بسیاری از خانواده‌های ایرانی در پوشش شرم و حیا حاضر نیستند با آموزش و آگاه سازی مناسب،  فرزندان خود را در مقابل کودک آزاری بیمه کنند؛ اغلب‌کودکان ما برای مراقبت از خود آموزش ندیده‌اند و پدر و مادرها هم از بیان واقعیت‌ها به آنان سر باز می‌زنند.

طی چند سال اخیر شاهد انتشار اخبار و آمارهای ضد و نقیضی درباره‌کودک آزاری در گوشه و کنار کشور بوده‌ایم؛ اخباری که برای مدتی به دغدغه عمومی تبدیل می‌شود ولی به سرعت برق و باد  از ذهن‌ها پاک می شود؛ با این وضعیت معلوم نیست تا کی باید این جمله « هیس! اتفاقی که برات افتاده رو به کسی نگی. آبروریزی میشه» را از پدرمادرهایمان بشنویم؟ تا کی باید شاهد زجر کودکانی باشیم که با کوله‌باری از خاطرات بد جسمی و روحی بزرگ می‌شوند به خاطر ترس از والدین، حرف مردم و نگاه‌های دوست و آشنا به سوختن و ساختن بسنده می‌کنند.

آیا بایدکودک آزاری هم مثل خیلی موضوعات دیگر به بحران تبدیل شود تا زنگ خطری در گوش مسئولان نواخته شود؟ بدیهی است تا زمانی‌که که قانون درست و درمانی دراین خصوص تصویب نشود وکودک آزاران نهایت پس از پرداخت جریمه نقدی و چند ماه حبس بدون هیچ مشکلی به جامعه بازگردند وضع همین است و زودتر از آنچه فکر می کنیم دیر می‌شود....

کودک آزاری شامل رفتارهای جسمی و روحی است که توسط دیگران(اغلب بزرگسالان) صورت می‌گیرد و به نوعی به سلامت کودکان آسیب می‌زند؛ هر چند طی چند سال اخیر حساسیت خانواده‌ها و مسئولین در ارتباط با این مساله افزایش یافته ولی هنوز هم خط قرمزهای زیادی در مسیر روشنگری و آموزش در این خصوص وجود دارد.

علایم کودک آزاری در فرزندمان را بشناسیم

فوق تخصص روانشناسی کودک با اشاره به دلایل مختلفی که برای کودک آزاری وجود دارد، به خبرنگار ایسنا می‌گوید: اغلب کودک آزاری در خانواده‌هایی که والدین که تحت آموزش قرار نگرفته، سطح سواد پایینی دارند؛ از وضعیت اقتصادی خوبی برخوردار نیستند؛ دارای سابقه‌کیفری هستند و مهارت‌های‌کمی در تربیت فرزندانشان دارند اتفاق می‌افتد.

محسن‌کریمی بیان می‌کند: درست است که هنوز تعداد زیادی از کودکانی‌که مورد آزار قرار گرفته‌اند به دلایل مختلف حاضر به بازگو کردن این اتفاق نیستند ولی والدین می‌توانند از برخی نشانه‌ها و رفتارهای فرزندانشان به این مساله شک کنند و پیگیری‌های لازم را برای فهمیدن حقیقت داشته باشند.

وی توضیح می‌دهد: کودکانی‌که مورد آزار قرار می‌گیرند اغلب گوشه‌گیر و پرخاشگر می‌شوند، در خوابیدن مشکلاتی دارند؛ به یکباره دچار افت تحصیلی می‌شوند، از لمس شدن توسط دیگران می‌هراسند، نسبت به یک فرد خاص بی دلیل خشم نشان می‌دهند و اغلب دچار کابوس‌های شبانه می‌شوند؛ البته این علایم به طور قطع و حتم مبنی بر آزار جنسی‌کودک نیست و ممکن است از دلایل دیگری نیز نشأت بگیرد ولی والدین نباید به سادگی از کنار این علایم عبور کنند و از اینکه فرزندشان مورد کودک آزاری قرار نگرفته  مطمئن شوند.

وی ابراز می‌کند: برخی تصور می‌کنند کودک آزاری صرفاً به آزار جنسی محدود می‌شود ولی اینطور نیست و این دایره موارد مختلفی همچون بد رفتاری‌کلامی، بی توجهی بهداشتی و سلامتی و تغذیه‌ای، حبس کردن کودک، آزار جسمی و تنبیه بدنی کودک را در برمی‌گیرد.

