سامی مبید، کارشناس و پژوهشگر سوری در گزارشی در نشریه عرب ویکلی، سناریوهای پیش روی بحران سوریه، مذاکرات نورسلطان و توافقاتی که قرار است به زودی اعلام شود را مورد بررسی قرار داده است. موباید در این تحلیل نوشته است:

منتظر باشید اردوغان به زودی تصمیم مهمی را دربارۀ سوریه تا پیش از برگزاری مذاکرات در نورسلطان- پایتخت قزاقستان- (که پیشتر آستانه نام داشت) اعلام می کند.

اردوغان در وضعیت خوبی قرار ندارد؛ حزبش شکست سنگینی را در انتخابات محلی متحمل شده، سه شهر مهم از جمله استانبول را از دست داده است،

متحدان منطقه ای اردوغان هم حال خوشی ندارند؛ عمر البشیر سقوط کرده، سقوطی که برای او یادآور خاطرات مرسی است؛ فایز السراج، نخست وزیر لیبی هم با حمایت سعودیها، و آتش بازی‌های خلیفه حفتر تنها مانده است. در غزه هم، اعتراضات علیه حماسی‌ها همچنان ادامه دارد.

با این اوصاف، رئیس جمهور ترکیه در وضعیتی نیست که بتواند ریسک از دست دادن دوست دیگری را به جان بخرد. او به زودی پیشنهاد ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه دربارۀ سوریه که در ماه ژانویه مطرح شده بود را خواهد پذیرفت؛ یعنی بازگشت ترکیه و سوریه به توافقنامۀ آدانا که میان دو کشور در سال ۱۹۹۸ منعقد شد. به یک معنا، تسلط سوریه بر مرزهایش باز خواهد گشت؛ اما به شرطی که خبری از حضور کردها در مرزها نباشد. توافق مذکور این امکان را به اردوغان خواهد داد تا در صورت کوتاهی دمشق، نیروهایش را برای مقابله با جدایی طلبان کرد، به داخل مرز سوریه بفرستد. البته این ورود تنها با توافق دمشق وهماهنگی لازم با دولت این کشور صورت خواهد گرفت و دائمی نخواهد بود. ظاهرا قرار است اصلاحاتی در آن توافقنامه با حضور روسها صورت بگیرد. با این مضمون که نیروهای نظامی روسیه نیز به منظور نظارت بر اجرای بندهای توافق نامه در مرزها حضور داشته و بر روند امر نظارت کنند.

 

با اینهمه؛ بعد از هشت سال قطع ارتباط، رابطه ترکیه و سوریه نیازمند بازسازی است. اجرای توافقی در این سطح و با این گستردگی نیازمند همکاری های امنیتی، تشکیل کمیته های نظامی، و برقراری روابط دیپلماتیک میان آنکارا و دمشق است. و از سویی لازم است که جنگ مطبوعاتی میان دو کشور پایان یابد.

البته این قسمت از معامله بر عهده ایران است. محمدجواد ظریف که در دمشق و آنکارا در رفت و آمد بود، حامل پیام هایی است که به زودی در مذاکرات نورسلطان اعلام خواهد شد.

شیطان این ماجرا هم البته هنوز در بطن قضایاست. چالش مهم و اساسی در حال حاضر ۲۰۰ نظامی آمریکایی است که در مناطق کردنشین حضور دارند و هنوز نمی دانیم ترامپ در صورت توافق میان پوتین و اردوغان چه برنامه ای برای آنها دارد. البته دو طرف تا اندازه ای می دانند، تا زمانی که تهدیدی متوجه کردها در شمال سوریه نباشد، او دست به اقدامی نخواهد زد. اما دربارۀ نیروهای آمریکایی، روسها و ترکها توافق کرده اند که به نزدیکی آنها بروند و آنها را زیرنظر بگیرند و اطمینان حاصل کنند که کسی از حدودش تجاوز نخواهد کرد و یا توپخانه ای، طرفی را غافلگیر نکند. احتمالا ۲۰۰ نظامی آمریکایی هم نه برای روسها و نه برای ترکها تهدیدی نخواهد بود.

برخی کردها امید دارند که نظامیان آمریکایی در کنارشان خواهند ماند، برخی دیگر با اشاره به اینکه ترامپ در سپتامبر ۲۰۱۷ در عراق و سپس در آوریل ۲۰۱۸ در عفرین، آنها را رها کرد، امید چندانی به آمریکایی ها ندارند. قطعا ۲۰۰ نظامی آمریکایی هم برای کمک به آنها برای خواسته ها و مطالبات آنها بسیار اندک است.

در کنفرانس نورسلطان اردوغان توافق خواهد کرد که ادلب از حالت نظامی خارج شود؛ منطقه ای که او در آوریل ۲۰۱۸ قول داده بود تا از نیروهای تروریستی داعش و تحریرالشام  خالی شود. روسها هم قرار نیست در آنجا حضور داشته باشند. با این توافق، اروپا شاهد موج تازه ای از مهاجران خواهد شد.

اردوغان از گزینه نظامی که قرار بود در مناطق کردنشین به راه بیندازد، صرفنظر خواهد کرد و در مقابل توافقنامه آدانا به روی میز مذاکرات می آید و به موازات آن مذاکرات دمشق با کردها با نظارت روسها سرعت بیشتری می گیرد. به کردها این شانس داده خواهد شد تا در مناطق خود انتخابات برگزار کنند، حاکم داشته باشند، شاخه نظامی خود را داشته باشند و تا زمان استقرار این وضعیت، روسها در مرز سوریه و ترکیه حضور داشته باشند؛ که البته این مسئله می تواند برای اردوغان بسیار خوشایند باشد.  

عرب ویکلی/ ۲۱ آوریل ۲۰۱۹ / ترجمه: زهرا خدایی

 

اخبار مرتبط

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.