آیا آل سعود از بحران خاشقجی جان به در می‌برد؟
عبدالباری عطوان، تحلیلگر مشهور عرب در تحلیلی در روزنامه رای الیوم نوشت: این گفته که خاشقجی در پی درگیری با بازپرسی در کنسولگری به قتل رسیده پر از بلاهت و ساده‌لوحی بوده و اصلا قانع کننده نیست. این مرد برای مشاجره و دعوا به ساختمان کنسولگری نرفت، بلکه تنها برای دریافت سندی قانونی به این ساختمان مراجعه کرد و قرار بوده که این سند آماده باشد و کار تحویل آن تنها چند ثانیه زمان ببرد. علاوه بر این چرا طرف دوم این دعوا باید گروهی شامل ۱۵ نفر باشند؟
بازداشت ۱۸ تن از کسانی که در این جنایت دست داشته‌اند و برکناری پنج تن دیگر که از مهم‌ترین آن‌ها احمد عسیری، معاون سازمان اطلاعات عربستان و سعود القحطانی، مشاور دفتر سلطنتی و چهره بسیار نزدیک به محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان بودند، تنها تلاشی برای یافتن قربانی برای این جنایت و دور کردن نگاه‌ها از مسئول اصلی این جنایت یعنی ولیعهد عربستان است.
عسیری به عنوان معاون رئیس دستگاه اطلاعات عربستان نمی‌تواند بدون صدور دستوراتی از طرف محمد بن سلمان چنین جنایتی را انجام و چگونگی آن را ترتیب داده و عوامل اجرایی آن را انتخاب کند. این واقعیت را القحطانی در توییت خداحافظی که در صفحه خود پس از برکناری منتشر کرد، آشکار کرد، او نوشت، هر کاری که انجام داده تنها در راستای عمل به دستورات شخص پادشاه و ولیعهد بوده است.
خاندان حاکم در عربستان اکنون با یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی مواجه هستند که ماهیت وجودی و بقای آن‌ها را تهدید می‌کند و مبالغه نکرده‌ایم اگر بگوییم این پرونده خطرناک‌تر از دو جنگ اول و دوم یمن بوده است، زیرا قتل خاشقجی در زمانی اتفاق افتاده که عربستان با اختلافات داخلی، فشارهای بین‌المللی و محبوبیت رو به کاهش چه در سطح داخلی و چه خارجی مواجه است، نشست اعضای خاندان سعودی برگزار نمی‌شود، شاهزادگان برجسته این کشور به حاشیه رانده شده‌اند و شاهزادگان کوچک و چه شاهزادگان عالی رتبه برای دیدار شخص پادشاه با مشکل مواجه هستند و گفتگو با او درباره امور خاندان و کشور دشوار است و خوش‌شانس‌های آن‌ها باید چندین روز منتظر بمانند و اگر هم با درخواست آن‌ها موافقت شود این دیدار با تدابیر امنیتی بسیار شدید انجام می‌شود.
تصور نمی‌شود اعتراف رسمی عربستان به قتل خاشقجی این پرونده فاجعه‌بار را ببندد و یا این آخرین بیانیه ریاض باشد، بلکه بیانیه‌های دیگری به این پرونده اضافه خواهد شد که ریاض در آن‌ها تلاش می‌کند حقایق را عوض کند از جمله این ادعا که خاشقجی ساختمان کنسولگری را ترک کرده و در این ساختمان به قتل نرسیده است.
محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سه روز پس از ناپدید شدن خاشقجی زمانی که در گفتگو با خبرگزاری بلومبرگ تاکید کرد که او ساختمان کنسولگری را ترک کرده، حقیقت را مخفی نکرده بود، اما نگفت، خاشقجی چگونه این ساختمان را ترک کرده، مرده یا زنده، صحیح و سالم یا تکه تکه شده؟ در حال حاضر این جنایت در صدر گزارش‌های تلویزیونی قرار گرفته و تیتر اصلی روزنامه‌های جهان را در بر گرفته است، زیرا مسئولان ترکیه خواسته‌اند اینگونه باقی بماند و دولت عربستان همچنان حقایق بسیاری را مخفی می‌کند و اعترافاتش در این پرونده قطعا به صورت بخش بخش خواهد بود.
تنها مسئله مورد اطمینان و قطعی تا به این لحظه این است که خاشقجی در داخل کنسولگری عربستان در استانبول فوت شده است، حال یا خفه و یا تکه تکه شده است، اما همه به دنبال مدرک مهم‌تری برای این جنایت یعنی جسد قربانی و اتفاقی که برای آن افتاده و چگونگی مخفی کردن آن چه زیر زمین چه روی آن هستند.
رهبران عربستان با پول و قراردادهای تسلیحاتی توانستند بحران حملات ۱۱ سپتامبر را پشت سر بگذارند اما عبور از بحران خاشقجی برای آن‌ها دشوار خواهد بود، زیرا اولا این پرونده مساله‌ای داخلی در آمریکا و در درجه دوم موضوعی جهانی، نقطه اتکای اصلی در انتخابات پارلمانی میان دوره‌ای و نیز عامل اتحاد رسانه‌های آمریکا و جهان شده است، هر چند که در این میان استثناهای اندکی وجود دارند اما چه کسی پیش بینی می‌کرد در مورد مرگ خاشقجی سی.ان.ان که ضد ترامپ است در کنار فاکس نیوز که حامی اوست، قرار بگیرد.
دونالد ترامپ می‌خواهد از مساله خاشقجی برای باج‌گیری و تهدید قضایی عربستان استفاده کند تا از این طریق بتواند به بزرگ‌ترین قرارداد ممکن دست پیدا کند و شاید اظهارات اخیر او درباره اعتراف عربستان به قتل این روزنامه‌نگار بهترین مدرک باشد. ترامپ بیانیه عربستان در این خصوص را توضیحی عاقلانه توصیف کرد و گفت، "این گام نخست خوبی است و آنچه رخ داده غیر خردمندانه بوده است". اینکه ترامپ می‌گوید این بیانیه گام نخست بوده یعنی اینکه باید گام‌هایی پس از آن برداشته شود، اما گام‌هایی که منظور ترامپ است، کدامند؟ تغییر در ساختار حاکمیت عربستان شامل معرفی ولیعهد جدید؟ چه کسی؟
به نظر می‌رسد ما در برابر سناریوی مشابهی برای تحقیقات بین‌المللی و دادگاهی ویژه به شکل "پرونده لاکربی" هستیم اما با تغییرات بسیار که مهم‌ترین آن‌ها رسیدگی به تخلفات متهم اصلی و نه فقط قربانی است، زمان تغییر کرده، شرایط نیز تغییر کرده‌اند، دادگاه کیفری احتمالا فصل پایانی این سریال خواهد بود.
عربستانی‌ها در اجرای این عملیات موفق بودند که البته این بخش آسان کار بود، اما آن‌ها در مخفی کردن مدارک و شواهد که بخش پیچیده کار بود شکست خوردند.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
ارسال نظر