حجت الاسلام سیدمحمود علوی وزیر اطلاعات در همایش "تروریسم، افراطی‌گرایی و امنیت منطقه‌ای غرب آسیا" که صبح امروز(سه‌شنبه، ۲۱ آذر) در مرکز مطالعات وزارت‌ خارجه برگزار شد درباره ریشه‌های تروریسم، اظهار داشت: تأمین امنیت و استفاده از روشهای نرم افزاری و سخت افزاری آن از طریق دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی ایجاد می‌شود اما مطالعات راهبردی در این زمینه دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی نیست و باید تلاش کنیم همه دستگاه‌ها در این زمینه سهیم باشند و هم افزایی کنند. هم اندیشی نخبگان در این عرصه باعث امنیت پایدار و دانش پایه می‌شود.

وی با اشاره به محورهای ایجاد تروریسم و افراطی گرایی در مذاهب اشاره کرد و گفت: افراطی‌گرایی مذهبی در هر مذهب و دینی به حرکت‌های نامعقول و ناهنجاری از جمله تروریسم منجر می‌شود فارغ از مذهب و دین افراطی‌گری ظهور و ایجاد تروریسم را تقویت می‌کند که در سال‌های گذشته شاهد افراطی‌گرایی در مذاهب مختلف از جمله بوداییسم بودیم.

وزیر اطلاعات گفت: افراطی گرایی بوداییسم در میانمار مسلمانان را به آتش می‌کشد و در مسیحیت منجر به آتش کشیدن چندین مسیحی توسط یک کشیش مسیحی می‌شود. این افراطی گرایی در قالب حرکتهای نژاد پرستانه و نازیسم که در آلمان و فرانسه وجود داشت رفتارهای خشن و نامناسبی از خود برجای گذاشت.

علوی در ادامه به سیر تاریخی تروریسم و ایجاد جریانهای افراطی گرایی در تاریخ اسلام اشاره کرد و یادآور شد: ریشه‌های افراطی‌گرایی در اخوان المسلمین در مصر و در عربستان در قالب وهابیت پدیدار شد. پس از فروپاشی عثمانی و تقسیم آن به چند کشور و در نتیجه القای مسئله خلافت برای بسیاری از مسلمانان و بخصوص جوانان اسلامی این القا صورت گرفت که اسلام برای رسیدن به اوج و مجد و عظمت خود نیازمند خلافت اسلامی است.

وی در همین زمینه تأکید کرد: در آن زمان و حتی امروز این القا صورت می‌گیرد که مجد و عظمت اسلام در دوران خلافت بنی‌امیه و عثمانی وجود داشته است و برای رساندن اسلام به آن شرایط باید خلافت را دوباره احیا کرد لذا ایده احیای خلافت از عوامل پرانگیزش برای شکل گیری رفتارهای افراطی در بین مسلمانان شد.

وزیر اطلاعات از اشغال کشورهای اسلامی به عنوان عامل دیگری برای ظهور افراطی‌گرایی در اسلام نام برد و گفت: در قرن گذشته اشغال کشورهای اسلامی نظیر فلسطین، افغانستان و عراق باعث شد در کنار حقارت پیش آمده برخی از افراد و گروه‌های غیرتمند وادار به مقابله به اشغالگرایان شوند و چون در این زمینه دچار خلل‌ها و بنیه‌های فکری عقلانی بودند نیز این مسئله در قالب افراط‌گرایی متبلور شد.

علوی افزود: استعمار کشورهای اسلامی نیز از عوامل افراطی‌گرایی در جهان اسلام بود که در این زمین شاهد افراطی‌گرایی در الجزایر و لیبی بودیم. و همین امر باعث شد برخی جریان‌ها و گروه‌ها به راهکارهای تروریستی روی آورند. حرکت‌های آزادی بخش زمانی که کشور خود را از استعمار نجات دادند و در چهارچوب قدرت قرار گرفتند اگر احساس کنند ثمره مبارزات آنها به نتیجه دلخواهشان منجر نشده است آرام آرام رویکردی تروریستی می‌گیرند و به عنوان چنین جریانی در حکومت و حاکمیت مدنظر جلوه‌گری می‌کنند.

