ریچارد سوکلسکی و آرون دیوید میلر طی یادداشتی در موسسه مطالعاتی کارنگی اهداف آمریکا در لغو تمدید معافیت های نفتی ایران را مورد بررسی قرار داده اند که در ادامه مشروح آن را می خوانید :

دولت ترامپ اهداف روشنی را در قبال ایران دنبال می کند: تهران باید شروط آمریکا را برای مذاکره مجدد در زمینه توافق هسته ای بپذیرد. توافقی که بین ایالات متحده آمریکا  و دیگر قدرت ها به امضا رسیده است. همچنین سیاست های خود را در منطقه کنار بگذارد و برنامه توسعه موشک های بالستیک را نیز متوقف کند. در این بین چیزی که دولت ترامپ از آن برخوردار نیست وجود راهبردی واقع گرایانه برای دستیابی به این اهداف است.

اعلام عدم تمدید معافیت های نفتی ایران که در روز دوشنبه توسط مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا صورت گرفت (اینجا) ایالات متحده آمریکا را به اهداف ذکر شده نزدیک تر نمی کند. بلکه برعکس اقدامی پرمخاطره است که فشار زیادی بر عموم مردم ایران وارد می کند؛ بدون اینکه رفتار تهران را دستخوش تغییر کند، چه برسد به اینکه موجب تغییر رژیم شود.

به صفر رساندن صادرات ایران غیر ممکن است

چند فرضیه درباره تصمیم دولت ترامپ مبنی بر لغو تمدید معافیت های ایران وجود دارد :

اول اینکه عربستان سعودی و امارات متحده عربی میزان تولید نفت را افزایش می دهند تا قیمت آن بالا نرود.

دوم اینکه مشتریان اصلی نفت ایران یعنی چین، هند و ترکیه میزان واردات نفتشان از ایران را کاهش می دهند تا اینکه مقدار آن به صفر برسد؛ آن هم تحت تهدید تحریم های دیگر آمریکا.

سوم اینکه ایران اختیارات محدودی برای افزایش قیمت نفت و استفاده حداکثری از درآمدهای باقی مانده صادرات خود داشته باشد.

بعید به نظر می سد که واقعیت ها بر اساس فرضیات آمریکا پیش برود. غیر محتمل است که عربستان سعودی و امارات متحده عربی در دراز مدت قادر باشند که تولید نفتشان را بالا ببرند. "نفت سنگین ایران" که تعدادی از کشورها برای پالایش و تولید دیگر محصولات نفتی به آن نیازمند هستند با نفت عربستان که "نفت خام سبک" به شمار می رود قابل جایگزینی نیست. ترکیه، چین، هند و احتمالا چند متحد اروپایی دیگر راه حلی دیگر را برای دور زدن تحریم های آمریکا به دلایل اقتصادی و ژئوپلیتکی، پیدا خواهند کرد. ایران همچنین تهدید به بستن تنگه هرمز و همچنین انجام عملیات های سایبری علیه زیرساخت های نفتی در طرف دیگر خلیج فارس کرده است.

تحریم ها حضور ایران در منطقه را تحت تاثیر قرار نمی دهد

اعلام لغو معافیت های نفتی ایران اندکی پس از قرار دادن نام سپاه پاسداران در لیست گروه های تروریستی اتفاق می افتد. هیچ کدام یک از این دو اتفاق به طور اساسی  رفتارهای ایران در منطقه را تحت تاثیر قرار نمی دهد. حکومت ایران مورد حمایت متحدین شیعه خود در منطقه و در کشورهایی چون عراق، سوریه و لبنان است. همچنین یمن به عنوان متحد حیاتی بر اساس منافع ملی- همانند حصار ومانعی در برابر سلطه گروه های سنی و همچنین نفوذ آمریکا در منطقه است. ایران از قبل بودجه خود را بر اساس اولیت های منطقه ای خود کاهش داده است و ممکن است که باز هم از آن کم کند. ولی این کشور حاضر است با تمام وجود و فداکاری از گروه های مورد حمایت خود دفاع کند. متحدین و نمایندگان ایران در منطقه نیز انگیزه هایی دارند و این بدان معناست که آنها در کنار ایران می مانند و از رفتارهای منطقه ای این کشور نیز حمایت می کنند.

تغییر حکومت ایران یک توهم است

وزیر خارجه آمریکا یعنی مایک پمپئو اصرار دارد که کمپین فشار حداکثری به منظور بازگشت ایران به میز مذاکره طراحی شده است. این موضوع به سختی قابل باور است. هم پمپئو و هم مشاور امنیت ملی آمریکا یعنی جان بولتون قهرمانان باسابقه در زمینه تغییر رژیم هستند. شروط ۱۲ گانه مایک پمپئو که سال قبل اعلام کرد برای مقاصد عملگرایانه بود، تقاضایی برای تسلیم ایران در توافق هسته ای، مناسبات منطقه ای،  آزمایش موشک های بالستیک و دیگر اقدامات ایران که مورد پسند آمریکا نیست.

ایران هم برای مذاکره هیچ عجله ای ندارد، آنها ترجیح می دهند صبر کنند و شاهد باخت ترامپ در انتخابات باشند تا متعاقب آن دولت بعدی به توافق هسته ای بازگردد.

تغییر حکومت از بیرون یک توهم است. برای مثال تلاش های آمریکا برای خلاص شدن از نیکلاس مادورو در ونزوئلا را در نظر بگیرید. آمریکا کشورهای زیادی را که به این هدف متعهد هستند در اختیار دارد، نزدیکی جغرافیایی، اپوزیسیونی قانونی و فشار اقتصادی بر ونزوئلا از دیگر موارد هستند. با این حال آمریکا و متحدانش موفق نشدند.

در مقابل حکومت ایران در نزد میلیون ها ایرانی مشروع است و چهل سال نیز از عمر آن می گذرد. مورد حمایت چین و روسیه نیز بوده و با هیچ گروه اپوزیسیون سازمان یافته نیز روبرو نبوده است. این بیش از یک خیال نیست که آمریکا فکر کند می تواند رژیم ایران را تغییر دهد. اگر تغییرات داخلی هم مدنظر باشد در وهله اول این خود ایرانی ها هستند که در مورد آن تصمیم خواهند گرفت و تا زمانی که اجرا شود احتمالا ترامپ زودتر از همه این قضایا از کاخ سفید رفته است.

دولت ترامپ ممکن است باعث ایجاد مشکلات سختی در ایران شود اما قادر نیست تا ایران را به سمت ناآرامی های داخلی سوق دهد تا به طور ناگهانی تغییر رژیم حاصل شود و یا تغییرات بنیادین شکل بگیرد و یا اینکه رفتارهای منطقه ای ایران عوض شود.

به جای آن راهبرد دولت ترامپ وعده سختی و رنج بیشتر را به مردم ایران می دهد، همچنین تنش بیشتر در منطقه، شکاف بیشتر بین آمریکا و متحدان اروپایی اش و در نهایت افزایش خطر رویارویی ایران و آمریکا که به طور غیرقابل پیش بینی و خطرناک عواقبی را برای منافع ایالات متحده در خاورمیانه رقم می زند.

موسسه مطالعاتی کارنگی / ۲۴ آوریل ۲۰۱۹

 

اخبار مرتبط

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.