پاسخ دانشگاه شریف به اظهارات اخیر «مهدی گلشنی»
دانشگاه صنعتی شریف گزارش داد، در بخش هایی از این جوابیه آمده است: «توجه به انتقادات سازنده صاحب‌نظرانی که دغدغه آنها اعتلای آموزش عالی در دانشگاه است یکی از ملزومات حرکت برای رشد، شکوفایی و تعالی دانشگاه است.
از این‌رو مسئولان دانشگاه با اعتقاد راسخ به این امر، دست تمامی کسانی را که با پیشنهادات و انتقادات سازنده خود زمینه را برای رشد و تعالی دانشگاه فراهم می‌آورند به گرمی می فشارند و از طرح نظرات ایشان استقبال می‌کنند.
هدف از این نوشتار نه تنها نفی طرح انتقادات و نظرات متفاوت در محیط دانشگاه نیست، بلکه با هدف روشنگری درباره برخی از شبهاتی است که اخیرا در سخنرانی یکی از پیشکسوتان دانشگاه، در آستانه ۸۰ امین سال زندگی خود و با ۴۷ سال سابقه خدمت در دانشگاه صنعتی شریف و با پشتوانه ۲۵ سال عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد مشکلات فرهنگی، آموزشی و پژوهشی دانشگاه و کشور عنوان شده است.
لذا ضمن استقبال از مطالب مورد بحث، لازم می دانیم برای تنویر افکار عمومی، به خصوص جامعه دانشگاهی و پاسخ به شبهات ایجاد شده به چند مورد اشاره کنیم.
۱. این عضو هیات علمی دانشگاه یکی از دغدغه‌های اصلی خود را موضوع بازنشستگی اساتید می داند و نوک اتهام را به مسئولان دانشگاه نشانه می روند. بر کسی پوشیده نیست که تداوم حیات و بقای یک مجموعه علمی در گرو تزریق تدریجی نیروی‌های پرتوان، تازه‌نفس و کارآمد به آن مجموعه است.
نظر به این موضوع، دانشگاه صنعتی شریف زمینه را برای جذب استادان جوان با پشتوانه آموزشی، پژوهشی و پیشینه علمی چشمگیر و قوی فراهم کرده است تا آنها ضمن تجربه‌اندوزی و فعالیت‌های علمی بتوانند به تدریج جانشینان شایسته‌ای برای پیشکسوتانی باشند که جایگاه امروز دانشگاه مرهون تلاش‌های شبانه‌روزی آنان در سالیان گذشته است.
در این راستا باتوجه به روال طبیعی جایگزینی نیروهای پیشکسوت با نیروهای جدید و نظر به تکالیف تصریح‌شده در ماده ۹۶ آیین‌نامه استخدامی اعضای هیات‌علمی و موسسات آموزش عالی، مصوب شورای عالی انقلابی فرهنگی، دانشگاه تکلیف قانونی دارد تا نسبت به بازنشستگی اعضای هیات‌علمی بر اساس شرایط مذکور در این ماده از آیین‌نامه و بر اساس سن و مرتبه علمی اقدام کند.
آیا عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی مسئولان دانشگاه را به عدم رعایت قوانین کشور که مصوبه آن شورا است توصیه می فرمایند؟ لذا دانشگاه در سه و نیم سال عمر مدیریت کنونی تلاش کرده است نسبت به اعمال دقیق و ضابطه مند آیین نامه بازنشستگی اقدام کنند و در عین حال، تلاش در حفظ حرمت، شان و منزلت اساتید پیشکسوت داشته است.
لذا بازنشسته شدن افرادی که به سن و سنوات خدمت بازنشستگی رسیده اند راه را برای جذب و به کارگیری اساتید جوان با کارنامه درخشان علمی و سوابق چشمگیر آموزشی و پژوهشی فراهم خواهد کرد.
۲. بی تردید، حیات دانشگاه وابسته به قرارگیری در چرخه جهانی علم است و سرعت پیشرفت علم و فناوری و چالش های جهانی شدن شرایط را به گونه ای متحول کرده است که دانشگاه ها مجبور به تغییرات اساسی در اهداف و استراتژی های خود شده اند.
اگر در دهه های گذشته، روشنگری و توسعه علم، مستقل از نیازهای جامعه مد نظر بود، امروزه جامعه محوری دانشگاه ها برای پاسخ گویی به نیازهای اساسی کشور و جامعه، همسو با تحولات و چالش های جهانی ارزش محسوب می شود. مطالعه سیر تحولات دانشگاههای پیشرو به خوبی نشان می دهد که چگونه آنها در چرخه جهانی علم خود را قرار داده اند و از مزایای ارتباط وسیع و سازمان یافته با سایر مراکز علمی بهره مند شده اند.