وی در همین زمینه گفت: چنین گروه هایی وقتی با دیکته قدرتهای بزرگ و امکانات آنها مواجه می‌شوند و حمایت آنها را می‌بینند کم کم رویکرد متفاوتی می‌گیرند و در نهایت وضعیت آنها به شکلی می‌شود که امروز در برخی کشورهای اسلامی مشاهده می‌کنیم که جنگ به خیابان‌ها و خانه‌های کشورهای اسلامی رسیده است و اسرائیل و رژیم صهیونیستی از کانون توجهات کنار گذاشته شده است.

وزیر اطلاعات با اشاره به اظهارات ترامپ و تصمیم او برای انتقال سفارت آمریکا از تلاویو به قدس، گفت: ترامپ گفته است این اقدام باید ۲۰ سال پیش انجام می‌شد باید پرسید طی این ۲۰ سال چه اقداماتی انجام شده که بستر این جابجایی را فراهم کرده است. وقتی به این مسئله خوب نگاه می‌کنیم می‌بینیم طی این سالها که همواره رژیم صهیونیستی به عنوان خطر اول جهان اسلام مطرح بوده است از جایگاه قبلی خود کنار گذاشته شده و افراطی‌گری و جریان‌های افراطی در جهان اسلام به جولانگری پرداختند و این مسئله را به عنوان مسئله اول جهان اسلام تبدیل کردند.

علوی همچنین تصریح کرد: جریانهای تروریستی هرچند امروز ضربه های کاری فراوانی خوردند و دچار سرخوردگی شدند اما همواره باید مراقب بود و تلاش کرد که زمینه ظهور و بروز پررنگ آنها دوباره فراهم نشود و از طرف دیگر در زمینه انتقال سفارت آمریکا در عرصه بین الملل شاهد اجماع کافی با آمریکا نیستیم که این خود مسئله‌ای است که باید به آن توجه کرد.

وی در ادامه به تحقیر ملتها و قومیت‌های مسلمان به عنوان یکی دیگر از زمینه‌های افراطی‌گری اشاره کرد و گفت: تحقیر ملتها و قومیت‌ها منشأ یک سلسله ناهنجاریهای رفتاری است که در نهایت به افراطی‌گری منجر می‌شود.

وزیر اطلاعات عصبیت‌های نژادی و مذهبی را از دیگر عوامل افراطی‌گرایی در جهان اسلام برشمرد و گفت: همواره قرائت‌های دینی که برمبنای عقلانیت صورت گرفته است به تروریسم نمی‌انجامد اما قرائت‌های دینی بر مبنای عصبیت‌ به ترویج تروریسم دامن می‌زند. زمانی ما در مذاکره با یک گروه آلمانی به این مسئله اشاره کردیم که مرکز اسلامی هامبورگ با عمر ۷۰ ساله خود به دلیل اینکه قرائت دینی بر مبنای عقلانیت را دارد هرگز به بروز و ایجاد گروه افراطی نیجامیده است اما مرکز اسلامی عربستان که قرائتهای دینی برپایه عصبیت و نگاه وهابی به موضوعات اسلامی می‌پردازد ریشه تروریستها و افراطی‌گریهای فراوانی بوده است.

علوی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: امروز جریان تروریستی مانند داعش ضربه خورده است زمین و حاکمیت ندارد اما همچنان به دنبال تسلط بر زمین در بخشهایی مانند افغانستان، پاکستان، آسیای میانه و هرجایی که بتواند چنین چیزی را کسب کند، هست تا از این طریق ایده خلافت را به قول خود احیا کنند.

وی یادآور شد: تا زمانی نتوانیم در زمینه مقابله با تروریسم عربی و افراط گری مذهبی راهکاری بیاندیشیم که از بروز افراطی گرایی پیشگیری کند نمی‌توانیم مطمئن باشیم که عوامل بستر‌ساز افراطی‌گرایی در اسلام از بین رفته است.

