ادامه شرایط کنونی در خلیج فارس، فاجعه بار است / بوریس جانسون می‌تواند از روابط خوب خود با ترامپ برای کاهش تنش با ایران استفاده کند

سوزان مالونی در گاردین نوشت: بوریس جانسون درست در شرایطی رهبری کشورش را بر عهده می‌گیرد که بریتانیا با بحرانی جدی در خلیج فارس روبرو شده است. هفته گذشته ایران یک نفت کش بریتانیایی را در آب‌های خلیج فارس توقیف کرد. این حادثه می‌تواند بریتانیا و جامعه بین المللی را وارد مناقشه بین تهران و واشنگتن کند. اما هنوز فرصت کافی برای کاهش تنش در منطقه وجود دارد. جانسون باید از روابط دوستانه خود با ترامپ برای حل و فصل بحران کنونی استفاده کند.

به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»؛ در ادامه این مطلب آمده است: تهران نفت کش بریتانیایی را متهم کرد که قوانین دریانوردی بین المللی را نقض کرده است. اما ظاهرا ایرانی‌ها این اقدام را در واکنش به توقیف نفت کشی در اوایل ماه جاری در نزدیکی تنگه جبل الطارق انجام داده اند. مقامات بریتانیایی ادعا کردند که نفت کش گریس-۱ ایران بر خلاف تحریم‌های اتحادیه اروپا در حال انتقال نفت به سوریه بوده است.

در ماه‌های اخیر شاهد شدت گرفتن تنش در خلیج فارس بوده ایم. دولت ترامپ سال گذشته از توافق هسته‌ای خارج شد و دوباره تحریم‌های اقتصادی را علیه تهران اعمال کرد. بعد از آنکه واشنگتن معافیت‌های خریداران نفتی ایران را در ماه مه لغو کرد، گروه‌های نزدیک به ایران به چندین نفت کش تجاری، تاسیسات نفتی در عربستان و همچنین پایگاه‌های آمریکایی در عراق حمله کردند. دو کشور ماه گذشته در آستانه درگیری نظامی قرار گرفتند. ایران یک پهپاد جاسوسی آمریکا را در نزدیکی تنگه هرمز هدف قرار داد. ترامپ در ابتدا دستور حمله به تعدادی مواضع در داخل ایران را صادر کرده بود، اما در نهایت از تصمیم خود منصرف شد.

اقدامات ایران کاملا قابل پیش بینی بودند. سران ایران مطابق با دکترین دفاعی خود معتقدند که باید با فشار‌های قدرت‌های خارجی مقابله به مثل کنند. توقیف نفت کش ایمپرو استنا نیز در راستای تشدید فشار‌ها بر قدرت‌های جهانی انجام شد. تهران به دنبال راهی برای شکستن محاصره اقتصادی واشنگتن است.

تصمیم دولت ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای برجام و بازگرداندن تحریم‌های اقتصادی ضربه بزرگی به اقتصاد ایران وارد کرد. این تحریم‌ها صادرات نفتی ایران را تا حد قابل توجهی کاهش داده و روابط بخش بانکی ایران با سیستم مالی دنیا را قطع کردند. ایران در شرایط کنونی با مشکلاتی از جمله تورم و کمبود کالا‌های اساسی روبرو است.

تهران از زمان انقلاب اسلامی سال ۱۹۷۹ با مشکلات اقتصادی زیادی دست و پنجه نرم کرده است. سران ایران تجربه زیادی در مقابله با تحریم‌های اقتصادی آمریکا دارند. بخش قابل توجهی از جامعه تحصیل کرده ایران خواستار حرکت کشور به سمت تعامل با بقیه دنیا هستند.

سران ایران در ابتدا تلاش کردند که با کمک قدرت‌های اروپایی تحریم‌های آمریکا را دور بزنند. اما این تلاش‌ها تاکنون نتیجه بخش نبوده اند. دولت‌های اروپایی هنوز از توافق هسته‌ای پشتیبانی می‌کنند، اما آن‌ها نتوانستند مانع خروج شرکت‌های خود از بازار ایران شوند. البته اروپا اخیرا یک کانال بانکی را برای ادامه تجارت اقلام بشردوستانه با تهران راه اندازی کرده است. اما آشکار است که آن‌ها نمی‌توانند همه خسارات ناشی از تحریم‌های آمریکا را جبران کنند. به همین خاطر سران ایران تصمیم گرفتند که از ابزار‌ها و قابلیت هایشان برای تغییر دادن شرایط به نفع خود استفاده کنند. آیت الله علی خامنه ای، رهبر ایران می گوید واشنگتن قصد دارد از مذاکرات به عنوان ابزاری برای محروم کردن ایرانی‌ها از حقوق مشروع خود استفاده کند. او تاکید کرد که کشورش باید از تاکتیک‌های خود برای فرار کردن از تله آمریکا بهره بگیرد.

از این نقطه نظر، اقدامات ایران کاملا منطقی به نظر می‌رسند. تنش‌های اخیر در منطقه باعث نگرانی دیگر طرف‌های توافق هسته‌ای شده اند. تهدیدات ایران برای آزادی عبور و مرور در آب‌های خلیج فارس به افزایش هزینه بیمه نفت کش‌های تجاری منجر خواهد شد و احتمال بروز یک درگیری نظامی گسترده را نیز افزایش می‌دهد. افزایش تنش در خلیج فارس فشار‌های بین المللی علیه سیاست‌های ترامپ را تشدید خواهد کرد. علاوه براین، خطر جنگ می‌تواند محاسبات واشنگتن را نیز در مورد رویکرد خود تغییر دهد. ترامپ در گذشته بار‌ها از جنگ‌های آمریکا در خاورمیانه انتقاد کرده بود و قول داد که کشورش را وارد ماجراجویی جدیدی نکند.

اما حوادث اخیر نگرانی کشور‌های همسایه ایران را نیز در مورد عواقب یک درگیری نظامی در خلیج فارس افزایش داده است. رقبای منطقه‌ای تهران در بین اولین حامیان کمپین فشار حداکثری ترامپ قرار داشتند. ایران همچنین اخیرا تعدادی از تعهدات خود در چارچوب توافق هسته‌ای را به حالت تعلیق درآورده است. مقامات تهران تهدید کرده اند که در صورت برآورده نشدن خواسته هایشان گام‌های بیشتری را برای خروج از برجام بر می‌دارند. تهران در طول یک سال گذشته از سیاست صبر استراتژیک پیروی می‌کرد، لیکن سران ایران بعد از تشدید تحریم‌های نفتی تصمیم گرفتند که رویکرد دیگری را اتخاذ کنند.

بریتانیا و آمریکا باید واکنش محتاطانه‌ای به اقدام اخیر ایران در خلیج فارس نشان دهند. مهم اینکه، تصمیم ترامپ برای لغو حمله هوایی در واکنش به سرنگونی پهپاد جاسوسی آمریکا باعث جسورتر شدن تهران شد. بوریس جانسون در شرایط کنونی در موقعیت مناسبی برای ارسال این پیام به سران ایران قرار دارد.

همزمان، جانسون باید به دنبال از سرگیری دیپلماسی با تهران باشد. البته ما نباید انتظارات زیادی داشته باشیم. احتمال دست یابی به توافقی که همه نگرانی‌های واشنگتن را برطرف کند پایین خواهد بود. اما شروع یک فرایند مذاکره می‌تواند روزنه‌ای برای کاهش تنش در منطقه فراهم کند. گفتنی است، ادامه شرایط کنونی می‌تواند عواقب فاجعه باری را برای همه کشور‌های دنیا به دنبال داشته باشد.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.