بی تردید تحول و پیشرفت دانشگاه ها بدون وجود نظام پایش و ارزیابی مستمر در حوزه های آموزشی، پژوهشی، ارتباط با صنعت، تاثیرگذاری اجتماعی، خلق ثروت، ارتباطات بین‌المللی و غیره نمی تواند پایدار و معنی دار باشد.
بر اساس این رویکرد، در برنامه ششم توسعه کشور، ارتباطات گسترده بین المللی دانشگاه ها تکلیف و توسط رئیس محترم جمهور به وزارت عتف ابلاغ شده است.
از طرف دیگر، ستاد اقتصاد مقاومتی، بنابر فرمایشات مقام معظم رهبری، روابط بین المللی گسترده دانشگاه ها را با ابلاغ شاخص های متعدد آموزشی، پژوهشی و فناورانه توسط وزارت عتف پیگیری می کند.
این شاخص ها گستره وسیعی از عوامل مختلف کیفی آموزشی- پژوهشی مانند نسبت دانشجو به استاد، تبادل استاد و دانشجو، دوره های مشترک علمی، مقالات تاثیرگذار و خدمات فناورانه را در بر می گیرد. به منظور ارزیابی پیشرفت دانشگاه ها، وزارت عتف همگام با سیاست های اقتصاد مقاومتی و برنامه ششم توسعه کشور، دانشگاه ها را رتبه بندی و با ۲۰۰ دانشگاه برتر دنیا مقایسه می کند.
طبیعی است دانشگاه صنعتی شریف همگام با سیاست های کلان نظام جمهوری اسلامی خود را ملزم به رعایت مصوبات و ابلاغیه ها می داند و همانند سایر دانشگاههای برتر ملی و بین‌المللی دغدغه افزایش کیفیت خروجی‌های خود را دارد.
رتبه بندی دانشگاه ها در نظام های ملی و بین المللی ادبیات نسبتا جدیدی است که با در نظر گرفتن پارامترهای مختلفی از قبیل مقالات نمایه شده بین المللی، شاخص هرش، ضریب تاثیر مقالات، تاثیرگذاری اجتماعی، حجم قرادادهای صنعتی، ارایه خدمات فناورانه و غیره مورد توجه قرار گرفته است.
فعالیت دانشگاه‌ها در جذب دانشجویان برتر، جذب گرنت های پژوهشی و پروژه‌های ارتباط با صنایع داخلی و خارجی به شدت رقابتی است که حتی معتبرترین و صاحب سبک‌ترین دانشگاههای جهان نیز در میدان این رقابت در امان نیستند. لذا عدم توجه به رتبه‌بندی‌های ملی و بین‌المللی می‌تواند تأثیر نامطلوبی بر فعالیت دانشگاه داشته باشد.
در مورد ارتباط دانشگاه با دانشگاه های خارجی لازم به ذکر است که یکی از راه های عملی انتقال دانش و فناوری به کشور برگزاری دوره های مشترک دکتری بوده و هست. در طی این دوره ها این امکان برای دانشجویان ما فراهم می آید که در آزمایشگاه های پیشرفته دانشگاه های خارجی در طول بخشی از دوره تدوین رساله خود کار کنند و بلافاصله به کشور بازگردند.
این شیوه نه تنها باعث فرار مغزها از کشور نبوده بلکه زمینه انتقال دانش و فناوری به کشور را نیز مهیا می سازد. این نکته را نیز باید یادآور شویم که اکثر دانشگاه ها، منجمله صنعتی شریف، برنامه راهبردی خود را دارند.
۳. موضوع بعدی که مطرح شده است، انتشار مقالات علمی ونحوه ارزیابی کیفیت آنها در دانشگاه است. ضمن همسویی با نظرات وی، توجه به کیفیت در ارزش‌گذاری مقالات علمی منتشرشده بعنوان بخشی از فعالیت پژوهشی اعضای هیات علمی ضرورتی است که به صورت جدی در دانشگاه صنعتی شریف مورد توجه قرار دارد.
ﻣﻘﺎﻟﻪ، ﮔﺰارش ﺗﻔﮑﺮات و دستاوردهای ﻋﻠﻤﯽ ﯾﮏ اﺳﺘﺎد، داﻧﺸـﺠﻮی ﻣﺤﻘـﻖ و ﯾـﺎ ﮔـﺮوه ﺗﺤﻘﯿﻘـﺎﺗﯽ داﻧﺸـﮕﺎه اﺳـﺖ. ﺧﺮوﺟﯽ ﯾﮏ داﻧﺸﮕﺎه ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﻌﺪ از آﻣﻮزش ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻋﺎﻟﯽ، ﺑﻪ ﮐﯿﻔﯿﺖ و اﺳﺘﻤﺮار (ﮐﻤﯿﺖ) ﻣﻘﺎﻻت و انتشاراتی ﮐﻪ بدنه اساتید و داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن آن ﻣوﺳﺴﻪ چاپ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ وابسته است.
