قانون و تکلیف بر غیرعلنی بودن دادگاه نجفی

دادگاه اتهامات محمدعلی نجفی، شهردار اسبق تهران، به صورت علنی برگزار شد و در آن مطالبی بیان شد که طبق احکام قانون آیین دادرسی کیفری باید حتما در جلسه غیرعلنی بیان شود زیرا در مذاکرات دادگاه، مباحث اخلاقی و بنیان های اجتماعی زیرپا گذاشته شد.

امید سلیمی بنی در خبر آنلاین نوشت: «ارتباط زن متاهل با مردان بیگانه»، «یک زن، شوهرش را تهدید به همبستری با مردان نامحرم می کند»، «زن مقتول، قبلا مسلمان نبود، بعدا مسلمان شد و بارها به عقد دیگران درآمد»، «زن نامحرم، با شهردار وقت تهران تقاضای جلسه خصوصی کرد و علاقه دو طرفه پیش آمد»، «زن مقتول، قبل از مسلمان شدن با افرادی رابطه داشت»، «جسد زن مقتول برهنه بود، گردنش کج شده بود و پایش از وان بیرون مانده بود»، «زن متاهل مقابل شوهرش تماس با مردان بیگانه داشت» و...

این جملات، روایت یک فیلم هالیوودی نیست، جملات و روایاتی از جلسه محاکمه یکی از سیاسی ترین مسئولان کشور است که به اتهام قتل همسرش، محاکمه می شود. جای تعجب دارد این همه مطالب خلاف اخلاق و منافی عفت عمومی در یک جلسه بیان شده ولی قاضی دادگاه همچنان بر برگزاری علنی جلسه محاکمه ادامه داده است.

جلسه دادگاه علنی محاکمه محمدعلی نجفی امروز با عجایب فراوانی همراه بود، آنقدر عجیب که نمی توان تصور کرد رسانه ها و خبرنگاران، در مقابل میز قاضی، سخنان نماینده دادستان و دفاعیات متهم را که آکنده از مسایل منافی عفت است را مخابره کنند و کسی متوجه نشد این کلمات و روایات با بنیانهای اخلاقی جامعه –که هر روز لرزان تر می شود- چه می کند.

طبق قانون، بازپرس یا نماینده دادستان باید هر آنچه باعث شده است او به اقناع وجدانی برسد تا حکم به گناهکار بودن متهم داده را به اطلاع قاضی تصمیم گیرنده نهایی برساند، متهم هم حق دارد در مقام دفاع از خود، هر چه را صلاح می داند بیان کند ولی همین قانون که به متهم و دادستان، اجازه داده تمام حرفهای خود را بیان کنند و نکته ای را ناگفته نگذارند، تکلیف کرده در صورتی که مسایل منافی عفت در دادگاه مطرح شود، باید دادگاه به صورت غیرعلنی برگزار شود.

قانون و تکلیف بر غیرعلنی بودن دادگاه نجفی

ماده ۳۵۲ قانون آیین دادرسی کیفری به صراحت درباره غیرعلنی بودن جلسات دادگاه توضیح داده: محاکمات دادگاه علنی است، مگر ...دادگاه پس از اظهار عقیده دادستان، قرار غیرعلنی بودن محاکم را در موارد زیر صادر می‌کند:

الف - امور خانوادگی و جرائمی که منافی عفت یا خلاف اخلاق حسنه است.

با وجودی که در پرونده محمدعلی نجفی، قاضی دادگاه بارها تکرار کرده مسئله، یک قتل خانوادگی است و سیاسی نیست و با وجودی که بارها مسایل منافی عفت و خلاف اخلاق حسنه در دادگاه بیان شده و نوعا پرونده قتل میترا استاد، جرمی خلاف اخلاق حسنه جامعه است، باز هم قاضی کشکولی، به شکل عجیبی اصرار بر برگزاری علنی دادگاه داشت.

حتی قاضی کشکولی در چند لحظه از دادگاه، خطاب به نماینده دادستان و رسانه ها بر غیرعلنی بودن برخی از مطالب عنوان شده در جلسه، تاکید کرده است. جایی که نماینده دادستان حین قرائت کیفرخواست درباره «ورود نهادهایی که باعث عقد متهم با مقتوله شدند» توضیح داد، بلافاصله با تذکر قاضی کشکولی مواجه شد که: برخی مطالب باید در دادگاه غیرعلنی بیان شود.

یک بار دیگر نیز هنگامی که سرپرست دادسرای امور جنایی تهران درباره روابط غیراخلاقی مقتوله پیش از مسلمان شدن مطالبی بیان کرد، برای بار دوم، قاضی محمدی کشکولی خطاب به نماینده دادستان تذکر داد و گفت: برخی از مسائل باید در دادگاه غیرعلنی مطرح شود.

قاضی کشکولی درباره اینکه چرا اصرار بر علنی بودن برگزاری محاکمه دارد، در ابتدای جلسه دادگاه توضیح داد و گفت: شاید تشویش اذهان در جریان این پرونده بی‌شک به دلیل دخالت‌های غیرموازین رسانه‌ها بوده، در نتیجه تصمیم گرفته شد در چارچوب موازین و به صورت علنی برگزار شود و برای برپایی دادرسی منصفانه، اصولی حاکم است.

به نظر می رسد دلیلی که قاضی برای علنی بودن محاکمه آورده است، با «موازین» بیان شدن در آیین دادرسی کیفری منطبق نباشد، چون جایی در قانون نداریم که در صورت جلب توجه رسانه ها به یک پرونده، باید مطالب آن در دادگاه علنی بیان شود، در حالی که به صراحت درباره غیرعلنی بودن محاکمه متهمانی که جرایم آنها منافی عفت عمومی و اخلاق حسنه جامعه است، قانون حکم روشنی وضع کرده است.

این چنین به نظر می رسد که قاضی کشکولی به دلیل واهمه از سیاسی کاری برخی ناظران و سوءاستفاده از موقعیت متهم یا سخنانی که در دفاع یا حمله به او بیان می شود، ترجیح داده جلسه محاکمه مقابل دیدگان خبرنگاران و مردم برگزار شود، ولی او به این نکته توجه نکرده که بیان مطالب غیراخلاقی، منافی عفت عمومی و بسیار تکان دهنده در یک جلسه عمومی و انتشار گسترده آن، چطور بنیان های اخلاقی جامعه را به لرزه درمی آورد.

می توان انتظار داشت در جلسات آینده دادگاه، جزییاتی از قبیل دفاعیات متهم درباره علت و انگیزه قتل، پشت درهای بسته بیان شود و از کشیده شدن این گونه مطالب غیراخلاقی و منافی عفت عمومی در منظر و مرآی مردم که کاملا مخالف احکام قانونی است، پیشگیری شود.