چه زمانی آموزش‌های لازم برای جلوگیری از کودک آزاری را شروع کنیم؟

این فوق تخصص روانشناسی کودک ادامه می‌دهد: متاسفانه بسیاری از کودکان درک درستی از کودک آزاری ندارند و همین باعث می‌شود مدت زیادی تحت آزار قرار بگیرند و به شکلی آسیب ببینند که درمان آنها بسیار سخت وگاه غیر ممکن شود.

وی اضافه می‌کند: متاسفانه آثار کودک آزاری اغلب در سنین‌کودکی درفرد بروز نمی‌کند و اغلب از دوران نوجوانی به بعد فرد را درگیر می‌کند.

کریمی توضیح می‌دهد: فرآیند درمان کسانی‌که مورد کودک آزاری قرارگرفته‌اند ساده نیست و فرد به مشاوره دقیق نیاز دارد تا ابعاد آسیب اتفاق افتاده با بررسی و تحلیل  اصولی و علمی مشخص شود.

وی با اشاره به اینکه در مورد کودک آزاری پیشگیری همیشه بهتر از درمان است، اظهار می‌کند: این استدلال که اجازه دهیم فرزندمان بزرگ شود و خود در این باره اطلاعات مناسب کسب کند اشتباه است؛ در مورد کودک آزاری باید افکار پوسیده، سنتی و نخ نما را کنار بگذاریم و در راستای روشنگری فرزندمان از همان سنین پایین اقدام کنیم.

وی خاطر نشان می‌کند: به نظر می‌رسد چهار سالگی زمان مناسبی برای آغاز آموزش والدین در این خصوص است؛ والدین باید به زبان ساده روش‌های مقابله با کودک‌آزاری را به فرزنداشان بیاموزند. در نهایت اگر والدین متوجه شدند فرزندشان مورد آزار و اذیت قرار گرفته باید به جای سرزنش یا قضاوت نادرست به مشاورین متخصص مراجعه و فرزندشان را ازآسیب‌های جدی‌تر محافظت کنند.

اغلب کودکانی که مورد آزار قرار می‌گیرند بدسرپرست و بی سرپرست هستند

معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری البرز می‌گوید: کودکانی که مورد آزار جسمی و یا روحی قرار می‌گیرند اغلب بی سرپرست یا بد سرپرست هستند.

مهدی جوهری ادامه می‌دهد: به عنوان مثال احتمال کودک آزاری در مواردی‌که‌ کودک به دلیل متارکه والدین کنار یکی از اقوام پدری یا مادری زندگی می‌کند و یا به دلیل اعتیاد یکی از آنها به صورت طبیعی مراقبت و تربیت نمی‌شود، بالا می‌رود بنابراین برای اینکه آمار کودک آزاری را کاهش دهیم در مرحله اول باید زمینه‌های این آسیب را در جامعه از بین ببریم.

وی اضافه می‌کند: کودکان به دلیل عدم درک و شناخت واقعی از اطراف به راحتی به دیگران اطمینان می‌کنند و این امر گاه تجربه‌های تلخی برای آنها به همراه دارد؛ تجربه‌های کودک آزاری اغلب چنان تاثیر روانی مخربی دارد که  آینده  فرد را تحت تاثیر قرار داده و به سلامت جسمی و روانی او آسیب می‌زند.

وی توضیح می‌دهد: فردی که در کودکی مورد آزار (جسمی یا روحی) قرار گرفته اغلب در بزرگسالی بسیار آسیب‌پذیر است و نمی‌تواند مثل یک فرد عادی به دیگران اعتماد کند؛ با سایرین رابطه سالمی داشته باشد و زندگی را به صورت نرمال ادامه دهد.

این مسئول با اشاره به اینکه تا چند سال پیش به دلیل برخی اعتقادات عرفی نادرست آگاهی عمومی نسبت کودک آزاری پایین بود؛ بیان می‌کند: متأسفانه تا همین چند سال اخیر بسیاری از خانواده‌ها حتی در مواردی که به اطمینان می‌رسیدند فرزندشان مورد آزار قرار گرفته اقدام قانونی صورت نداده و ترجیح می‌دادند در این مورد سکوت کنند چون اغلب فکر می‌کردند علنی شدن این موضوع باعث بی آبرویی آنها می‌شود.