وزیر اطلاعات در بخش دیگری از سخنان خود به ایجاد اختلاف بین اعراب و ترکها در زمینه خلافت اسلامی و نهله‌های فکری شکل گرفته در این زمینه اشاره کرد و گفت: در این بین نهله فکری که بیشتر رشد کرد و در مصر وجود داشت این بود که اعلام می‌کرد ترک‌ها نمیتوانند مرکز خلافت اسلامی باشند. لذا باید نقطه وصل بین اعراب و ترکها را در این زمینه تعیین کرد که این منطقه به نام موصل نام گرفت. بعد از ایجاد رژیم صهیونیستی در منطقه و جنگهای اعراب با اسرائیل جریانهای اسلامی با عصبیتی خاص شکل گرفتند و افراطی‌گری در منطقه و این بخش از آسیا بروز و ظهور پررنگی یافت و به همین دلیل طرفداران زیادی پیدا کرد.

علوی افزود: این افراطی‌گری در مصر که در قالب اخوان المسلمین ظهور و بروز داشت با حرکتهای سکولاریستی و کمونیستی در جهان همراه بود و در نهایت به فاز نظامی رسید و پادشاهی مصر را سرنگون کرد. این جریان با جمال عبدالناصر همراه شد و سلطنت مصر را نابود کرد و جمهوری مصر را ایجاد کرد.

وی در همین بخش گفت: این جریان پس از درگیری با جمال عبدالناصر به دو گروه تقسیم شدند که سید قطب بر مدار گروه تندروها قرار گرفت و سه ایده را مطرح می‌کرد. یک اینکه دنیای فعلی دنیای جاهلیت است و حکومت همه کشورهای اسلامی جاهلیست. دوم اینکه مسلمانان باید خود را از حکومت‌های جاهلانه دور کنند و سوم اینکه پیشتازانه صحنه باید با این حکومتها مقابله کرده و خلافتهای اسلامی را ایجاد کنند. برادر سید قطب کتابی در این زمینه نوشت که مانیفست جوانان اخوان المسلمین شد.

وزیر اطلاعات در ادامه به شکل‌گیری سایر گروه های افراطی مانند جماعه المسلمین و سازمان جهادوجماعت اسلامی در مصر اشاره کرد و گفت: هرچند انقلاب اسلامی در برخی از این گروه‌ها تأثیر گذاشت اما موضع گیری‌ها و حرکت این گروه‌ها منجر به اقدامات تروریستی خشن در مصر شد که در نهایت به ترور انورسادات منتهی شد.

علوی ادامه داد: پس از سرکوب این جریان و گروه‌ها که همزمان با مسئله افغانستان و شوروی سابق بود برخی از این گروه‌ها به افغانستان رفتند و گروه‌های عربی افغانستانی شکل گرفت و در نهایت القاعده در آن بخش پدیدار شد. شاخه‌های مختلف القاعده در عراق، سوریه، تونس و یمن برای مقابله با شوروی ایجاد شد که از حمایت مالی و مادی عربستان و آمریکا برخوردار بودند که در نهایت همین گروه افراطی امروز به مسئله و مشکل عربستان و آمریکا منجر شده است.

وی با بیان اینکه با سیر تاریخی بیان شده می‌بینیم در چهارچوب فکری معتدل سنی و شیعه هرگز به افراطی‌گرایی نمی‌رسیم، گفت: لذا نقش مذهب و دین خواستگاه تروریسم نیست اما افراطی‌گرایی در هر دین و مذهبی منجر به افراطی‌گرایی می‌شود. در اسلام این موضوع با حمایت آمریکا و دشمنان نقش پررنگتری گرفت و جریان‌های افراطی‌گرایی و حمایت دشمنان اسلام برخوردارند. وی تأکید کرد: نطفه تروریسم افراطی‌گرایی است نه مذهب و دین. جریان‌های افراطی‌گرایی که در نتیجه اشغال و تحقیر مسلمانان شکل گرفته اند که ریشه آنها در حمایت‌های مالی و مادی دشمنان اسلام دیده می‌شود.