پرسشی که مطرح است اینکه ﯾﮏ ﻣﺒﺤﺚ ﻋﻠﻤﯽ ﭼﻄﻮر ﺑﺎﯾﺪ در ﺳﻄﺢ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮی اﻧﺘﺸﺎر ﯾﺎﺑﺪ؟ ﻗﻄﻌﺎ از ﻃﺮﯾﻖ ﻧﮕﺎرش آن دستاوردها و تراوشات فکری است، ﮐﻪ ﻣﺎ آن را "ﻣﻘﺎﻟﻪ" ﻣﯽﻧﺎﻣﯿﻢ.
ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﯾﮑﯽ از ﻣﻌﯿﺎرﻫـﺎی ﻋﻤـﺪه ﺟـﺬب ﯾﮏ اﺳﺘﺎد زﺑﺮدﺳﺖ، ﮐﺎرا و ﻗﻮی ﮐﺎرﻧﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﯽ و انتشارات وی اﺳﺖ. نکته ای که باید به دقت به آن توجه کنیم این است که اﻓﺮاط و ﺗﻔﺮﯾﻂ در هر زمینه ﯾﮑﯽ از ﻣﺸﮑﻼت ﺑﺰرگ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻣﺮوز ﻣﺎ است.
مسئولان دانشگاه نیز معتقدند که نباید در این امر اﻓﺮاط و ﺗﻔﺮﯾﻂ کرد. اما متاسفانه عده قلیلی هستند که به تفریط ﺣﺴـﺎس ﻧﯿﺴـﺘﻨﺪ و ﭼـﻪ ﺑﺴـﺎ ﺗﻔﺮﯾﻂ را ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﻪ اﻓﺮاط ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻣﯽدﻫﻨﺪ. از اﯾﻦ ﻣﻨﻈﺮ ﺑﺎﯾﺪ داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎی ﮐﺸﻮرﻣﺎن و ﻋﻠﯽاﻟﺨﺼﻮص داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎی ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ را ﻃﻮری ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ کرد ﮐﻪ ﻧﻪ اﻓﺮاط ﻣﻼک اﺻﻠﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻪ اﯾنکه ﺗﻔﺮﯾﻂ در ﺑﯿﻦ استادان و داﻧﺸﻤﻨﺪان ﺳﺨﺖﮐـﻮش و ﺳـﺎﻋﯽ ﮐﺸـﻮر، ﻣـﻼک اﺻﻠﯽ قرار گیرد.
۴. موضوع جدی دیگری که مورد اشاره قرار گرفته عدم توجه به علوم انسانی در دانشگاه‌ها و به خصوص دانشگاههای فنی و مهندسی است.
در این راستا، این عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف خود به عنوان عضو شاخص شورای عالی انقلاب فرهنگی باید به جای یک انتقادگر در قالب پاسخگو به ذکرعلل آن می پرداختند. تا جاییکه موضوع به دوره کارشناسی مربوط می شود، تمامی دانشجویان کارشناسی موظفند حداقل ۲۰ واحد از دروس عمومی که همگی در حوزه علوم انسانی و معارف اسلامی هستند را اخذ کنند که با احتساب امکان اخذ دروس اختیاری از دروس فلسفه علم، مدیریت و اقتصاد و مرکز معارف، اخذ دروس علوم انسانی تا ۲۵ واحد نیز می‌رسد.
درصد قابل توجهی از واحدهای دروس کارشناسی (تقریبا ۱۸ درصد) تمامی گروه‌های علوم و فنی مهندسی از دروس علوم انسانی هستند که از نورم بین‌المللی آن بالاتر است.
اگر با اخذ این تعداد دروس علوم انسانی هنوز مشکلی وجود دارد، طبیعتا مشکل در تعداد واحدهای علوم انسانی در این دوره ها نیست بلکه شاید بیشتر مربوط به کیفیت، سرفصل دروس و نحوه ارائه آنها باشد.
از آنجا که طبیعتا سیاست گذاری و نظارت در این حوزه به عهده شورای عالی انقلاب فرهنگی است که باز هم ایشان به عنوان عضو تقریبا دائمی این شورا باید پاسخگو باشند.
۵. در مورد گروه فلسفه علم؛ این گروه در سال ۷۴ با همت و پیگیری‌های وی در دانشگاه صنعتی شریف تاسیس شد. اهمیت این رشته از علوم انسانی بر کسی پوشیده نیست و دانشگاه نیز با حساسیت ویژه ای کیفیت این دوره را پایش می کند.
