سال ۱۳۹۷ دوران جدیدی در حوزه ارزی بود و در وضعیت بی‌ثبات بازار ارز، دولت دست به تغییر سیاست قبلی زد. جدای از این‌که تا چه حد تصمیمات اخذ شده کارشناسی و منطقی بود، در همان ماه ابتدایی سال نرخ‌های متفاوت ارز را از دستور کار خارج کرد و تنها تجارت را با ارز ۴۲۰۰ تومانی مجاز دانست؛ به‌گونه‌ای که باید تمامی واردات بر اساس ثبت سفارش و نرخ ۴,۲۰۰ تومان انجام می‌شد.

اما از سوی دیگر قیمت ارزی که در بازار حدود ۶,۰۰۰ تومان بود و در فاصله‌ای کوتاه نرخ‌های بالاتر از ۱۰ هزار را تجربه کرد، موجب شد فضای جذابی برای واردکنندگان ایجاد شود و همه کسانی که تا آن زمان حتی واردات را با نرخ بازار آزاد انجام می‌دادند و از دلار مبادله‌ای استفاده نمی‌کردند، از ارز ارزان‌قیمت ۴۲۰۰ تومانی برای واردات بهره‌مند شده و از اختلاف ارزی استفاده کنند.

این در حالی است که در آن زمان و بعد از اجرایی شدن سیاست ارزی دولت، حجم بالایی از واردات انجام شد و کارشناسان نسبت به باز شدن درهای واردات و هدر رفت ارز با توجه به حراج ارز ۴۲۰۰ تومانی هشدار دادند و انتقادهایی مطرح کردند، چراکه تمامی کالاها با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد کشور می‌شد و این تبعات منفی با خود به همراه داشت.

اردیبهشت ۹۷ واردات به اوج رسید

این موضوع را می‌توان در آمارهای واردات و صادرات گمرک نیز مورد بررسی قرار داد؛ به طوری که در سال گذشته در فروردین‌ماه حدود دو میلیارد و ۵۲۹ میلیون دلار واردات انجام شده که این رقم در اردیبهشت‌ماه به چهار میلیارد و ۸۳۲ میلیون دلار و در ادامه در خردادماه به سه میلیارد و ۸۹۱ میلیون دلار می‌رسد. در این مقاطع عمده ثبت سفارش‌ها با ارز ۴۲۰۰ تومانی انجام شد.

اما در ادامه و با روشن شدن وضعیت نامناسب توزیع ارز بین تمامی تقاضای واردات، شرایط به نحوی پیش رفت که این روند اصلاح و واردات بیش از ۱۰۰۰ قلم کالا ممنوع اعلام شد، اما این پایان ماجرا نبود و شرایط به نحوی پیش رفت که در ادامه فقط واردات کالاهای اساسی با نرخ ۴,۲۰۰ تومان انجام شد و مابقی کالاها با ارز بازار نیما یا آزاد انجام شده و می‌شود.

جزئیات آمار تجارت خارجی نشان می‌دهد که در مهرماه و اسفندماه سال گذشته بعد از اردیبهشت‌ماه بیشترین واردات صورت گرفته که به ترتیب حدود چهار میلیارد و ۱۲۰ میلیون و چهار میلیارد و ۱۱۱ میلیون دلار بوده است.

اما در مقابل واردات، میزان صادرات در فروردین‌ماه دو میلیارد و۶۸۴ میلیون دلار بوده که در اردیبهشت‌ماه این رقم به چهار میلیارد و ۵۴ میلیون دلار می‌رسد و به تدریج وارد کانال سه میلیارد دلاری شده و در ادامه حداکثر صادرات در طول سال به حدود ۳۵۵۷ میلیون دلار در شهریورماه می‌رسد.

واردات ۳ میلیارد دلار بیشتر از واردات

بر این اساس در سال گذشته در مجموع ۴۲ میلیارد و ۶۱۲ میلیون دلار واردات و حدود ۳۹ میلیارد و ۳۷۵ میلیون دلار صادرات انجام شده است.

با وجود صادرات ۳۹ میلیارد دلاری در سال گذشته و اهمیت برگشت این ارز به چرخه اقتصادی و تأمین ارز واردات، در ابتدای تغییر سیاست ارزی و تا مدت‌ها صادرکنندگان وضعیت مناسبی در این رابطه نداشته و ارز صادراتی آن طور که انتظار می‌رفت وارد کشور نمی‌شد.

به هر حال صادرکنندگان مسائل و گره‌هایی در این رابطه داشتند که با توجه به تغییر ارزی اتفاق افتاده بود و در کنار مشکلات تمایل چندانی هم برای آوردن ارز خود به داخل کشور نداشتند، چراکه اختلاف قابل توجهی بین ارز بازار نیما و بازار آزاد وجود داشت؛ زمانی که دلار نیمایی با ۷,۵۰۰ تومان معامله می‌شد ارز در بازار تا بیش از ۱۵ هزار تومان هم رفت.

اما به مرور با اصلاح رویه‌های قبلی، شرایط برگشت ارز صادراتی تا حدودی بهبود پیدا کرد و با این‌که هنوز آمارها نشان می‌دهد بخش قابل توجهی از ارز صادراتی وارد چرخه نشده، اما طبق گفته رئیس کل بانک مرکزی حدود ۶۰ درصد آن در بازار نیما معامله شده است.

فاصله ۸۰۰ تومانی دلار نیمایی با بازار

این در شرایطی است که این روزها قیمت ارز در بازار نیما و آزاد تا حد زیادی به یکدیگر نزدیک شده و دلار نیمایی تا ۱۱ هزار و ۷۰۰ تومان هم معامله می‌شود و در بازار این نرخ به ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان رسیده است و این کاهش اختلاف می‌تواند فضای جذاب‌تری را برای برگشت ارز صادراتی به چرخه اقتصادی فراهم کند.

گردش ارزی در سال ۱۳۹۷

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.