به دنبال وقوع سیل اخیر در منطقه گزنک استان مازندران برخی شایعات در فضای مجازی و رسانه‌ها علت این سیل را ذوب شدن ناگهانی یخچال‌های قله دماوند به خاطر گرم شدن بدنه آن عنوان کرده است.

سال گذشته نیز دو کوهنورد با انتشار فیلمی مدعی شدند که آتشفشان دماوند فعال‌شده و مواد مذاب بیرون می‌ریزد که این خود واکنش‌های متفاوتی را از سوی متخصصان و کارشناسان به دنبال داشت.

در این خصوص، محمدجواد بلورچی مشاور عالی و سخنگوی سابق سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور نیز ضمن ابراز نگرانی، احتمال گرم‌تر شدن بدنه قله دماوند و ذوب شدن برف‌های روی آن و به وجود آمدن سیل گزنگ را دور از ذهن ندانسته است.

وی درعین‌حال بابیان اینکه آتشفشان در صورت پایش دائم و مستمر قابل‌پیش‌بینی و قابل مدیریت است، اعلام کرد: متأسفانه هیچ پایشی نه‌تنها درباره دماوند بلکه در خصوص هیچ‌یک از آتشفشان‌های دیگر ایران نمی‌شود.

مسئله‌ای که البته دبیر ستاد فناوری‌های انرژی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری هم به‌عنوان یک متخصص علوم زمین‌شناسی به آن اذعان دارد.

کامبیز مهدی زاده فرساد که روز دوشنبه با خبرنگار گروه علمی ایرنا سخن می‌گفت، افزود: معتقدم باوجود رشد و پیشرفت علم و فناوری در حوزه‌های مختلف به‌خصوص ماهواره‌ها و انواع و اقسام ابزارها و تجهیزات مربوط به جمع‌آوری داده‌ها به‌منظور بررسی، آزمایش و پایش مخاطرات طبیعی، هنوز کارشناسان و متخصصان در کشورمان در اعلام دلیل قطعی یک مخاطره طبیعی همچون سیل، زلزله و یا فوران آتشفشانی با مشکل مواجه هستند.

 

**تشخیص بروز پدیده آتشفشان مستلزم شناسایی علائم خاص است

مهدی زاده بابیان این‌که وقوع زلزله یا فعال شدن و فوران یک آتشفشان احتمال پذیر است، درعین‌حال تشخیص بروز این پدیده‌ها را مستلزم شناسایی یکسری علائم خاص دانست که به‌زعم وی، این علائم در حال حاضر در کوه آتشفشان دماوند دیده نمی‌شود.

این کارشناس علوم زمین‌شناسی تغییر و جابجایی چشمه‌های آب گرم، افزایش درجه حرارت چشمه‌های آب گرم، تغییر در پوشش گیاهی منطقه و همچنین بروز آشفتگی و سردرگمی در پرندگان و حیوانات را ازجمله مهم‌ترین علائم فوران یک کوه آتشفشانی برشمرد.

مهدی زاده تحلیل برخی از کارشناسان از وضعیت دماوند را بر اساس مشاهده یک کلیپ تهیه‌شده از سوی چند جوان دانست و گفت: درواقع، مشاهدات این جوان‌ها مربوط است به خروج گوگرد و گاز متصاعد شده از کوه دماوند و تصور کرده بودند این‌ها گدازه است که البته تعریف گدازه چیزی دیگری است.

 

**مخاطرات طبیعی در کشور علمی کنکاش نمی‌شود

دبیر ستاد توسعه فناوری‌های حوزه انرژی در ادامه با تأکید بر این‌که بحث پیشگیری بهتر از درمان است، اظهار داشت: ما بایستی مسائلی همچون زلزله و آتشفشان‌ها را که وقوع آن‌ها در کشورمان نیز پرتکرار است، موردبحث و بررسی و کنکاش علمی قرار دهیم و طرح بی‌دلیل و غیردانشگاهی این مسائل در جامعه صحیح نیست.

