شکاف جنسیتی و سهم کمرنگ زنان از فرصت ها
آخرین گزارش مجمع جهانی اقتصاد از افزایش شکاف جنسیتی در ایران خبر می دهد. در سال ۲۰۱۷ میلادی رتبه این شاخص در ایران یک ردیف تنزل و کشور را به قعر جدول نزدیک تر ساخت. از مجموع ۱۴۴ کشور جهان، ایران رتبه ۱۴۰ را در شکاف جنسیتی به خود اختصاص داده است در حالی که در سال ۲۰۱۶ ایران یک پله بالاتر یعنی ردیف ۱۳۹ قرار داشت.
شاخص شکاف جنسیتی رتبه کشورها را در چهار حوزه مدیریت سیاسی، اقتصاد، آموزش و بهداشت می سنجد. در حال حاضر ایران بالاتر از کشورهای چاد، سوریه، پاکستان و یمن قرار گرفته و عربستان سعودی، مالایا و لبنان نیز بالاتر از ایران جای گرفته اند.
** سهم اندک زنان ایرانی از اشتغال
نگاهی به نتایج طرح آمارگیری نیروی کار سال 94 نشان می دهد زنان در وضعیت خوبی از اشتغال قرار ندارند. بر اساس نتایج این طرح، بررسی نرخ بیکاری نشان می دهد که 11 درصد از جمعیت فعال زن ، بیکارند و نرخ بیکاری در بین زنان نسبت به مردان بیشتر است.
ارتقاء سطح آموزشی و اجتماعی زنان ایرانی در دهه های اخیر، اشتغال را به یکی از اصلی ترین دغدغه های این قشر تبدیل ساخته است. این در شرایطی است که براساس تازه ترین آمار معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سال 95، 616 هزار شغل ایجاد شد که سهم زنان از این میزان نسبت به سال قبل تر یعنی سال 94 بیش از 68 درصد افزایش یافت. با وجود این، هنوز میزان نارضایتی زنان از دسترسی به فرصت های شغلی به ویژه در بخش استخدام های دولتی بالا است.
یکی از موانع اصلی پیش روی مشارکت اقتصادی زنان، نبود قوانین حمایتی از زنان شاغل به ویژه هنگام فرزندآوری است. افزایش مرخصی پس از زایمان همواره یکی از موارد پر بحث در بخش های قانوگذاری کشور بوده است.
طبق اصلاحیۀ قانون تنظیم جمعیت خانواده مصوب ۲۰ خرداد ۹۲ مجلس، مرخصی زایمان برای زنان باردار شاغل از شش ماه به 9 ماه افزایش یافت. با این حال، تنها تعداد اندکی از دستگاه های دولتی نسبت به اجرای این قانون اقدام کرده اند و به طور عموم شرکت های خصوصی فقط با شش ماه مرخصی زایمان موافقت می کنند.
نبود امنیت شغلی برای آن دسته از بانوان شاغل در بخش های خصوصی نیز این ذهنیت را ایجاد می کند که در صورت فرزندآوری شغل خود را از دست می دهند. همین مساله تمایل زنان شاغل را به فرزندآوری، آن هم در شرایطی که جمعیت ایران به سوی سالمندی در حال حرکت است، کاهش می دهد. در برابر، کناره گیری زنان از فرصت های شغلی به دلیل امر مهم فرزندآوری، میدان را برای حضور مردان و به دست گرفتن مشاغل دولتی و خصوصی باز می کند.
بسیاری از کارفرمایان نیز با این نگرش که استخدام زنان، هزینه های اضافه تری به آنان تحمیل کرده و صرفه اقتصادی ندارد، تمایل کمتری به استخدام زنان دارند.
در نظرگرفتن دستمزد کمتر برای زنان نیز از دیگر موانع حضور فعالانه زنان در بخش اشتغال است. گزارش مجمع جهانی اقتصاد می گوید زنان تنها نصف دستمزد پرداختی به مردان را در محیط کار دریافت می کنند و این به معنای شکاف اقتصادی 58 درصدی میان زنان و مردان جهان است.
