مطبوعات سعودی از جمله روزنامه الشرق الاوسط  و عکاظ با انتشار مطالبی با عناوینی مانند "حضور هیئتی از رهبران و مسئولان عربی و غربی در مسقط به منظور تسلیت به خاندان حاکم"، اخبار مربوط به فوت سلطان قابوس را پوشش دادند، بدون اینکه به حضور نماینده سعودی در پایتخت عمان به منظور عرض تسلیت اشاره ای داشته باشند.

در همین ارتباط روزنامه "الاخبار" لبنان در مطلبی با عنوان " پس از سلطان قابوس: ادامه روابط خشک با برادران" نوشت: انتظار نمی رود مشی سلطان قابوس بن سعید در مرحله پس از او  تغییر کند.

به نوشته این روزنامه، قدرت به آرامی و سلامت در عمان به "هیثم بن طارق" منتقل و او بر اساس وصیت سلطان قابوس به عنوان پادشاه منصوب شد.

در این میان غیبت نماینده ای از عربستان سعودی در کنار رهبران عرب و غیرعرب که برای عرض تسلیت در مسقط حضور یافتند، قابل توجه است، به اضافه اینکه عربستان مانند سایر "برادران" "شورای همکاری خلیج فارس" عزای عمومی اعلام نکرد؛ موضعی که بیانگر افزایش خشکی روابط عمان وعربستان در مرحله آینده است.

به نوشته الاخبار، هنگامی که سلطان قابوس، جانشین خود را تعیین کرد، اولویت او ادامه مشی "بی طرفی مثبت" بود که در طول پنج دهه بنیان گذاشته بود. دلیل اینکه وی پسر عموی خود هیثم بن طارق را به عنوان جانشین انتخاب کرد این است که او بیش از هر کس دیگری از نظر شخصینی به پادشاه نزدیک بود، به اضافه اینکه هیثم بن طارق در ترسیم نقشه توسعه کشورش نقش محوری داشته و در سیاست خارجی نیز کارشناس بوده و صاحب مهارت است.

پس از آن همه نگاهها متوجه اظهارات هیثم بن طارق در جریان سوگند پادشاهی به ویژه در ارتباط با سیاست خارجی عمان بود؛ اظهاراتی که  در آن بر اصول و سیاست کشورش مبتنی بر همزیستی مسالمت آمیز بین ملت ها و حسن همجواری و نیز خودداری از دخالت در امور داخلی سایر کشورها تاکید کرد.

عربستان و امارات دو خطر پیش روی عمان

به این ترتیب کاملا روشن شد، سیاست سلطان قابوس پس از درگذشت او نیز ادامه خواهد یافت، اما اجرایی کردن این سیاست به اندازه اعلام آن سهل و ساده نخواهد بود، زیرا دو خطر به نام های عربستان امارات در برابر عمان وجود دارند.

الاخبار در توضیح این مطلب ادامه داد:بحران روابط عمان و امارات در سال ۲۰۱۱ و پس از آن رخ داد که عمان از شناسایی یک باند جاسوسی اماراتی در مسقط خبر داد که در تلاش برای جمع آوری اطلاعات از نهادهای دولتی عمان بود؛بحرانی که با دخالت امیر کویت فروکش کرد.

به هر حال سیاست عمان به مذاق عربستان و امارات خوش نمی آید و چه بسا این دو در تلاش برای اعمال فشار بر پادشاه جدید عمان برآیند با این هدف که مواضع او را تحت تاثیر قرار دهند.

در این میان ناظران سیاسی از احتمال اختلاف بین خاندان حاکم عمان بیم دارند؛ اختلافی که موجب رقابت بین قبایل این کشور شده و ثبات سیاسی آن را متزلزل سازد کند آن هم در شرایطی که شاهین ها در ریاض و ابوظبی قدرت را در دست دارند.

همچنین نکته قابل توجه اینکه با وجود حضور رهبران شورای همکاری خلیج فارس از جمله تمیم بن حمد امیر قطر و محمد بن زاید ولیعهد ابوظبی در مسقط، نماینده ای از عربستان در مراسم درگذشت سلطان قابوس حضور نداشت و ریاض بر خلاف قطر، کویت، امارات و بحرین که به مناسبت درگذشت سلطان بن قابوس سه روز عزای عمومی اعلام کردند، چنین اقدامی انجام نداد و فقط به پیام تسلیت با امضای ملک سلمان پادشاه و محمد بن سلیمان ولیعهد سعودی اکتفا کرد.

چالش های داخلی عمان

از سوی دیگر عمان با برخی چالش های داخلی از جمله میانگین بالای بیکاری و افزایش وابستگی به بدهی های خارجی و کاهش بهای نفت روبه رو است و بر این اساس اهمیت انتخاب هیثم بن طارق که از سال ۲۰۱۳ رئیس کمیته چشم انداز آینده بوده است، مشخص می شود.

به نوشته الاخبار این کمیته مکلف به برنامه ریزی برای آینده عمان و یا چشم انداز  ۲۰۴۰ است که در واقع نقشه اصلاحات طولانی مدت به شمار می آید که بر اساس آن مشخص خواهد شد آیا عمان در سوق یافتن به سمت اقتصاد پس از نفت موفق خواهد شد یا خیر؟

نکته قابل توجه در خصوص مسائل داخلی عمان اینکه سلطان قابوس توانست دسته بندی و شکاف های قدیمی بین قبایل مختلف از حمله منطقه ساحلی را که مواضعشان مبتنی بر تمایل به طرف های خارجی است، مهار کند.

سلطان قابوس همچنین در سیاست خارجی اصل بیطرفی و میانجیگری را در پیش گرفت و در کشمکش بین ایران و عربستان به یک طرف این کشمکش تبدیل نشد. همچنین در پی قطع روابط دیپلماتیک ایران و آمریکا پس از سال ۱۹۷۹ عمان روابط خود را با واشنگتن و تهران حفظ کرد.

اما نقش بارز عمان در حفظ روابط با ایران و آمریکا در جریان  توافق هسته ای نمود یافت؛ موضعی که با نارضایتی عربستان روبه رو شد.

الاخبار در ادامه این مطلب با اشاره به روابط عمان  و "اسرائیل" نوشت:" دوستی" ویژگی بارز روابط دو طرف بود، به این معنی که سلطان قابوس از استقبال بنیامین نتانیاهو در سال ۲۰۱۸ امتناع نکرد؛ سفری که دومین سفر یک مسئول اسرائیلی به مسقط پس از اسحاق رابین در سال ۱۹۹۴ به شمار می آمد.

الاخبار نوشت: بر این اساس نتانیاهو "مرد صلح" را از دست داد. وی در پیام تسلیت به مناسبت درگذشت سلطان قابوس از وی به عنوان رهبری بزرگ که در تکاپوی برقراری صلح و ثبات منطقه بود، یاد کرد و در عین حال تعیین هیثم بن طارق به عنوان جانشین او را تبریک گفت.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.