از زمان ورود «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری جدید آمریکا به کاخ سفید هر روز شاهد اقدامی ستیزه جویانه علیه جمهوری اسلامی بوده ایم. در این مدت، جمهوریخواهان به هر ابزاری برای فشار بر تهران چنگ انداخته اما بنا به دلایل مختلفی به موفقیت دست نیافته اند.

برجام یکی از مواردی است که از دوره رقابت های انتخاباتی آمریکا، مورد حمله ترامپ قرار گرفت به طوری که وی بارها وعده داد در صورت پیروزی توافقنامه مذکور را پاره خواهد کرد. اگر هزینه های ناشی از برجام شکنی، هراس از روی آوردن ایران به اصل بازگشت پذیری، فشارهای داخلی و بین المللی، حمایت قاطعانه آژانس و ... نبود چه بسا که رئیس جمهوری ایالات متحده لحظه ای برای خروج از برجام درنگ نمی کرد.

اقدامات ضد ایرانی آمریکا در مسائل خارج از برجام هم راه به جایی نبرده و یکی از تازه ترین شکست های آمریکا را در مواجهه با ایران می توان در قطعنامه اخیر شورای امنیت مشاهده کرد. روز دوشنبه (هفتم اسفندماه) قطعنامه پیشنهادی بریتانیا با حمایت آمریکا و فرانسه که در خصوص یمن به رای گذاشته و ایران را مقصر این بحران می شناخت از سوی روسیه وتو شد. قطعنامه پیشنهادی روسیه پس از آن با مجموع ۱۵ رای موافق به تصویب رسید که ادعای مداخله و کمک تسلیحاتی ایران را به انصارالله را رد می کرد.

ناامیدی ترامپ و دولتمردان این کشور از به بن بست کشاندن برجام، آنان را سمت موضوعات دیگر از جمله برنامه موشکی ایران و بازیگری جمهوری اسلامی در منطقه سوق داده است که البته از نگاه آنان فشار بر ایران از این راه ها می تواند به کاهش سود تهران از توافق با گروه ۱+۵ منجر شود.

آمریکایی معتقدند در مسائل خارج از برجام به سهولت قادر به همراه سازی اروپایی ها با خود هستند. در قبال مسائل حقوق بشری نیز چنین موضوعی برجسته است. با وجود بی اهمیتی مسائلی از این قبیل برای ترامپ، وی از حساسیت اروپایی ها درباره حقوق بشر آگاه و از آن برای فشار بر ایران سود می جوید.

** ادامه حاشیه سازی های برجامی

رئیس جمهوری آمریکا از آن جهت برجام را بدترین توافق تاریخ ایالات متحده می نامد که از این طریق دستاوردهای «باراک اوباما» رئیس جمهوری قبلی این کشور را زیر سوال ببرد. امروز کاخ سفید و کنگره که هر دو در دست جمهوریخواهان مخالف توافق قرار دارند، تمام تلاش خود را برای ناکام گذاشتن این توافق معتبر بین المللی به کار بسته اند هر چند که در این طیف سیاسی نیز اجماع کاملی علیه برجام وجود ندارد.

دموکرات های کنگره نیز شاید با برخی فشارهای جمهوریخواهان بر ایران همسو باشند اما در مورد برجام موضع آنان کاملا مشخص است. آنها در دولت قبل به دشواری توانستند توافق مورد نظر را از سد کنگره عبور دهند و اینک نیز به راحتی حاصل زحمات چند ساله خود را بر باد نخواهند داد. چنین اختلاف نظری در جریان درخواست دولتمردان آمریکا درباره توافق ثانویه یا اصلاح برجام مطرح شد، نمود یافت.

نه تنها دموکرات ها که دیگر معماران توافق نیز یکصدا یکه تازی آمریکا را در این خصوص زیر تیغ نقد و انتقادات قرار دادند. صریح ترین مواضع را در این ارتباط از سوی اعضای اروپایی توافق به ویژه شخص «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا شاهد بودیم که وی بارها تاکید کرد مذاکره مجددی صورت نخواهد گرفت و دولت جدید آمریکا راهی به جز پذیرش خواست و اراده عمومی در پیش رو ندارد.

جهان بر این نکته واقف است که توافق هسته ای یک شبه حاصل نشده تا تغییر مواضع مقامات یک کشور پایه های آن را بلرزاند. این توافق محصول بیش از یک دهه مذاکره است؛ مذاکراتی که در دولت یازدهم با سرعت و جدیت قابل توجهی پیگیری شد و در نهایت پس از ۲۲ ماه گفت وگوهای مداوم و پی در پی برجام حاصل شد. بنابراین در این مدت چند ساله اگر هم نقص قابل اصلاحی وجود داشت، تعیین تکلیف شد و گرنه دو طرف توافق معتقدند که برجام توافقی کامل و بدون نقص نیست بلکه بهترین گزینه موجود است.

افزون بر اعضای گروه ۱+۵ و زورآزمایی آنان در مقابل ترامپ که به سومین تایید پایبندی وی به برجام منجر شد، جمهوری اسلامی ایران نیز هیچ گونه گفت وگوی مجددی را در این باره پذیرا نیست. در همین ارتباط حدود یکماه پیش (اوایل بهمن ماه) «سید عباس عراقچی» معاون سیاسی وزارت خارجه کشورمان در برنامه تلویزیونی جهان آرا اظهار کرد که «موضع ما که بارها گفته شده اینکه برجام نه قابل مذاکره است و نه اینکه بحث موشکی موضوعی است که در قالب برجام گنجانده شود. برجام نه مذاکره مجدد می‌شود نه الحاقیه‌ای به آن خواهد شد و نه به موضوع دیگری ربط داده می‌شود.»

سخنان این دیپلمات برجسته کشور به توطئه دیگر ایالات متحده اشاره دارد و اینکه آمریکا مدتی است خواستار پیوند زدن دیگر مسائل بی ارتباط با برجام به متن توافق است.

جهان به خوبی از این موضوع آگاه است که تکیه صرف ایران و قدرت های بزرگ بر موضوع هسته ای باعث شد تا پس از سال ها این اختلاف فرسوده حل وفصل شود. بی تردید پیوند چندین موضوع عمیق مورد اختلاف رسیدن به اجماع نظر را دشوار می کند؛ رازی که فهم آن از سوی دو طرف به حل وفصل موضوع هسته ای و دستیابی به برجام کمک کرد.

اینک ترامپ و مشاوران وی قصد بازگرداندن زمان و پیچیده سازی اوضاع را دارند بر کسی پوشیده نیست. آنها به رغم میل باطنی چاره ای جز پایبندی مجدد به توافق نخواهند داشت و گزارش چند روز پیش «یوکیا آمانو» مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی به عنوان دهمین گزارش مثبت این سازمان درباره همکاری های سازنده ایران در فضای پس از اجرای برجام، از جمله موانعی جدی در برابر هر گونه کارشکنی های تازه کاخ سفید است.

 

اخبار مرتبط

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.