نیویورکر: قتل خاشقجی، عربستان را وارد یک دوران خطرناک کرد
نشریه نیویورکر در مطلبی به قلم دکستر فیلکینز در خصوص تبعات رویکرد عربستان در پنهانکاری نسبت به حادثه رخ داده برای جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد این کشور می‌نویسد: "به نظر می‌رسد بعد از یک ماه ما سرانجام تصمیم خوبی از آخرین دقایق زندگی جمال خاشقجی در دست داریم. اوایل اکتبر این خبرنگار عربستانی روزنامه واشنگتن پست به کنسولگری عربستان در شهر استانبول رفته و فورا گرفتار اعضای جوخه تروری شده که دولت عربستان برای کشتنش فرستاده بود.
بنا به اعلام عرفان فیدان، دادستان ارشد شهر استانبول این افراد او را با خفه کردن کشته‌اند. در عرض هفت دقیقه بعد از ورود به کنسولگری عربستان، خاشقجی جان خود را از دست داده بود.
صلاح الطبیقی، مسؤول پزشکی قانونی که با این گروه فرستاده شده بود با اتکا به موزیک برای آرام کردن وجدانش شروع به مثله کردن پیکر این روزنامه‌نگار منتقد عربستانی و احتمالا از بین بردن آن کرده است. پس از این اتفاق آنها از ترکیه متواری شده‌اند.
با وجود همه جزئیاتی که درباره قتل خاشقجی بروز پیدا کرده است، همچنان عناصری مهم از این جنایت وجود دارند که ما هنوز آنها را کشف نکرده‌ایم ــ مشخصا اینکه جسد کجاست و از آن چه چیزی باقی مانده است و چگونه از شر آن خلاص شده‌اند و اینکه آیا محمد بن سلمان که بسیاری از عاملان ترور زیر نظر او عمل کرده‌اند دستور به این قتل داده و یا با آن موافق و مخالف بوده است؟ چطور می‌توانیم آنها را متوجه شویم؟
دولت عربستان باید مبارک محمد العتیبی، سرکنسولگر عربستان در استانبول را که در زمان این جنایت در دفترش بوده، تحویل دهد تا مورد بازجویی قرار بگیرد. العتیبی در زمان قتل خاشقجی حاضر بوده اما طبق گزارش‌ها ظاهرا در اجرای آن شرکت نداشته است. به گفته یک مقام ترکیه‌ای که روزنامه ینی شفق با وی مصاحبه کرد، العتیبی با شکایت به مجریان این قتل گفته است: بروید بیرون این کار را انجام دهید. شما این طوری من را به دردسر می‌اندازید.
العتیبی در تاریخ ۱۶ اکتبر خاک ترکیه را ترک کرد و از آن زمان تاکنون هنوز دیده نشده است. مقامات ترکیه‌ای از عربستانی‌ها خواسته‌اند تا ۱۸ مظنون در ارتباط با قتل خاشقجی را به آنها مسترد کنند اما عربستانی‌ها از این کار سر باز زده و خودشان آنها را دستگیر کرده‌اند اما نکته قابل توجه این است که سر العتیبی چه آمده است؟ عربستانی‌ها درباره او سکوت اختیار کرده‌اند. العتیبی کلید این ماجرا است: او شاهد قتل خاشقجی بوده است. او ممکن بوده که از قبل از این طرح مطلع بوده و احتمالا می‌داند که چه کسی دستور آن را داده است.