مهدی زاده ادامه داد: اینکه دلیل یک سیل را فعال شدن آتشفشان دماوند عنوان کنیم، علمی نیست چراکه وقوع این سیل‌ها در فصول گرم تابستان امری عادی است که حتی ممکن است همراه با گل‌ولای و تکه‌های سنگ باشد، بخصوص در برهه حاضر که دمای کره زمین نیز افزایش‌یافته است، وقوع این نوع سیل‌های فصلی با افزایش همراه خواهد بود.

وی یکی از چالش‌های بزرگ در کشور را که گاه باعث تشویش اذهان عمومی و نگرانی مردم می‌شود اظهارات غیر کارشناسانه و بی‌اساس برخی افراد تنها برحسب یکسری مباحث تئوریک در خصوص وقوع سیل، زلزله و فوران آتشفشان‌ها در برخی خبرگزاری‌ها، سایت‌های خبری و شبکه مجازی عنوان کرد.

مهدی زاده با اظهار تأسف از انتشار برخی تحلیل‌های بی‌پایه در برخی سایت‌های خبری گفت: اینکه گفته‌شده است دمای هوا در تهران ۲۰۰ تا ۳۰۰ درجه گرم‌تر می‌شود کاملاً غیرعلمی است چراکه محاسبه براساس دمای گدازه و بر اساس فاصله کیلومتری کوه دماوند با تهران صورت گرفته است.

 

**فوران تفتان محتمل‌تر از دماوند

مهدی زاده در ادامه بابیان این‌که به‌عنوان یک زمین‌شناس معتقد است فوران کوه تفتان در سرحد سیستان و بلوچستان شهرستان خاش و وجود گدازه در این کوه در مقایسه با دماوند محتمل‌تر است، افزود: برخی شواهد مربوط به تفتان در سال ۱۳۹۴ ازجمله متصاعد شدن گاز آتشفشانی که به بوی تخم‌مرغ گندیده شباهت دارد نشانه‌ای از احتمال فوران این کوه آتشفشانی است که البته از سوی رسانه‌ها کمتر بدان پرداخته شده است.

 

**عزم ستاد فناوری انرژی برای ایجاد کمیته پایش مخاطرات طبیعی

دبیر ستاد توسعه فناوری‌های حوزه انرژی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نبود اقدامات تخصصی در زمینه حوادث طبیعی همچون زلزله و فوران های آتشفشانی و نبود منابع اطلاعاتی کافی در این زمینه را یکی از مسائل جدی کشور دانست و تصریح کرد: باوجود زحمات زیاد سازمان زمین‌شناسی که درواقع متولی اصلی این بحث ها در کشور است، این منابع اطلاعاتی برای کشوری که دارای انواع قله های آتشفشانی است و روی کمربند لرزه خیز دنیا قرار دارد، ناکافی است.

این کارشناس علوم زمین‌شناسی از عزم ستاد توسعه فناوری‌های حوزه انرژی معاونت علمی برای ایجاد یک کمیته پایش مخاطرات و سوانح طبیعی با همکاری سازمان زمین‌شناسی و حضور جمعی از متخصصان خبر داد، کمیته ای که مسئولیت رصد و پایش دوره ای تغییرات زیست محیطی و زمین‌شناسی در منطقه را داشته باشد.

مهدی زاده افزود: با راه اندازی کمیته مخاطرات و سوانح طبیعی و پایش اطلاعات می توان ضمن پیش بینی های صحیح، از بروز خسارات مالی و جانی فراوان جلوگیری کرد.

وی ادامه داد: این کمیته در صورت راه اندازی برای تشخیص فعال شدن یک کوه آتشفشانی ابتدا با بررسی تغییر دمای چشمه‌های آب گرم و تغییرات پوشش گیاهی و اندازه گیری گازهای متصاعد شده در منطقه بصورت دوره ای اطلاع رسانی می کند. یا ممکن است فعالیت آتشفشانی باعث فعال شدن گسل ها و ایجاد تکان ها و زلزله شدید در تهران شود که ما با ایجاد کمیته پایش می توانیم این مسائل را شناسایی و در راستای مقابله با آن اقدامات مناسب داشته باشیم.

 

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.