وزیر اطلاعات گفت: وهابیت امروز ایدئولوژی تروریست پرور است که منشأ آن محمد بن عبدالوهاب و ریشه آن توسط عربستان و کشورهای عربی تأمین می‌شود. هدف آن احیای خلافت اسلامی است که آرمان بسیاری از جوانان اسلامی شده است در حالیکه هدف اصلی به قدرت رسیدن خود این گروه‌هاست که خلافت را بستر خوبی برای اغفال جوانان می‌دانند.

علوی افزود: جریان تکفیری و تروریستی الگوی انحرافی از اسلام و خلافت اسلامی است که توسط استکبار به عنوان یک الگوی جایگزین انقلاب اسلام و انقلاب اسلامی بدلی ایجاد شده است. انقلاب اسلامی انقلابی شیعی نیست بلکه انقلابی اسلامی است اما آنها این انقلاب را انقلابی شیعه معرفی می‌کنند و به دنبال ایجاد انقلابی بدلی و جایگزین آن هستند تا نگاه جوانان شیعه و سنی را به آن معطوف کنند و از اشاعه انقلاب اسلامی جلوگیری کنند.

وی به برخی از اهداف ایجاد جریان تکفیری تروریستی از سوی استکبار جهانی اشاره کرد و گفت: جلوگیری از اشاعه انقلاب اسلامی، چهره‌سازی مقابل سید حسن نصرالله که بعد از جنگ ۳۲ روزه و ۲۲ روزه به چهره‌ای مورد قبول جهان اسلام تبدیل شد، در هم شکستن جبهه مقاومت اسلامی که با انتفاضه‌های مختلف روبرو بود از دیگر اهداف ایجاد جریان تروریستی تکفیری از سوی استکبار جهانی بود.

وزیر اطلاعات تصریح کرد: آنها به دنبال این بودند که رژیم صهیونیستی از کانون و محور توجهات جهان اسلام دور شود به طوری که طبق اعلام نظرخود مسئولان این رژیم سال‌ها وضعیت بهتری را سپری کردند. انهدام زیرساختهای کشورهای اسلامی و اینکه آنها را در وضعیت عقب ماندگی نگه دارند، ترسیم چهره‌ای خشن از اسلام، تخلیه انرژی جوانان اسلامی به جای مقابله با رژیم صهیونیستی از دیگر اهدافی بود که آنها در این زمینه دنبال می کردند.

علوی ادامه داد: با رهبری هوشمندانه رهبر انقلاب اسلامی و هدایتهای ایشان امروز جبهه مقاومت اسلامی از سوی کشورهای اسلامی تقویت شده و تصور کنید اگر این جبهه نبود الان کشورهای اسلامی چه وضعیتی داشتند. جبهه مقاومت اسلامی امروز علی رغم زخم‌های متعدد جان تازه‌ یافته و دست به زانو زده تا دوباره بلند شود و هویت خود را زنده کند. حماس دوباره به سمت جبهه مقاومت برمی‌گردد و حزب‌الله جایگاه خود را مستحکم‌تر می‌کند.

وی یادآور شد: قطعا اگر کشورهای اسلامی دست به دست هم دهیم این توطئه نیز به شکست منجر می‌شود و دشمنان جهان اسلام و آمریکا دیگر نمی‌توانند در این زمینه اهداف خود را دنبال کنند. نزدیک شدن کشورهای اسلامی به یکدیگر و اتحاد آنها که امروز می‌بینیم در مقابل تصمیم ترامپ رفتارهای متحدی دارند، و همچنین تجربه‌های گران سنگ دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی کشورهای اسلامی و هم افزایی و هم گرایی آنها از دیگر تجربه‌هایی بود که طی سال‌های گذشته جریان اسلام به آن دست یافت.

وزیر اطلاعات در پایان خاطرنشان کرد: امروز جاذبه‌های تروریستی در بین جوانان جهان اسلام کمتر شده و شاهد همگرایی و هم اندیشی فراتر از جغرافیای کشورهای اسلامی هستیم.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.