طالبان در پی امتیاز گرفتن همزمان از تهران و واشنگتن است
روز پنجشنبه ترامپ مخفیانه و بی خبر وارد پایگاه بگرام در افغانستان شد تا خبر آمادگی طالبان برای مذاکره با واشنگتن را به گوش همه برساند. اما اینبار هم این سفر یواشکی صدای اعتراض ها را بلند کرد و پیامی که او با خودش اورده بود، تحت تاثیر حضور سرزده اش در افغانستان قرار گرفت. رئیس جمهور آمریکا حضورش در بگرام را به روز شکرگزاری پیوند زد و گفته شد که او آمده تا این روز را در کنار سربازان آمریکایی دور از خانه بگذراند. سال قبل هم او در دی ماه و در شب سال نو، به همراه همسرش ملانیا همینطور دزدانه و بی خبر به پایگاه کشورش در عراق رفت. سفری که باعث شد توجه بسیاری را به ناامنی که امریکایی ها برای عراق به ارمغان آورده اند، جلب کرد.
ترامپ در بگرام چه گفت؟
رئیس جمهور آمریکا این همه راه را برای سفری آمد که تنها دو ساعت زمان برد. او پشت میکروفن رفت تا بگوید که طالبان حاضر به توافق با آمریکا شده. او البته لحن بی تفاوتش را حفظ کرد و گفت:«خواهیم دید که آیا طالبان می‌توانند به توافقی با ما برسند یا نه؟ اگر برسند که رسیدند، اگر نه هم که خب نرسیدند. اشکالی ندارد.» او ماه ها پیش در پی کشته شدن سرباز امریکایی در حمله طالبان، مذاکره با این گروه را به یکباره رها کرد و در حالی که قرار بود با اعضای این گروه دیداری یواشکی در واشنگتن داشته باشد، از میز مذاکره کنار کشید.
به نظر می رسد گروه طالبان دفعه قبل تلاش کرده بود تا با افزایش شدت حملاتش، ضرورت توافق امریکا با این گروه را به همه گوشزد کند. اما وقتی پای جان یک امریکایی به میان آمد، پیشبینی های طالبان درست از آب در نیامد و ایالات متحده به جای اینکه برای مذاکره بیشتر ترغیب شود، کنار کشید و موضوع را برای مدتی نسبتا طولانی مسکوت گذاشت. البته حالا مشخص شده که ترفندی که امریکا به کار برد حداقل در کوتاه مدت از شدت حملات کور طالبان در کابل و دیگر شهرهای بزرگ کاست اما در عوض در ولایات کوچکتر اوضاع را برای مردمی که دیگر رسما زیر نظر طالبان زندگی می کنند سخت کرد.
کاهش سربازان آمریکایی، آیا پای یک توافق بزرگ در میان است؟
ترامپ بدون اینکه از جزئیات پیشرفت مذاکرات با طالبان بگوید، اعلام کرد که در شش ماه اخیر پیشرفت خوبی در مذاکره با این گروه به دست آمده و بعد هم اعلام کرد که آمریکا قصد دارد نیروهایش را در افغانستان کم کند. این می تواند بخشی از توافقی باشد که با طالبان در حال شکل گرفتن است. این گروه همیشه شرط خود را برای توقف حملات و خشونت ها را خروج امریکایی ها از افغانستان عنوان کرده و حالا به نظر بخشی از این شرط با خروج تعدادی از سربازان، قرار است عملی شود. ترامپ از ابتدای کارش تا امروز نشان داده که به موضوع بیرون اوردن نیروهای امریکایی حتی به صورت موقت از کشورها علاقه خاصی دارد. این کار باعث می شود تا او بتواند به شعارهایی که در مورد پایان جنگهای بیهوده می داد، عمل کند. او به خوبی می داند که بخشی از جامعه امریکا از حضور سربازان و هزینه ای که ایالات متحده در افغانستان، عراق و سوریه میکند ناراضی است و حالا در آستانه انتخابات دیگر، ترامپ نیاز دارد تا خودش را به عنوان فرد خوش قولی جلوه دهد که به وعده هایش عمل می کند و دستاوردهایی هم در سیاست خارجه دارد.
اشرف غنی کفر همه را در آورد
رئیس جمهور افغانستان برای دیدار با ترامپ به بگرام رفت و از« اوج فداکاری » سربازان آمریکایی در افغانستان تشکر کرد. اما زبان بدن او و تحقیر شدنش به خاطر بی خبر بودن از سفر رئیس جمهور آمریکا از دید مردم دور نماند.
اشرف غنی در دقایقی که ترامپ پشت تریبون قرار داشت و خبرهای تازه را به سربازانش می داد، در کشور خودش پشت سر رئیس جمهور امریکا قرار گرفت و دستانش را در هم گره زد. زبان بدن او احترام بیش از حد نیازی را نشان می داد که به مذاق مردم کشورش خوش نیامد. مردم افغانستان در حساب های توئیترشان خشم خود را از رفتار غنی مقابل ترامپ ابراز کردند و برخی هم گفتند که چه نیازی بود غنی به سرعت خودش را برای دیدار با ترامپ، به پایگاه امریکایی برساند؟ برخی مقامات عراقی را مثال زدند و نوشتند همانطور که عراقی ها دیدار با مایک پنس را رد کردند، غنی هم باید کار مشابهی می کرد و نباید به بگرام می رفت و آنطور دست بسته پشت سر ترامپ می ایستاد. البته بعد از این اعتراضات اولیه تصاویری منتشر شد که ترامپ پشت سر غنی ایستاده و او را تشویق می کرد. اما عکس دوم به اندازه اولی بر روی کسی تاثیر نگذاشت و بر خشم افغانستانی ها مرهم نگذاشت.
طالبان بازی را یاد گرفته است
طالبان حالا از سوی داعش در افغانستان تهدید می شود. در سال های گذشته موفقیت چندانی به دست نیاورده و تنها دستاورد آن ازدیاد قربانی ها و افزایش مجروحان جنگی و حملات انتحاری را به پرونده خود اضافه کردند. در چنین شرایطی، تنها یک توافق که بتواند آنها را به عنوان گروهی سیاسی وارد عرصه سیاست افغانستان کند، می تواند موجودیت این گروه را در طولانی مدت تنظیم کند.
آنها در ماه های گذشته از شدت حملات خود کاستند و در پشت پرده با آمریکایی ها به نتایجی رسیدند و همزمان به تهران آمدند تا روابط خود را با کشورهای همسایه هم بهبود ببخشند. ایران در زمان حضور طالبان در قدرت، در ستیز دائمی با این گروه بود. اما سفر هفته گذشته ملابرادر به تهران و دیدار با ظریف، نشان از تغییر رویکرد دو طرف نسبت به یکدیگر شد.
به اعتقاد برخی از ناظران، گروه طالبان در پی امتیاز گرفتن همزمان از تهران و واشنگتن است. رقابت میان ایران و آمریکا که پیش از این در عراق در جریان بود، حالا خودش را در زمینه افغانستان هم بروز داده و وارد فاز جدی تری شده است. مقامات طالبان هم از این رقابت ها بی اطلاع نیستند و به نظر می رسد که بخواهند با دامن زدن به این دوگانگی امتیازاتی برای خود بگیرند تا در آینده افغانستان بتوانند نقشی بازی کنند.
هنوز برای پیشبینی نتایج توافقی که ترامپ در بگرام از آن حرف می زند بسیار زود است. اما دیگر کاملا مشخص شده حذف طالبان از معادلات داخلی افغانستان در سال های آینده غیر ممکن شده است.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
