انتقادات صریح زیباکلام از جدول ۱۷ بودجه/ چرا از مردم نمی‌پرسند اصلا می‌خواهند ۸۰۰۰ میلیارد تومان برای برخی موسسات خرج شود یا خیر؟

همزمان با ارائه لایحه بودجه سال ۹۷ کشور از سوی رئیس‌جمهور به مجلس شورای اسلامی، خبرهایی از حذف جدول ۱۷ لایحه بودجه به گوش رسید اما تنها گشت و گذاری کوتاه در لایحه بودجه ۹۷ لازم بود تا مشخص شود نهادها و ارگان‌‌هایی که ذیل این جدول قرار داشته‌اند؛ با چینش دیگری مجدد در ردیف‌های بودجه‌ای لحاظ شده‌اند. ظاهرا دلیل این تغییرات هم فراهم کردن بستر و ابزاری برای نظارت بر این سازمان‌ها و ارگان‌ها بوده که عمدتا به نام فعالیت‌های فرهنگی بودجه دریافت می‌کنند نه حذف آنها.

حال مسئله اینجاست، چرا با وجود اینکه این سازمان‌ها همچنان ردیف‌های بودجه‌ای مشخصی دارند، برخی نمایندگان مجلس و نیز دولت از حذف جدول ۱۷ صحبت می‌کنند؟! و اینکه اساسا آیا قرار گرفتن فلان نهاد و ارگان از این جدول ذیل نظارت ارشاد بدون وجود ابزار نظارتی لازم در این وزارتخانه می‌تواند پاسخگوی مسئله نابه‌سامانی بودجه‌های فرهنگی کشور باشد؟!، اصولا نظارت بر عملکرد این نهادها چگونه شدنی است؟! آنهم وقتی این وزارتخانه خود توان دفاع از مجوزهای صادرشده توسط خودش برای کتاب، کنسرت موسیقی، فیلم و تئاتر را هم ندارد!

صادق زیباکلام (استاد دانشگاه و فعال سیاسی) به ایلنا می‌گوید: فکر می‌کنم اولا این موسساتی که در ردیف جدول ۱۷ بودجه کشور قرار دارند هیچکدام حذف‌شدنی نیستند و فقط ممکن است شکل و نحوه تخصیص بودجه به آن‌ها تغییر کند. اساسا بودجه‌ای که در همین سال جاری صرف مسائل فرهنگی می‌شود؛ آن‌طور که من استخراج کرده‌ام چیزی نزدیک به ۸۰۰۰ میلیارد تومان است و برای اینکه متوجه شویم این بودجه یعنی چقدر پول، باید بدانیم که کل بودجه محیط زیست ما ۳۰۰ میلیارد تومان است یا کل بودجه‌ای که تا آبان‌ماه برای حوزه‌های عمرانی کشور هزینه شده از ۳۸۰۰۰ میلیارد مصوب تنها ۸۰۰۰ میلیارد تومان بوده است. اگر به این اعداد و ارقام نگاه کنیم تازه ابعاد بودجه‌ نهادهای فرهنگی مذکور مشخص می‌شود!

او ادامه می‌دهد: بیش از سی‌ سازمان و موسسه (سازمان‌هایی مثل تبلیغات اسلامی، جامعه‌المصطفی، شورای عالی انقلاب فرهنگی، حوزه هنری و ... ) هستند که برای فعالیت‌های فرهنگی بودجه دریافت می‌کنند و واقعا مقدار هزینه‌ای که به عنوان بودجه فرهنگی به آنها پرداخت می‌شود، مبالغ باور نکردنی است. نکته قابل توجه در قبال تمام این سازمان‌ها این است هیچکدام نه به مجلس پاسخگو هستند و نه زیر نظر قوه مجریه قرار دارند. درحالیکه وزارت ارشاد یک ریال هم که خرج کند باید مشخص باشد برای کجا و چه منظوری بوده و خود ارشاد هم به مجلس پاسخگوست و هم در هیات دولت پاسخگو خواهد بود. اما باید پرسید سازمان تبلیغات اسلامی یا جامعه‌المصطفی و .... به کجا پاسخگو هستند؟

این استاد دانشگاه سپس درباره نتیجه و کارکرد این تغییرات در جداول بودجه‌ای و تغییر ردیف‌های موسسات جدول ۱۷ برای سال آینده اضافه می‌کند: آنچه در جدول ۱۷ لحاظ می‌شد یا می‌شود؛ بخش ناچیزی از این میزان بودجه هنگفت برای مسائل فرهنگی است. حدود ۹۰ درصد از این ۸۰۰۰ میلیارد تومان به سازمان‌ها و ارگان‌هایی تخصیص داده می‌شود که اساسا هیچ پاسخگویی به دولت و مجلس ندارند. در واقع میزان هزینه‌های جدول ۱۷ در مقابل این حجم از بودجه واقعا قابل توجه نیست و به فرض هم که جدول ۱۷ را حذف کنند یا زیرنظر دولت قرار بدهند، باز هم نهایتا ۱ هزار میلیارد زیر نظر دولت قرار گرفته است و مابقی ۸۰۰۰ میلیارد همچنان از نظارت و کنترل خارج هستند.

زیباکلام یادآور می‌شود: به نظرم سوال اساسی که باید از مردم پرسیده شود این است که اصلا می‌خواهند ۸۰۰۰ میلیارد تومان برای برخی موسسات و فعالیت‌های فرهنگی خرج شود اما بودجه محیط زیست در کشورشان ۳۰۰ میلیارد تومان یا کل بودجه ارشاد زیر ۱۰۰۰ میلیارد (۸/۱ بودجه نهادهای مذکور) باشد؟! مجلس و مردم باید در این‌باره تصمیم‌ بگیرند و ببینند واقعا اولویت کجاست.

از قرار معلوم کمیسیون فرهنگی مجلس دهم خود با حذف جدول ۱۷ که به گفته زیباکلام بخش کوچکی از نا‌به‌سامانی‌های بودجه‌ در حوزه فرهنگ را شامل می‌شود، مخالف است. در این وانفسا باید دید در بررسی نهایی و بعد و پس از چکش‌کاری‌های لایحه بودجه ۹۷ در مجلس و کمیسیون‌های مختلف؛ آنچه به تصویب قوه مقننه می‌رسد تا چه میزان می‌تواند به سوالات مطرح در این حوزه پاسخ دهد.

اسامی سازمان‌ها و نهادهایی که در مجموع این ۸۰۰۰ میلیارد تومان بودجه فرهنگی کشور را دریافت می‌کنند، به این شرح است:

۱- سازمان صداوسیما

۲- سازمان بسیج مستضعفین

۳- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

۴- مرکز خدمات حوزه‌های علمیه قم

۵- شورایعالی حوزه‌های علمیه

۶- کمک به بازسازی عتبات عالیات

۷- کمک به اشخاص حقوقی غیر دولتی (جدول ۱۷)

۸- جامعه المصطفی العالمیه

۹- اجرای منشور توسعه فرهنگ قرآن

۱۰- شورای سیاستگذاری حوزه‌های علمیه خواهران

۱۱- سازمان تبلیغات اسلامی