خبرآنلاین به مناسبت قیام ۳۰ تیر ماه، با مرور کوتاهی از رخدادهای این روز تاریخی، تصویری از اعلامیه آیت الله کاشانی علیه قوام السلطنه و در حمایت از دکتر مصدق را در اختیار مخاطبان گرامی قرار می دهد. 

انتخابات دورهٔ هفدهم مجلس شورای ملی به دلیل دخالت‌های ارتشیان و دربار به درگیری کشید و کار به جایی رسید که پس از انتخاب ۸۰ نماینده، دکتر مصدق دستور توقف انتخابات حوزه‌های باقی‌مانده را صادر کرد.

دکتر مصدق برای جلوگیری از کارشکنی‌های ارتش و دربار، درخواست انتقال وزارت جنگ به دولت را از شاه نمود. مصدق استدلال نمود که طبق قانون اساسی وزیران در برابر مجلس شورای ملی مسوولیت مشترک دارند و تعیین وزیر جنگ هم باید بر عهده او (نخست‌وزیر) باشد نه شاه، تا نخست‌وزیر بتواند مستقیماً بر اعمال وزیر نظارت کند. پس از سه روز مذاکره، شاه درخواست مصدق را نپذیرفت و دکتر مصدق در ۲۵ تیرماه ۱۳۳۱ از نخست‌وزیری استعفا داد.

 مجلس، احمد قوام (قوام‌السلطنه) را به نخست‌وزیری انتخاب و محمدرضاشاه فرمان نخست‌وزیری را به نام قوام صادر کرد و او با صدور بیانیهٔ تهدیدآمیزی با عنوان «کشتی‌بان را سیاستی دیگر آمد» نخست‌وزیری خود را اعلام نمود.

آیت الله کاشانی سید ابوالقاسم کاشانی هنگامی از این خبرها آگاهی یافت که قوام با اعلامیهٔ شدیداللحنی آزادی‌های سیاسی را محدود کرد و با ارعاب و تهدید مردم، مراکز حساس شهر را به اشغال نیروهای نظامی درآورد.

آیت الله کاشانی صدور اعلامیه‌ای مردم را به آمادگی فراخواند؛ این در حالی بود که دکتر مصدق به احمدآباد محل اقامت خود رفته بود. در روز ۲۹ تیر ماه کاشانی اعلام کرد:

 «اگر قوام نرود اعلام جهاد می‌کنم و خودم کفن پوشیده با ملت در پیکار شرکت نماییم.»

پس از این موضع‌گیری، در سی‌ام تیرماه بازار تعطیل شد و مردم به خیابان‌ها ریختند و خواستار سرنگونی حکومت قوام شدند. به دستور شاه مردم به گلوله بسته شدند و عده‌ای کشته شدند.

شاه، وزیر دربار خود را نزد کاشانی فرستاد تا با تطمیع و دادن امتیاز او را به سکوت وادار کند؛ اما کاشانی به وزیر دربار گفت: «اگر بی درنگ دکتر مصدق بر سر کار بازنگردد، شخصاً به خیابان رفته و مبارزه مردم را مستقیماً متوجه دربار می‌کنم.»

متن کامل اعلامیه آیت الله کاشانی علیه قوام السلطنه در آستانه قیام ۳۰ تیر

اخبار مرتبط

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.