نشست دو روزه سران کشورهای عضو ناتو از امروز چهارشنبه بیستم تیرماه در مقر این سازمان در بروکسل آغاز می شود و تا فردا ادامه خواهد یافت؛ نشستی با حضور مقامات ۲۸ کشور عضو که احتمال دارد همانند پارسال با حاشیه هایی همراه شود. 

با وجود برگزاری هر دو سال یک بار اجلاس ناتو، در سال های اخیر به دلیل برخی مباحث درون سازمانی و تحولات مهم بین المللی، در بازه های زمانی کوتاه تری شاهد برگزاری اجلاس ناتو هستیم؛ اجلاسی که پس از ورود ترامپ به کاخ سفید، شرایطی تازه را تجربه می کند. همچنین سازمانی که در سال ۱۹۴۹ یعنی حدود هفتاد سال پیش با محوریت آمریکا برای مقابله با اتحاد جماهیر شوروی تشکیل شده بود، اینک به خاطر راهبرد جدید واشنگتن با چالش های بزرگی رو به رو است. 

در نشست خردادماه پارسال همان طور که انتظار می رفت، اجلاس ناتو پایان ناکامی داشت و نمایش قدرت «دونالد ترامپ» در برابر «امانوئل مکرون» همتای فرانسوی با شیوه نامرسوم احوالپرسی و همچنین تلاش رئیس جمهوری آمریکا برای عقب راندن نخست وزیر مونته نگرو برای ایستادن در ردیف اول، هنوز از حافظه جهان پاک نشده است. افزون بر مباحث حاشیه ای، هزینه های دفاعی به مهمترین موضوع مورد اختلاف اعضا تبدیل شد که بی تردید در نشست کنونی نیز تکرار خواهد شد. 

ترامپ پیش از تکیه زدن بر کرسی ریاست جمهوری آمریکا، در مبارزات انتخاباتی بر کاهش هزینه های آمریکا در ناتو تاکید می کرد و پس از پیروزی در انتخابات نیز خواستار تعادل در اختصاص هزینه های ناتو میان اعضا شد. بر پایه توافق اعضا در سال ۲۰۰۶، قرار بر آن شد که هر یک از کشورهای عضو تا یک دهه بعد، ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به هزینه های ناتو اختصاص دهند. 

این موضوع اما با وجود تاکید واشنگتن در اجلاس ۲۰۱۴ و ۲۰۱۶ هنوز تحقق نیافته و برخی گزارشات حاکی از آن است که در میان اعضای اروپایی تنها چهار کشور انگلیس، استونی، یونان و لهستان به تعهدات خود پایبند بوده اند. در این میان، ترامپ چند روز پیش در آستانه اجلاس ناتو در توئیتی مدعی شد که ۹۰ درصد از هزینه های این سازمان نظامی را ایالات متحده می پردازد. 

به همین خاطر برخی ناظران شکاف میان آمریکا و اروپا را رو به افزایش می دانند. از دید برخی کارشناسان، آمریکایی ها چندان قائل به این شکاف نیستند اما از دید اروپا تناقضات بین اروپا و آمریکا (خروج از توافق پاریس، برجام، انتقال سفارت آمریکا به بیت ‌المقدس، جنگ تجاری و تعرفه‌ ها، حوادث تلخ نشست اخیر گروه ۷ و...) و تفاوت اولویت ‌ها در کنار رفتار هژمونیک و یک‌ جانبه آمریکا، حمایت ‌گری از اقتصادی ملی آن و پیوند زدن مسائل امنیتی با اقتصادی ازسوی دولت ترامپ اتحاد فراآتلانتیکی را با بحران روبه‌رو کرده است. 

از این منظر، علاوه ‌بر شکاف بین آمریکا و اروپا در زمینه مسائل، اولویت ‌ها و راهبردهای ناتو، بین اعضای اروپایی این سازمان نیز اختلاف‌ های مهمی دیده می‌ شود. خواست اصلی اعضای ناتو در شرق اروپا بحث بازدارندگی و دفاع است که تمرکز اصلی آن روی روسیه و تقویت حضور ناتو در بال شرقی آن است. درحالی ‌که خواست متحدان در جنوب، بحث ثبات‌ سازی و مبارزه با تروریسم است که تمرکز آن روی منطقه جنوب اروپا یعنی منطقه ساحل و منا است و مهاجرت و تروریسم را بزرگ‌ ترین تهدید فراروی اروپا می‌ داند. متحدان در غرب بیشتر روی برنامه مشترک با آمریکا برای افزایش تحرک نظامی نیروهای متحد در داخل اروپا تاکید دارند و به ‌همین‌ دلیل نیز آلمان یکی از مقرهای لجستیکی جدید ناتو را در خاک خود افتتاح کرده است. 

در مجموع و با وجود موانع و مشکلات داخلی و خارجی که در مسیر پیشبرد اهداف ناتو وجود دارد، همان طور که پیشتر اشاره شد مهمترین مشکل، ترامپیزه شدن سیاست آمریکا و اهداف کاخ سفید است؛ سیاستی که ضمن تلاش برای تسلط بر ناتو، خواستار کاستن از سهم ایالات متحده در هزینه های این سازمان است. به باور ناظران، عدم تحقق این خواسته می تواند حتی به قیمت خروج ترامپ از ناتو تمام شود؛ تحولی که نظیر آن طی دوره یکسال و نیم دولت ترامپ بارها در ارتباط با پیمان ها و سازمان های منطقه ای و بین المللی اتفاق افتاده است.

 

 

اخبار مرتبط

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.