پدر فرهنگی که ما داریم، دوست داریم همیشه به همه کمک کنیم و به‌همین دلیل گاهی اوقات چیزهایی که شنیده‌ایم را (چه از عوام چه از متخصصان) برای برطرف‌کردن مشکل طرف مقابلمان تجویز می‌کنیم. به‌همین خاطر در اکثر جمع‌های خصوصی برای موارد مختلف از یک سرماخوردگی ساده تا دردهای دیگر، همه پزشک می‌شویم و تجربه خودمان را برای دیگران تجویز می‌کنیم. این جزو فرهنگ ماست و وقتی در حوزه کامنت‌ها و یادداشت‌های سلبریتی‌ها وارد می‌شود، بیشتر خودش را نشان می‌دهد. این موضوع بسیار خطرناک است زیرا سلبریتی‌ها به‌خاطر ستاره‌بودنشان مرجعیت دارند و تاثیرشان بر زندگی عوام بسیار زیاد است. گاهی اوقات این افراد در حوزه‌هایی خارج از تخصصشان وارد می‌شوند و هم تاثیر خوب می‌گذارند هم بد. مثال خوب آن زمانی بود که در زلزله کرمانشاه اقدام به جمع‌آوری کمک‌های مالی کردند و تاثیر بد آن زمانی بود که گروهی از آنها برای خرج آن کمک‌های مالی شفافیت نداشتند. در واقع وقتی همه‌چیز در ابهام برگزار می‌شود، مردم به آنها بی‌اعتماد می‌شوند.

به هر حال اینکه ما خودمان را در همه‌چیز عقل کل می‌دانیم و به‌جای مراجعه به پزشک از تجویز این و آن تبعیت می‌کنیم، جزو فرهنگ ماست. سلبریتی‌ها هم دارند از این فرهنگ استفاده می‌کنند ولی به‌دلیل اثرگذاری و محبوبیت بالایی که دارند، می‌توانند آسیب بیشتری به جامعه بزنند. به‌همین دلیل باید در حوزه تخصصی خودشان حرف بزنند. علاوه بر این در شرایط فعلی هرکس در شبکه‌های اجتماعی پروفایل خودش را دارد و هر فردی که دنبال‌کننده بیشتری داشته باشد، اثرگذاری بیشتری هم خواهد داشت. این را بگذاریم در کنار اینکه یک سلبریتی پروفایلی هم در شبکه‌های اجتماعی داشته باشد؛ قطعا این اثرگذاری به بالاترین حد خود می‌رسد و زدن حرف‌های غیرتخصصی مخرب خواهد بود. حدود دو سال پیش ان‌جی‌اوی سواد رسانه‌ای ایران با هدف فرهنگ‌سازی و آموزش در حوزه تربیت و سواد رسانه‌ای برگزار شد. در واقع جای خالی سواد رسانه‌ای در بین مردم خالی است و لزوم آموزش آن بین مردم جامعه به‌شدت احساس می‌شود.

تا پیش از آن هم پلیس فتا، وزارت آموزش‌وپرورش و دیگر وزارت‌خانه‌ها می‌توانند همکاری کنند و با آموزش‌های لازم مردم را آگاه کنند. البته این مشکل در دیگر کشورها هم هست و فقط مختص به ایران نیست؛ هرچند آموزش سواد رسانه‌ای در دیگر کشورها با جدیت پیگیری می‌شود و این جدیت باید در ایران هم باشد. صدا و سیما هم باید سواد رسانه‌ای را جدی بگیرد؛ زیرا مخاطب زیادی دارد و می‌تواند از این راه اثرگذار باشد. به‌عنوان مثال خانم مهناز افشار که تبلیغ یک آمپول را می‌کند که در حوزه تخصصی‌اش نیست، چرا نباید درباره مهارت‌های بازیگری صحبت کند؟ اگر هر سلبریتی در حوزه تخصصی خودش اطلاع‌رسانی کند و آموزش‌های لازم را بدهد، با استقبال خیلی زیادی مواجه خواهد شد و دخالت در حوزه‌ها ایجاد نخواهد شد.

* عضو هیئت‌علمی دانشگاه سوره

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.