آرامش در بازار ارز

بازار ارز در هفته های اخیر روند کاهشی قیمت ها را آغاز کرده است که فعالان اقتصادی بخشی از آن را ناشی از تصمیم بانک مرکزی در مدیریت جریان نقدینگی، محدود کردن تبادل پول از طریق تراکنش های بانکی و نیز ممنوعیت انتقال چک های تضمینی می دانند.
در کنار آن، بانک مرکزی دو بخشنامه را در حوزه بازگشت ارز حاصل از صادرات داشته است که از یکسو صادرکنندگان خرد را از پیمان سپاری ارزی معاف می کند و از سوی دیگر به صرافی ها اجازه می دهد ارز این گروه از صادرکنندگان را خریداری کنند.
رضا ترکاشوند، دبیرکل کانون صرافان ایرانیان آخرین وضعیت بازار ارز را از این گونه تشریح کرد:
وی با تاکید بر اینکه قیمت تعادلی در بازار باید از طریق عرضه و تقاضا تعیین شود، افزود: زمانی می توان گفت که بازار به نقطه تعادل رسیده است که تولید نسبت به واردات صرفه داشته باشد.

** نیازمند اتاق شفاف ارزی هستیم
دبیرکل کانون صرافان همچنین درباره ایده رئیس کل بانک مرکزی برای ایجاد بازار متشکل ارزی گفت: ایجاد شفافیت در بازار ارز ضرورتی اجتناب ناپذیر است و ضرورت این شفافیت در اقتصاد ایران بیش از ۷۰ سال است که احساس می شود.
وی افزود: از زمانی که نفت در اقتصاد ایران نقش تعیین کننده یافته است، انتظار از سیستم ارزی و بانکی این بوده که عرضه ارز ناشی از صادرات نفت برای بازیگران اقتصادی شفاف شود.

ترکاشوند ادامه داد: با توجه به اینکه دولت بخشی از نیاز ریالی خود را برای تامین هزینه های جاری و عمرانی از طریق فروش ارز حاصل از صادرات نفت در بازار تامین می کند، همه کشور نیازمند این شفافیت است تا مشخص شود خریدار و فروشنده ارز چه کسانی هستند.
وی افزود: دستاورد دیگر شفاف سازی ارزی، روشن شدن روش کشف قیمت است که با تعادل عرضه و تقاضا، قیمت ها مشخص می شود، نه اینکه نرخ ها در کف بازار و توسطه دلالان تعیین شود. ترکاشوند یادآورشد: نظام بانکی کشور با وجود قدمت، از نظر کشف قیمت و شفافیت ارز از برخی کشورهای همسایه که اقتصاد ضعیف تری دارند، عقب تر و در موضوع قیمت گذاری ارز اهمال داشته است.

** اراده جدی برای راه اندازی بازار ارزی
دبیرکل کانون صرافان ایرانیان اظهار داشت: اراده خوبی برای راه اندازی بازار متشکل ارزی وجود دارد و بانک مرکزی، کانون صرافان، بانک های خصوصی و دولتی برای راه اندازی این بازار تلاش دارند تا هرچه زودتر این کار شکل بگیرد؛ البته مقدمات کار در بانک مرکزی باید انجام شود.
ترکاشوند اظهار داشت: به طور طبیعی با راه اندازی این بازار، ارز مداخله ای، ارز دولتی و نیمه دولتی و نظایر آن جمع می شود و همه چیز در بستر یک نظام یکپارچه شکل می گیرد.
به گفته وی، قرار نیست با راه اندازی این بازار، سامانه نیما و سازوکار آن جمع شود بلکه وقتی بازارهای دیگر تجمیع و یکی شد، بازار نیما نیز در این بستر ساماندهی می شود.
ترکاشوند گفت: هیچ مقاومتی از ناحیه بانک ها برای تاخیر در راه اندازی این بازار دیده نمی شود و در عین حال بانک مرکزی با اختیاراتی که برای ساماندهی نظام پولی و ارزی از سران سه قوه دریافت کرده است، به جد این موضوع را پیگیری می کند.
وی ادامه داد: با راه اندازی بازار متشکل ارزی، همه شرکت ها، بانک ها و صرافی ها، متقاضیان و دارندگان ارز در نظامی یکپارچه مبادلات خود را انجام می دهند.

** امکان خرید و فروش ارز خارجی برای صرافی ها فراهم شد
دبیرکل کانون صرافان درباره بخشنامه اخیر بانک مرکزی مبنی بر مجاز شدن صرافی ها برای خرید ارز از صادرکنندگان خرد که سالانه کمتر از یک میلیون یورو صادرات دارند، اظهار داشت: پیش از این، صرافی ها می توانستند برای ۲۳ مورد ارز خدماتی در داخل ارز را تامین کنند اما با این بخشنامه اجازه یافته اند که این مصارف را به شکل ارز حواله ای و ارز در خارج نیز پوشش دهند.
وی توضیح داد: برای نمونه اگر مسافری بخواهد ارز خود را به صورت حواله دریافت کند، این امکان برای صراف فراهم است که این ارز را به صورت ارز خارجی از صادرکننده دریافت و برای مسافر حواله کند و دیگر نیازی به انتقال ارز به شکل اسکناس نیست.
وی درباره اینکه بازخورد این بخشنامه در بازار چه خواهد بود، اظهار داشت: با توجه به اینکه دست صرافی ها برای تامین تقاضای ارزی مردم بازتر از گذشته شده است، این بخشنامه راهگشا خواهد بود؛ هرچند که برای صادرکنندگان جزء نیز این امکان را می دهد که با فراغت بیشتری ارز خود را بفروشند.