محمد بن سلمان و نزدیکانش در ریاض به نظر می‌رسد که کاملا مصمم هستند حقیقت را دفن کنند: آنها مکررا درباره قتل خاشقجی و دست داشتن دولتشان دروغ گفته‌اند. جدیدترین داستان غیرقابل قبول دولت عربستان این بوده که اطلاعی از اینکه جسد خاشقجی کجاست، ندارد. در حالی که حتی مقامات ترکیه می‌گویند قاتلان او یک "همدست محلی" برای خلاصی یافتن از او داشته‌اند. العتیبی می‌تواند روی این موضوع نیز روشنگری کند:
چرا حکومت عربستان این قدر مصمم به ساکت کردن خاشقجی بوده است؟ شاید علتش این بوده که خاشقجی بیش از هر عربستانی دیگری به دنبال حقیقت درباره روش‌های بی‌رحمانه محمد بن سلمان و اطلاع دادن آن به جهان بوده است. چند هفته پیش از اینکه خاشقجی به قتل برسد، او ایمیلی برای من ارسال کرد و از من درخواست کرد که درباره کمپین محمد بن سلمان برای بازداشت افراد مختلف مطلب بنویسم. او در این نامه نوشت شما متوجه مسخره کردن عدالت خواهید شد. من در استانبول خواهم بود اما تماس شما را جواب خواهم داد.
محمد بن سلمان در یک سال گذشته دست به یک سرکوب بی‌سابقه علیه مخالفان داخلی و دستگیر کردن صدها خبرنگار، چهره مذهبی، فعال حقوق زنان و هر کسی که جرات خدشه دار کردن چهره محمد بن سلمان به عنوان یک "دوراندیش خیرخواه" را داشته، زده است. حتی گروه‌هایی مثل دیده بان حقوق بشر و عفو بین‌الملل مطمئنا نمی‌دانند چه تعداد زندانی سیاسی در زندان‌های عربستان هستند. محمد بن سلمان در مصاحبه‌ای با بلومبرگ بعد از ناپدید شدن خاشقجی گفته بود که در سه سال گذشته ۱۵۰۰ عربستانی به دلیل اتهاماتی نظیر تروریسم و افراطگری دستگیر شده‌اند. محمد بن سلمان گفت: ما می‌خواهیم از شر "تروریسم و افراطگری" و بدون جنگ داخلی خلاص شویم.
خاشقجی در یکی از آخرین ایمیل‌هایش کیفرخواست مربوط به یک پرونده را ضمیمه کرد که مربوط به سلمان العوده، یک روحانی در شهر ریاض می‌شد. العوده یک منتقد برجسته و شناخته شده دولت عربستان بود که در جریان جنگ اول خلیج فارس زمانی که از اقدام رهبران عربستان در دعوت کردن سربازان آمریکایی به کشورشان انتقاد کرد، مورد توجه قرار گرفت. در دهه ۱۹۹۰ این فرد چندین سال را به اتهام تحریک شورش علیه خاندان سلطنتی در زندان سپری کرد. در سال‌های اخیر العوده یک خط مشی میانه رو را ترویج کرده است. بعد از حملات یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ او علنا اسامه بن لادن را به خاطر قتل بی‌گناهان و جذب مسلمانان دیگر برای پیروی از این کار و انجام اقدامات مشابه محکوم کرد. (او گفت: برادرم اسامه آیا تو راضی خواهی بود که در حالی با خدای متعال دیدار کنی که این بار گناه کشته شدن صدها هزار یا میلیون‌ها قربانی روی دوش تو باشد؟). در سال‌های اخیر انتقادات او از درخواست از حکومت عربستان برای اجرای اصلاحات دموکراتیک فراتر رفت. حساب عربی او در توییتر ۱۴ میلیون دنبال کننده دارد. عبدالله العوده، پسر او به من گفت: پدر من مشروعیتی مستقل از دولت عربستان دارد. این چیزی است که حکومت از آن بیم دارد.
۳۷ فقره جرم مطرح شده از العوده در کیفرخواست اساسا مجموعه‌ای از اتهامات کلی بدون سند و مدرک هستند. این کیفرخواست العوده را متهم به تامین مالی "تروریسم" کرده بدون اینکه حقایقی در حمایت از آن مطرح کند.