به طور حتم به کارگیری سیاست ها و قوانین حمایتی مانند آنچه کشورهای پیشرفته برای زنان شاغل در نظرگرفته اند، حضور زنان در فعالیت های اقتصادی کشور را بیشتر خواهد کرد و جمعیت زیادی از افراد را که تا پیش از این نقش مصرف کننده داشتند به جمعیت فعال و تولیدکننده کشور وارد خواهد کرد. مرخصی 18 ماهه مادر برای نگه داری از فرزند، در نظرگرفتن پرستار کودک و تامین هزینه های آن برای از سوی دولت، مرخصی اجباری به پدر و تامین امنیت شغلی از امتیازات کشورهای توسعه یافته برای زنان شاغل است.
** حضور زنان در عرصه سیاسی؛ سهم یا حق؟!
بهره مندی از حضور در عرصه های مدیریت سیاسی کشور به ویژه پست های مهم چون وزارت و نمایندگی مجلس یکی از مطالبات جدی زنان ایرانی به ویژه در یک دهه اخیر بوده است.
این در حالی است که تقویت حضور زنان در عرصه های سیاسی پای ثابت وعده های دولتمردان در دهه های مختلف بوده است. تحقق این دست وعده ها برای زنان تا اندازه ای در دولت های تدبیر و امید تحقق یافت.
هم اکنون یک سفیر زن، دو معاون وزیر، چند رئیس سازمان، سه معاون رئیس جمهوری در بدنه دولت و چند مدیر ارشد در سطوح فرمانداران، معاونان استانداران و مدیران کل، نتیجه تحقق وعده های رئیس جمهوری در افزایش مشارکت سیاسی زنان بوده است.
به رغم گام های برداشته شده در کاهش شکاف جنسیتی در حوزه مدیریت سیاسی و همچنین، ظرفیت و توانمندی های ثابت شده زنان ایران در عرصه های سیاسی چه پیش از انقلاب، چه در دوره دفاع مقدس و چه پس از انقلاب، هنوز به شکلی عادلانه و کافی از این توانمندی ها بهره برداری نمی شود.
استفاده از ظرفیت زنان در سطوح سیاسی کشور ضمن شکوفاتر ساختن توانمندی های آنان، تصور نادرستِ اعمال محدودیت های ایران علیه زنان را در فضای بین المللی ترمیم خواهد ساخت.
** زنان ایرانی در تکاپوی تقویت آموزش و سلامت
پس از پیروزی انقلاب اسلامی به مدد تاسیس سازمانی با عنوان نهضت سواد آموزشی و تاسیس دانشگاه های غیردولتی سطح تحصیلات زنان افزایش یافت. در کنار آن تغییر نوع نگرش فرهنگی که پیش از آن علیه زنان در جامعه حکم فرما بود نیز حضور زنان را در عرصه های اجتماعی و آموزشی تسهیل کرد. با این حال، هنوز نابرابری هایی در دسترسی زنان جامعه به ویژه در مناطق روستایی و محروم به آموزش و امکانات بهداشتی به چشم می خورد، هنوز باور نادرست جایز نبودن تحصیل دختران در برخی اقوام ایرانی به چشم می خورد، دختران و زنانی هستند که به امکانات بهداشتی دسترسی ندارند و از آگاهی های لازم در این زمینه برخوردار نیستند، هنوز بسیاری از زنان ایرانی با ورزش بیگانه بوده و در اثر همین غفلت سلامت جسم و روان خود را از دست می دهند.
رفع تبعیض ها در بهره مندی از امکانات آموزشی، ورزشی و بهداشت و سلامت حضور زنان را در این بخش ها پررنگ تر خواهد کرد.
در کشور ما مردان بیشتر به موقعیت های سیاسی و اقتصادی دسترسی دارند. زنان نیز در موقعیت های فرهنگی و اجتماعی رشد چشمگیری داشته اند اما هنوز با استانداردهای جهانی فاصله بسیاری وجود دارد. تا زمانی که نظام آماری کشور منطبق با استانداردهای جهانی نشود، سهم زنان در اشتغال، مدیریت سیاسی و آموزش و بهداشت در قانونگذاری ها افزایش نیابد، به طور رتبه شکاف جنسیتی در کشور پایین تر خواهد بود.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
ارسال نظر