پیام سرنوشت ساز تهران به پاریس

با پایان یافتن سفر دو روزه ژان ایو لودریان به تهران، تحلیلهای گوناگونی در خصوص آن بیان می شود. تحلیلهایی که اکثر آنها نشان دهنده ناکامی وزیر امور خارجه فرانسه در سفر به تهران است. لودریان که قبل از سفر به تهران با زبانی تهدید آمیز سعی کرد نسبت به وضع تحریمهای موشکی علیه ایران هشدار دهد، هم اکنون با خط قرمزی به نام توان موشکی ایران مواجه شده است که مقامات ایرانی به صورت یکپارچه بر روی آن اصرار دارند.

الاخبار در گزارشی تحت عنوان «پیام ایران به اروپا: از راضی کردن ترامپ پشیمان خواهد شد» نوشت: با وجود تاکید وزیر خارجه فرانسه بر التزام کشورش به توافق هسته ای و تلاش برای همکاری های بهتر و نزدیکتر با ایران، لودریان نتوانست از مواضع آمریکا در قبال توافق هسته ای رها شود؛ مواضعی که به وضوح بر دستور کار سفر وی به تهران سایه انداخته بود. در مقابل، مسئولان ایرانی به شکلی قاطع در موضعی واحد هر گونه تعدیلی در برجام یا تغییر در برنامه های بالستیکی این کشور را رد کردند.

لودریان که مطبوعات ایران با عنوان «خدمتگزار ترامپ» به استقبال او رفته بودند، تلاش کرد اتهام اخیر را از خود دور کرده و اینگونه وانمود کند که تلاشهای فرانسه و هم پیمانان اروپایی برای قانع کردن ایران، تنها در جهت رفع نگرانی های آنهاست. اما تهران به اصرار بین تحرکات اروپایی و ملاحظات رئیس جمهور آمریکا در خصوص توافق هسته ای ارتباط برقرار کرده و به اروپا هشدار داد حرکت آن در این مسیر، تبعات خطرناکی دارد.در خلاصه مذاکرات، لودریان نتیجه گرفت که هنوز راه درازی در پیش دارد، در حالی که ایران به قدرت خود برای غنی سازی عالی اورانیوم طی ۴۸ ساعت اشاره کرد؛ نتیجه ای که شک و تردیدهای زیادی را در مورد برجام بر می انگیزد و امکان استفاده جمهوری اسلامی از عواید اقتصادی توافق، حداقل در کوتاه مدت، در هاله ای از ابهام باقی می ماند.

لودریان روز ماراتنی خود را با سخنانی در مورد ضرورت انجام اقدامات فراوانی در خصوص برنامه های بالستیکی ایران و نقش آن در منطقه، به پایان برده و تاکید کرد فرانسه به مذاکرات خود با طرف ایرانی ادامه داد تا راهی برای تحقق استقرار در منطقه ایجاد شود. با اینکه این صحبتهای وزیر خارجه فرانسه با لحنی بدبینانه همراه بود، اما به تندی اظهار نظر های او پیش از ورود به ایران نبود، که طی آن برنامه های بالستیکی ایران را برخلاف مصوبه های شورای امنیت دانسته و به بازگشت تحریمهای بین المللی در مورد ایران اشاره کرده بود. به نظر می رسد قاطعیت ایران در مقابل تعدیل در توافق هسته ای و برنامه های موشکی آن، لودریان را بر آن داشت اندکی از لحن تهدید آمیز خود بکاهد؛ البته این به معنای تغییر اساسی در موضع فرانسه نیست.

همچنین به گزاش فرانس ۲۴، «ژان ایو لودریان» وزیر امور خارجه فرانسه پس از مذاکره ای یک روزه در تهران با محور حفظ توافق هسته ای ۲۰۱۵، از مقامات ایران خواست که برنامه موشکی خود را محدود کنند؛ درخواستی که از سوی تهران رد شد.با وجود برخورداری فرانسه از موشکهای بالستیک با بُرد بیش از ۶۰۰۰ کیلومتر و قابلیت پرتاب از زیردریایی؛ لودریان گفت: «در صورتی که ایران برنامه موشکی خود را محدود نکند، با خطر وضع تحریمهای جدید روبرو می شود».

وزیر خارجه فرانسه در گفتگو با یک نشریه فرانسوی مدعی شد: «[ایران] برنامه هایی برای [توسعه] موشکهایی با بُرد چند هزار کیلومتری در دست دارد که مغایر با قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل است و این امر فراتر از چیزی است که برای تضمین امنیت مرزهای ایران ضروری است!»

