. از همین رو دولت می‌تواند با تصویب دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته علاوه بر ایجاد شرایط مستمر برای سفر رفتن؛ از ازدحام جمعیت مسافران در جاده‌ها و شهرهای توریست پذیر در معدود تعطیلات دو روزه طول سال جلوگیری کند. در این باره حتی فعالان بازار گردشگری نیز بارها موافقت خود را اعلام کرده‌اند. همچنین دولت باید در نظر داشته باشد که ممکن است در جامعه با شیوع موج افسردگی اجتماعی پس از کرونا مواجه شویم که تنها راه جلوگیری از این امر ایجاد شرایط لازم برای سفر است تا افراد با سفر کردن بتوانند روحیه خود را تقویت کنند.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