علیرغم علاقمندی دانشجویان برتر دانشگاه و سایر دانشگاههای ترازاول کشور برای ادامه تحصیل در این رشته، متاسفانه این گروه به دلیل سیاست های انقباضی و سلیقه ای مسئول گروه نتواسته است اساتید برجسته زیادی را جذب کند.
حتی بسیاری از اساتید مبرز و دارای تخصص واقعی فلسفه علم و فارغ‌التحصیل دانشگاههای معتبر ملی و بین‌المللی نتوانسته‌اند به صورت مدعو نیز با این گروه همکاری کنند.
با توجه به اینکه سیاست کلی دانشگاه بر تقویت و ارتقای این گروه آموزشی است، اگر مشکلی در به کارگیری اعضای هیات علمی شاخص در این گروه وجود دارد عمدتا به آن برمی گردد که معمولا اشخاصی که برای استخدام در این گروه از سوی مدیریت گروه معرفی می شوند با استاندارهای متعارف دانشگاه صنعتی شریف همخوانی ندارند.
۶. موضوع دیگری که در سخنان این استاد دانشگاه مطرح شده مربوط به اخذ شهریه بابت واحدهای اضافی از دانشجویان است که برای دانشجویان کارشناسی تا سقف ۷ واحد اضافی شهریه‌ای دریافت نمی‌شود.
همچنین دانشجویان برتر کارشناسی با داشتن معدل بالای ۱۷ اگر دروسی را در قالب دوره فرعی و یا دورشته ای اخذ کنند از پرداخت شهریه معاف خواهند شد.
در مورد دانشجویان ارشد نیز دانشجویان تا پنج نیمسال از پرداخت شهریه معاف هستند. در مورد دانشجویان دکتری هزینه ای بابت دروس اضافی از دانشجو اخذ نمی شود. در همه این موارد در صورت تطویل سنوات تحصیلی طبق مصوبات و آیین‌نامه‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شهریه اخذ خواهد شد که این موضوع در همه دانشگاههای کشور جاری است و ربطی به دانشگاه خاص ندارد.
سازمان مدیریت و برنامه ریزی، به دانشگاه ها، برای دانشجویان کارشناسی فقط ۴ سال و برای دانشجویان کارشناسی ارشد فقط دو سال و برای دانشجویان دکترا فقط ۴ سال بودجه اعطا می نماید و برای سنوات مازاد آنها هیچ بودجه ای تخصیص نمی دهد.
۷. دانشگاه بحث فعالیت‌های پردیس‌های خود در تهران و کیش را مورد بازبینی قرا داده و با مصوبه شورای دانشگاه پذیرش دانشجو در پردیس تهران را از سال ۹۶ متوقف کرده است. همچنین ارزیابی فعالیت پردیس خودگردان کیش را نیز به شورای راهبردی دانشگاه محول کرده و این شورا در حال بررسی و بازنگری نوع فعالیت این پردیس است.
۸. دانشگاه شریف از بدو تاسیس تاکنون بیش از پنجاه هزار دانش‌آموخته تحویل جامعه داده است که خدمات آن ها زبانزد عام و خاص است. این جایگاه متمایز موجب شده است تا در سال ۹۶ و در دوره کارشناسی از ۱۰۰ نفر اول آزمون سراسری رشته ریاضی- فیزیک ۹۶ نفر و از بین ۵۰۰ نفر اول آزمون ۳۲۶ نفر دانشگاه صنعتی‌شریف را برای ادامه تحصیل انتخاب کنند.
۴۵ نفر از برگزیدگان المپیاد طلای کشوری و بین‌المللی برای ادامه تحصیل دانشگاه صنعتی‌شریف را انتخاب کرده اند.
این دانشگاه در سال‌های گذشته علیرغم تمایل و عطش دانشگاههای دیگر برای پذیرش تعداد زیاد دانشجوی دکتری در فرایند پذیرش با حساسیت و دقت عمل کرده و به هیچ‌وجه از موضع خود مبنی بر کیفی بودن تربیت دانشجویان دکتری مطابق با استانداردهای خود فروگذار نکرده است.
اکنون بالغ بر ۷۰ درصد فارغ‌التحصیلان مقطع دکتری دانشگاه در داخل کشور مشغول بکارند و اکثر آنها در کسوت عضو هیات‌علمی در مراکز آموزشی و پژوهشی معتبر به خدمت مشغولند.
از دیگر نقاط قوّت دانشگاه صنعتی شریف نظام شورایی تصمیم گیری است. بر این مبنا تمامی فرآیندهای جذب، ترفیع، ارتقا، تاسیس رشته ها و تعیین ظرفیت آنها در چارچوب این نظام صورت می گیرد، که البته میزان احتمال خطا را به نحو چشمگیری کاهش می دهد.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
ارسال نظر