طی این دیدارها، لودریان به رغم اتخاذ موضعی سرسختانه در قبال برنامه موشکی ایران و مداخلات ادعایی تهران در منطقه بر این نکته پای فشرد که وی «مأمور سری ترامپ» نیست!لودریان پس از دیدار با مقامات بلندپایه ایران از جمله «حسن روحانی» رئیس جمهور و «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان گفت که درباره برنامه موشکی ایران «هنوز کارهای زیادی است که باید انجام شود».

این دیدار دوجانبه در حالی برگزار شد که تهدید «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا به خروج از برجام، دولتهای اروپایی را به تقلایی هرچند ظاهری برای حفظ این توافق واداشته است. خبر نگارشبکه "یوروپ ۱" نیز تاکید کرد که لودریان با دستان خالی از سفر به تهران بازگشته است.

معمای یک سفر

در خصوص سفر اخیر لودریان به ایران و اظهارات وی درباره مسائل موشکی ایران نکات مهمی وجود دارد که لازم است در تحلیل این سفر مد نظر قرار گیرد:

۱- بر اساس توافقی که در سپتامبر سال ۲۰۱۷ میلادی و در حاشیه برگزاری نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد میان روسای جمهور آمریکا و فرانسه صورت گرفته است، پاریس به واشنگتن تعهد داده است که «تحدید توان موشکی ایران» را به عنوان مطالبه مشترک آمریکا و تروییکای اروپایی پیگیری کند. بر این اساس، فرانسه رهبری فشارهای اروپا علیه برنامه موشکی (و منطقه ای) کشورمان را به‌عهده گرفته است. بی دلیل نبود که فرانسوی ها به عنوان اولین کشور اروپایی، موضوع انعقاد توافق مکمل میان ایران و اعضای ۱+۵ را در قبال برجام و با هدف محدود کردن توان موشکی و قدرت منطقه ای کشورمان مطرح کردند. بنابراین، سفر لودریان به ایران در قالبی کاملا هدفمند و برنامه ریزی شده صورت گرفته است.

۲- بدون شک، لودریان به عنوان بازیگری مستقل به ایران سفر نکرده است. وی بیش از آن که در کسوت وزیر امور خارجه فرانسه به ایران سفر کند، به عنوان پیام آور ایالات متحده آمریکا به کشورمان آمده است. تاکنون بارها تاکید شده است که میان بازی آمریکا و فرانسه در تقابل با برجام همگامی مطلقی وجود دارد که پاریس و واشنگتن هر دو تکمیل کننده یک تصویر واحد در تقابل با برنامه هسته ای و موشکی کشورمان بوده و هستند. در این معادله، تفاوت چندانی میان سیاستمداران فرانسوی وجود ندارد. اگر در دوران برگزاری مذاکرات هسته ای، "اولاند" و " فابیوس" به پلیس بد مذاکرات تبدیل شده بودند، امروز این نقش آفرینی از سوی "مکرون" و "لودریان" و این بار در قبال برنامه موشکی کشورمان صورت می گیرد. بنابراین، نباید "لودریان" را به عنوان بازیگری مستقل در این معادله پیچیده در نظر گرفت. فرانسه مدتهاست اعتبار بین المللی خود را به واسطه بازی در زمین ایالات متحده آمریکا از دست داده است. پس از پایان ریاست جمهوری ژاک شیراک ، شاهد تعلق خاطر مستقیم سارکوزی، اولاند و مکرون به کاخ سفید بوده ایم.

۳- "سوء استفاده سیاسی از یک سند حقوقی"، بهترین گزاره و عبارتی است که می توان در قبال رفتار برجامی فرانسوی ها به کار برد. واقعیت امر این است که فرانسوی ها در صددند ایران را میان دو راهی "مذاکره بر سر توان موشکی" و " ابطال برجام" قرار دهند. این رویکرد فرانسوی ها از ابتدا مشهود بود.

امانوئل مکرون بارها اعلام کرده بود که می توان برجام را با موضوعاتی مانند مذاکره بر سر توان موشکی ایران و اعمال محدودیت های بیشتر علیه برنامه هسته ای ایران تکمیل کرد. هم اکنون فرانسوی ها در صددند تا این بازی هدایت شده خود را وارد فاز تعیین کننده و پایانی کنند. آنچه بازی فرانسوی ها را در این خصوص ناکام گذاشته، اصرار بر خطو قرمز سیاست خارجی کشورمان از جمله عدم مذاکره بر سر توان دفاعی و موشکی کشورمان است. به عبارت بهتر، این فرانسوی ها هستند که باید میان دو گزینه " باقی ماندن در برجام" یا "پرداخت هزینه های خروج از توافق هسته ای" دست به انتخاب بزنند.