تکذیب از بین رفتن اسناد قوه قضاییه و وزارت نفت
اشرف بروجردی، رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، عصر امروز (شنبه، ۲۵ آبان) در یک نشست رسانه‌ای، درباره خبر از بین رفتن بخشی از سندهای با ارزش به دلیل آب‌گرفتگی ساختمان آرشیو این سازمان، توضیحاتی را ارائه کرد.
او قبل از هر صحبتی، به تشریح نقشه و سازه ساختمان آرشیو سازمان اسناد پرداخت و گفت: «در زمان احداث ساختمان آرشیو سازمان اسناد و کتابخانه ملی در ضلع شمالی اتوبان حقانی، دقت کافی صورت نگرفته است. این ساختمان در جایی بنا شده که مردم به اصطلاح می‌گفتند چاله هرز است و از طرفی در کنار رودخانه هم قرار دارد.»
بروجردی ادامه داد: «ساختمان آرشیو ۱۶ طبقه دارد که پنج طبقه آن زیر زمین و ۱۱ طبقه آن بالاست. با توجه به منابع وسیع آب زیرزمینی در تهران، احتمال نفوذ آب در این ساختمان بسیار زیاد است و در ادوار گذشته هم این مخاطره وجود داشته؛ از جمله، زمانی که مترو حفر شد، یک‌بار آب به این ساختمان راه پیدا کرد. با این سابقه، ما نسبت به بحث نگهداری اسناد حساس بودیم و اجازه ندادیم اسناد آرشیوی در جایی که احتمال نفوذ آب وجود دارد، قرار بگیرند.»
رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی افزود: «سطح آب در زمان بارندگی اخیر در طبقه منفی ۵ مقداری بالا آمد که فوقش به مچ پا می‌رسید. اما خوشبختانه ما در آن طبقه، سندی که قابلیت نگهداری داشته باشد، نداشتیم. روال کار ما این است که سندها را از دستگاه‌های مختلف جمع‌آوری می‌کنیم و کار غربالگری انجام می‌دهیم. در ادامه، اسناد قابل حفاظت مشخص می‌شوند و به طبقات بالا می‌روند و اسناد امحایی را به طبقه منفی ۵ می‌فرستیم تا زمانی که به کارخانه‌های خمیرسازی منتقل شوند. پس از این حادثه، ما همان اسناد امحایی را هم به طبقه منفی ۳ منتقل کردیم.»
او با اشاره به جو رسانه‌ای ایجاد شده پس از آب‌گرفتگی طبقه منفی ۵ ساختمان آرشیو اسناد توضیح داد: «برخی افراد فکر می‌کردند بر سر اسناد ماندگار آرشیو، بلایی آمده است و می‌گفتند چه نشسته‌اید که همه اسناد از بین رفته است. این در حالی است که اسناد با ارزش به هیچ وجه از دست نرفته و آسیب ندیده‌اند. الان هم همه نهادها و افراد مسوول و دل‌سوز می‌توانند از این اسناد بازدید کنند.»
در ادامه، علی زرافشان، معاون اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی هم در این‌باره گفت: «بعد از این‌که این اتفاق افتاد، ابتدا آب را به بیرون هدایت کردیم. سپس برای کنترل رطوبت، دما را افزایش دادیم و زمانی که به این اطمینان برسیم که رطوبت آن‌جا تحت کنترل است، دما را نیز کاهش می‌دهیم.»
او در بخشی دیگر از این نشست تاکید کرد: «اسناد نهضت جنگل، وزارت نفت و قوه قضاییه که گفته می‌شود در جریان ورود آب به طبقه منفی ۵ سازمان اسناد از بین رفته، به هیچ وجه در این طبقه نبوده و صدمه ندیده است.»
مظفر پاسدار، معاون منابع انسانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی هم در این نشست رسانه‌ای با اشاره به کمبود جا در ساختمان آرشیو گفت: «اولویت اول ما برای ریل‌گذاری در ساختمان اسناد طبقه منفی دو و منفی چهار است که قفسه‌ها در آن‌جا ثابت هستند. به دلیل کمبود جا، خانم بروجردی در نظر داشتند بحث بایگانی راکد ملی را ایجاد کنند، اما به خاطر این‌که بودجه نداریم، فعلا ریل‌گذاری ساختمان اسناد را انجام داده‌ایم که با این موضوع، ظرفیت مخازن ۳۰ درصد افزایش می‌یابد. این موضوع، بازه زمانی چهار پنج‌ساله‌ای را برای ما ایجاد می‌کند تا بتوانیم ساختمان بایگانی راکد ملی را داشته باشیم.»