خط قرمزهای عرفی مانع بیان حقیقت می‌شود

جوهری ادامه می‌دهد: واقعیت این است خط قرمزها و تصورات نادرست در مورد علنی شدن کودک آزاری در مواردی که کودک مورد آزار قرار گرفته دختر باشد بیشتر است چون هنوز برخی اعتقاد دارند علنی کردن این موضوع حیثیت خانواده را لکه‌دار و ارزش غیرت و تعصب را به باد می‌دهد.

معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری البرز می‌گوید: بدون شک این نگرش باعث شیوع کودک آزاری به عنوان عملی غیر انسانی شده و مانع آگاهی و حساسیت عمومی در این خصوص می‌شود.

وی اظهار می‌کند: بدیهی است تغییر شرایط کنونی بدون برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌های موثر ممکن نیست و در این مسیر اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی از سوی رسانه‌ها به ویژه صدا وسیما نتایج مثبتی خواهد داشت؛ ساخت برنامه‌های تلویزیونی‌ای که هم کودکان و هم بزرگسالان را نسبت به کودک آزاری حساس می‌کند و رفتار درست در زمان مواجه و شناسایی کودک آزار را آموزش می‌دهد می‌تواند در کاهش آمار این آسیب اجتماعی نقش بسزایی داشته باشد.

وی می‌گوید: باید به گونه‌ای فرهنگسازی شود که کودکی که مورد آزار جسمی و روحی قرار می‌گیرد به جای ترس و خجالت با شهامت موضوع را با دیگران در میان بگذارد تا کودک آزار نتواند قسر در برود و تاوان کار خود را بپردازد.

ارجاع ۱۰۰ پرونده کودک آزاری به دستگاه قضایی البرز

وی اظهار می‌کند: کودکان باید آموزش ببینند که به خوبی از بدن و به ویژه اندام حساس خود مراقبت کنند تا کمتر شاهد برگزاری جلسات مشاوره برای کودکانی باشیم که مورد آزار جسمی و جنسی قرار گرفته‌اند.

این مسئول با اشاره به برخورد چکشی دستگاه قضا با کودک آزاران ادامه می‌دهد: این افراد بدون هیچ اغماضی به دادسرای ویژه معرفی می‌شوند و به سختی مجازات می‌شوند تا کمتر کسی فکر کودک آزاری را در ذهن بپروراند.

جوهری با بیان اینکه سال گذشته تعداد پرونده‌های کودک آزاری به میزان قابل توجهی نسبت به سال 95 کاهش داشته می‌گوید: سال گذشته کمتر از 100 پرونده در این خصوص به دستگاه قضایی استان ارجاع داده شده که امید است با برنامه‌ریزی‌های انجام شده امسال از این آمار هم کمتر شود.

وی اظهار می‌کند: برای کاهش آمار کودک آزاری در استان تنها فعالیت‌های معاونت اجتماعی دادگستری کافی نیست و سایر دستگاه‌ها همچون بهزیستی، شهرداری و نیروی انتظامی نیز باید به وظیفه خود در این بخش به خوبی عمل کنند.

  هشت درصد تماس‌هایی که با ۱۲۳ گرفته می‌شود مربوط به کودک آزاری است

مدیرکل بهزیستی البرز می‌گوید: کودک آزاری پدیده‌ای شایع در اکثر کشورهای دنیا است و پیامدهایی دارد که گاهی تا آخر عمر قابل جبران نیست.

اسدلله حیدری ادامه می‌دهد: برای کاهش تبعات کودک آزاری در کشورهای مختلف راهکارهای متفاوتی ارائه می‌شود که یکی از آنها برقرار کردن خطوط تلفنی و مداخله از طریق تیم‌های سیار است؛ در کشور ما برای مداخله فوری در این زمینه خط 123 و اورژانس اجتماعی راه اندازی شده است.

مدیرکل بهزیستی البرز با اشاره به تعداد تماس‌هایی که در خصوص کودک آزاری در استان گرفته می‌شود توضیح می‌دهد: در مجموع حدود هشت درصد از تماس‌هایی که با ۱۲۳ گرفته می‌شود به کودک آزاری اختصاص دارد. رسیدگی موارد  کودک آزاری از طریق اورژانس‌های اجتماعی مستقر در محمد شهر، کمالشهر، کرج، فردیس، نظرآباد و ساوجبلاغ انجام می‌شود.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.