** کاهش سقف تراکنش های بانکی بازار را کنترل کرد
وی درباره کاهش سقف تراکنش ها در پایانه های فروشگاهی نیز گفت: علت اصلی این کار این بود که برخی دلالان دستگاه های کارتخوان را از کشور خارج کرده و نه فقط به عراق، افغانستان و کشورهای همسایه، حتی به آمریکا، کانادا، کشورهای اروپایی انتقال داده و از طریق اینترنت یا رومینگ سیمکارت های ایرانی کار خروج سرمایه از کشور را انجام می دادند.

ترکاشوند گفت: با کاهش سقف تراکنش ها به ۵۰ میلیون تومان در شبانه روز، مقداری از التهاب ها کاسته شد، هرچند دستورالعمل بانک مرکزی در زمینه ممنوعیت انتقال چک های تضمینی نیز بر بازار اثر گذاشت و مقداری از معاملات کف بازار را کاست.
وی در ارزیابی خود از وضعیت بازار ارز اظهار داشت: اکنون بازار با کنترل تقاضای کاذب از طریق اعمال محدودیت در تراکنش ها و چک های تضمینی مواجه شده است.
وی افزود: در کنار آن شاهد سهولت عرضه ارز به بازار هستیم و از این رو وقتی عرضه در بازار بیشتر شود، قیمت ها شروع به ریزش می کند و به همین دلیل عده ای هم برای جلوگیری از زیان فروشنده می شوند.
ترکاشوند به درپیش بودن سال نو میلادی و سررسید تسویه شرکت ها با شرکای خارجی خود اشاره کرد و گفت: لازم است بانک مرکزی برای مدیریت این بخش از تقاضا در بازار وارد عمل شود و نیاز شرکت ها را تامین کند تا تقاضای ناشی از آن به بازار تحمیل نشود.
وی در پاسخ به اینکه ریزش قیمت ها تا چه زمانی ادامه می یابد، گفت: این ریزش تا سقفی خواهد بود که در کف بازار باشد و عرضه و تقاضا به نقطه تعادلی برسد.
ترکاشوند ادامه داد: اکنون بازار ارز به آرامش خوبی رسیده است و امید می رود با برنامه ریزی نهادهای تصمیم گیر، احساس امنیت به مردم و فعالان اقتصادی بازگردد و مردم از امنیت سرمایه های خود اطمینان یابند.
وی با بیان اینکه هنوز امکان خروج سرمایه از کشور وجود دارد، اظهار داشت: مهمتر از خروج سرمایه، نیروی انسانی هر کشور است که سرمایه اصلی هر جامعه ای به حساب می آید زیرا پول را می توان خلق کرد اما نیروی انسانی کارآفرین و خلاق به راحتی به دست نمی آید از این رو باید فکری کنیم که سرمایه های اصلی از کشور خارج نشوند.
وی تاکید کرد: اکنون در شرایط جنگ اقتصادی هستیم و باید تصمیم هایی گرفته شود که از خروج ارز به هر شکل از کشور جلوگیری و منابع و مصارف کشور مدیریت شود.

** دولت نرخ ها را برای صادرکنندگان عمده آزاد کند

دبیرکل کانون صرافان ایران درباره اینکه چرا صادرکنندگان عمده از عرضه ارز در نیما امتناع می کنند، گفت: از آنجا که صادرکنندگان بزرگ با دولت مراوده و دادوستد دارند، بهتر می توان این بخش را مدیریت کرد.
ترکاشوند توضیح داد: پیشنهاد ما این است که برای نمونه دولت نرخ خوراک، آب، برق و دیگر امکانات این گروه صادرکنندگان را با نرخ آزاد محاسبه و یارانه های دولتی را حذف کند؛ با این کار آنها این امکان را می یابند که نرخ محصول خود را آزاد کنند و در نتیجه بازار در نقطه ای به تعادل می رسد.
وی افزود: مشکل اینجاست که دولت می گوید چون تولیدکنندگان و صادرکنندگان بزرگ از یارانه برخوردارند، باید دولت در قیمت گذاری ها دخالت کند در حالی که بهتر است دولت به منطق بازار تن دهد.
ترکاشوند افزود: از دولت انتظار می رود حمایت های خود را همچون سایر کشورها به تولید برخی محصولات راهبردی بویژه در حوزه کشاورزی و صنایع های تک (فناوری های موثر و نو) محدود کند.

** با راه اندازی کانال های جدید نقل و انتقال ها برقرار است
دبیرکل کانون صرافان درباره اینکه پس از اعمال تحریم های دور دوم آمریکا آیا محدودیت ها در نقل و انتقال پول بیشتر شده است، گفت: همانطور که پیش بینی می شد، با اعمال تحریم ها برخی کانال های پیشین دچار مشکل شدند و به تناسب آن، کانال های جدید با شکل های جدید راه اندازی شد.
وی یادآور شد: حتی پس از برجام نیز همه کانال های مالی به روی ایران باز نبود و بسیاری از نقل و انتقال های مالی تجار را صرافی ها انجام می دادند که این رویه همچنان ادامه دارد.