پس از فروکش کردن بحث آسیب رسیدن به اسناد طبقه منفی ۵ در این نشست، اشرف بروجردی درباره برنامه‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی در هفته کتاب و کتابخوانی توضیح داد: «دغدغه اصحاب فرهنگ در هفته کتاب این است که چگونه حوزه کتابخوانی و کتابداری را توسعه بدهیم. برای توسعه فرهنگ کتابخوانی، به رسالت اولیه نیاز داریم که بر عهده نهادهای دیگر است و سازمان اسناد و کتابخانه ملی نقش سیاست‌گذار را در این زمینه دارد و مباحث مربوط به کتابخوانی را انجام می‌دهد.»
رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی افزود: «یکی از برنامه‌های ما، «کتاب برای همه است»؛ ما معتقدیم که همه افراد باید از کتاب بهره‌مند شوند و بحث خواندن کتاب در همه جا اتفاق بیفتد. همچنین برنامه تبادل کتاب را هم دنبال می‌کنیم؛ در ۲۲ منطقه تهران جاهایی برای مبادله کتاب تعبیه شده است و افراد می‌توانند کتاب‌های خود را در آن‌جا مبادله کنند. علاوه بر این، ۱۰ فرهنگسرا داریم که برنامه مبادله کتاب برای کودکان در آن‌جا برگزار می‌شود. همچنین یکی دیگر از برنامه‌های ما، ارسال کتاب به مناطق محروم و دورافتاده است که دسترسی کمتری به کتاب دارند.»
او ادامه داد: «یکی از دیگر برنامه‌های ما معرفی کتاب‌های پرخواننده است و می‌خواهیم به نحوی اطلاع‌رسانی کنیم. برای همین هفته آینده، رضا امیرخانی درباره کتاب «رهش» برنامه‌ای خواهد داشت، همچنین عادل فرودسی‌پور درباه کتاب‌هایش توضیح خواهد داد. هدف ما از این برنامه‌ها، توسعه فرهنگ کتابخوانی است. دیگر برنامه ما «چهره‌خوانی» است و افراد مشهور از جمله سروش صحت و رامبد جوان درباره این‌که چگونه کتاب می‌خوانند، سخن خواهند گفت.»
در همین ارتباط، هانیه گرائیلی، مدیرکل حوزه ریاست و روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی، در واکنش به انتقاد از سلبریتی‌محوری در برنامه‌های هفته کتاب گفت: «ما باید توسعه کتابخوانی را در سطح عمومی در نظر بگیریم و مخاطب ما عام باشد و توده مردم بتواند با کتاب ارتباط برقرار کند. این‌جا خانه دوم فرهیختگان است اما خیلی از مردم ما از این‌جا اطلاعی ندارند و کتابخانه ملی را نمی‌شناسند. هدف ما بیشتر این است که بتوانیم از ابزارهایی مانند شخصیت‌ها برای هدف‌مان استفاده کنیم.»
در ادامه این نشست، برودجردی درباره پروژه «تاریخ شفاهی» هم گفت: «این پروژه تعطیل نشده است و ما همچنان تولید داریم. چند سال پیش قراردادی بین سازمان اسناد و کتابخانه ملی، حسین دهباشی و سازمان صدا و سیما درباره این پروژه بسته شده بود که هر کدام کار خود را انجام دهند. این موضوع فراتر از تاریخ شفاهی‌ای بود که آقای دهباشی پیگیری می‌کرد. ما هنوز برای این موضوع مرتب برنامه می‌گذاریم و منحصر به ۵۰ شخصیت با تمرکز بر دوره پهلوی نیست. صدا و سیما نیز کارهای خود را انجام داده و با توجه به رویکردی که دارد بخش‌های مختلفی از آن را به مرور استفاده کرده است. ما توافق کرده بودیم ۵۰ جلد را آرم آرام منتشر کنیم که چهار جلد آن در گذشته و سه جلد آن به‌تازگی منتشر شده است.»
پس از پایان این نشست، خبرنگاران از مجموعه سندهایی که از طبقه منفی ۵ ساختمان آرشیو سازمان اسناد به طبقه منفی ۳ منتقل شده است، بازدید کردند.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