در حقیقت بهترین نتیجه‌ای که یک نفر می‌تواند بگیرد این است که جرم العوده عدم منتشر کردن توییتی دیکته شده از سوی دولت در حمایت از اقدام عربستان در محاصره کردن قطر در سال گذشته میلادی بوده است. این کمپین رهبری شده توسط عربستان و امارات هدفش سرنگون کردن دولت قطر بوده است اما مثل کیفرخواست العوده سند مدرکی پشت آن نبوده است. این کمپین توسط آمریکا و بخش زیادی از کشورهای جهان محکوم شد. آدام کوگل، کارشناس دیده بان حقوق بشر گفت: حتی یک مورد سند و مدرک درباره دست داشتن العوده در خشونت یا تحریک به خشونت وجود ندارد. با این حال دادستان‌ها به دنبال مجازات اعدام او هستند.
طبق استانداردهای عربستان، پرونده العوده استثنا نیست. به گفته دیده بان حقوق بشر، دولت عربستان در یک سال گذشته دست کم ۱۳ فعال حامی حقوق زنان و ۶۰ روحانی را دستگیر کرده است. اواخر ۲۰۱۷ به یاد داریم که حدود ۲۵۰ شاهزاده و چهره عربستانی شامل برخی از ثروتمندترین افراد جهان در هتل ریترز کارلتون شهر ریاض در بازداشت قرار گرفتند. این عملیات که با هماهنگی خود محمد بن سلمان اجرا شد، هدفش مجبور کردن بازداشتی‌ها به تحویل دادن بخش زیادی از دارایی‌هایشان بود. جزئیات درباره این اتفاق مبهم بودند اما به نظر می‌رسد که برخی از این بازداشتی‌ها شکنجه شدند. دست کم یک نفر به نام علی القحطانی، ژنرال بازنشسته بعد از یک بازجویی همراه با خشونت در اثر حمله قلبی جان خود را از دست داده است.
اکثر آنهایی که در داخل آنجا حضور داشتند آزاد شدند اما بیش از ۵۰ نفر هنوز هم در داخل این هتل در بازداشت قرار دارند. یکی از آنها شاهزاده ترکی بن عبدالله، فرماندار سابق استان ریاض است. به گفته یک شخص مرتبط با ترکی بن عبدالله خانواده او، او را از ثروتش محروم کردند و به آنها اجازه می‌دهند گاها با وی از طریق تلفن صحبت کنند. این شخص به من گفت: ما نمی‌دانیم او کجاست. شایعاتی وجود داشته مبنی بر اینکه عبدالعزیز بن فهد پسر عموی محمد بن سلمان و پسر ملک فهد مرده است.
این کاملا آشکار است که دولت دونالد ترامپ که محمد بن سلمان را در محوریت استراتژی خاورمیانه‌ای خود قرار داد، مانعی در سر راه عربستانی‌ها به منظور جلوگیری از افشای حقیقت قتل خاشقجی ایجاد نخواهد کرد. اخیرا یک عضو بلندپایه دولت ترامپ به من گفت: در داخل دولت آمریکا محمد بن سلمان را به عنوان یک فرد جسور تلقی می‌کنند اما دشوار می‌توان تصور کرد که ترامپ برای کنار زدن او تلاش کند. این مقام به من گفت: ترامپ قرار نیست از موضعش عقب‌نشینی کند.
این موجب می‌شود که موضوع در دستان خود عربستانی‌ها قرار بگیرد. با وجود اینکه گزارش‌هایی در رابطه با نارضایتی در داخل خاندان سلطنتی منتشر شده است، تاکنون به نظر می‌رسد که ملاحظات جدی درباره کنار گذشتن محمد بن سلمان صورت نگرفته است. او در پروسه تسویه حساب با رقبایش در دربار سلطنتی دشمنان قدرتمند زیادی برای خود درست کرده که بی‌تردید برخی از آنها به فکر انتقام هستند. حتی اگر محمد بن سلمان بر موضعش تاکید کند به نظر می‌رسد که احتمالا خاندان سلطنتی عربستان در حال وارد شدن به یک دوران خطرناک است. بروس رایدل، کارشناس خاورمیانه در موسسه بروکینگز به من گفت: تنها راه خروج از این وضعیت از طریق خشونت و زور است نه راه سیاسی."
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
ارسال نظر