کمال اطهاری در گفت‌وگویی درباره نرخ جدید بیکاری که برای فصل پاییز سال ۱۳۹۶، ۱۱.۹ درصد اعلام شده این طور توضیح داد: این نوساناتی که معمولا به صورت فصلی اعلام می‌شود چندان حائز اهمیت نیست. اینکه بیکاری به طور فصلی افزایش یا کاهش می‌یابد تاثیر چندانی در وضعیت اشتغال و بیکاری کل ندارد و بهتر است کارشناسان و اصحاب رسانه به جای توجه به این موارد به فکر ریشه‌یابی باشند اینکه چرا و به چه علتی وضعیت اشتغال در ایران نامناسب است و بیکاری در حال تبدیل شدن به بحران است.

این اقتصاددان سخنانش را چنین ادامه داد که موقعیت اقتصادی اکنون ایران نسبت به اقتصاد جهانی شباهت پیدا کرده است به اقتصاد ایران در دوران قاجار که انقلاب صنعتی در غرب رخ داد. در حالی که در آن زمان جهان غرب با صنعتی شدن شروع به گسترش خود در جهان و پیدا کردن روش‌های مختلفی برای استعمار بود، وضعیت اقتصادی ایران به نحوی بود که تا اقتصاد صنعتی فاصله بسیاری داشت. اکنون نیز در حالی که جهان غرب وارد اقتصاد پساصنعتی شده است در ایران حتی هنوز پروسه صنعتی شدن تکمیل نشده است.

این پژوهشگر اقتصاد توسعه به موضوع هم اشاره کرد که موتور صنعتی شدن اقتصاد دانش است و باید ببینیم که چقدر پیش رفتن به سمت اقتصاد دانش بنیان اولویت مسئولان ما قرار دارد.

وی در توضیح بیشتر شباهت شرایط کنونی مواجهه اقتصاد ایران با غرب با دوره قاجارها به این اشاره کرد در آن زمان بیکاری آنقدر افزایش یافت که کارگران ایرانی از ایران مهاجرت کرده و مثلا به شهر باکو رفتند و خود پشتیبانی انقلابی مانند انقلاب مشروطه شدند و صنایعی مانند ابریشم بافی در شهرهای مختلف مانند کاشان، مشهد و غیره امکان کار با ظرفیت خود را نداشتند و نمی‌توانستند نیروی کار ایرانی را جذب کنند.

این اقتصاددان این را هم گفت که اکنون نیز بسیاری از صنایع مادر ما وارد فرایند اقتصاد دانش بنیان نشدند و در حال ورشکستگی هستند. بسیاری از صنایع ما از ماشین آلات قدیمی استفاده می‌کنند که کارایی لازم را ندارند و همین امر سبب شده نوآوری صورت نگیرد و کارگاه‌ها و کارخانه‌های ما که اغلب فرسوده‌اند نتوانند نیروی کار کافی را جذب کنند.

وی با تاکید بر اینکه دانش بنیان شدن اقتصاد در برنامه چهارم توسعه مورد تاکید قرار گرفته بود گفت: در آن برنامه به ویژه در کلانشهرها دانش محوری اقتصاد مورد توجه قرار گرفته بود. این برنامه که با بالا و پایین بسیار در نهایت در سال ۱۳۸۶ تصویب شد تمهیداتی اندیشه بود که اگر اجرا می‌شد امروز با بحران بیکاری در ایران روبرو نبودیم. این برنامه به دانش بنیان شدن اقتصاد و شهر هوشمند اشاره کرده بود. این موارد عمدتا مبتنی بر آن مدل شبکه بندی هستند که بتوانند اتصال بین دانش و صنعت را ایجاد کنند و از سوی دیگر مبتنی بر دولت الکترونیک و مشارکت مردم هستند که اگر این موارد محقق می‌شد زمینه برای پیشرفت اقتصاد و ایجاد اشتغال فراهم می‌شد.

وی با تاکید بر اینکه اگر اقتصاد ما دانش بنیان نشود جهانی نخواهیم شد این موضوع را هم گفت: حرکت در مسیر جهانی شدن اقتصاد و برنامه چهارم توسعه پیش بینی شده بود که اجرا نشد و متاسفانه هیچ یک از نمایندگان مجلس نیز نسبت به کنار گذاشتن قوانین توسط رئیس‌جمهور قبل اعتراض نکردند و به این توجه نکردند که در آن برنامه برای کلانشهرها چه برنامه‌ای در نظر گرفته شده بود و اجرای آن چقدر می‌توانست از مشکلات امروز ما بکاهد.

او گفت: از سال ۱۳۸۵ تا سال ۱۳۹۰ شهر تهران ۳۰۰ هزار شغل خود را از دست داد و ۳۰۰ هزار نفر نیز به جمعیت شاغل آن اضافه شده و مشابه این مساله در اغلب کلانشهرهای کشور اتفاق افتاد. مثلا در شهر شیراز که امروز یکی از شهرهایی با میزان بالای بیکاری است هم این معضل وجود دارد و متاسفانه جمعیت بیکار آن اغلب دانش آموختگان در رشته‌هایی مثل صنایع، مهندسی و کامپیوتر هستند. این نشان می‌دهد که در اقتصاد، دانش وارد نشده و تحصیل کردگان قادر نیستند برای خود شغل پیدا کنند.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.