به گزارش ایرنا، منطقه شرق آسیا این روزها میزبان مهمان بلندپایه ای از دیگر سوی اقیانوس آرام است. «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا از روز جمعه ۱۲ آبان ماه سفر خود به پنج کشور ژاپن، کره جنوبی، چین، ویتنام و فیلیپین را آغاز کرد؛ سفری ۱۱ روزه که به منظور گفت و گو و رایزنی با مقام های توکیو، سئول، پکن، هانوی و مانیل برای تامین بیشینه منافع سیاسی، امنیتی و اقتصادی واشنگتن صورت می گیرد.

در حدود یازده ماهی که از زمان ریاست جمهوری ترامپ می گذرد، هنوز چارچوب سیاست خارجی او در حوزه های مختلف جغرافیایی چون اروپا و آسیا صورت مشخص و روشنی به خود نگرفته است. اظهارات و عملکرد متناقض ترامپ اسباب بی اعتمادی رهبران کشورهای اروپایی و آسیایی به او را فراهم آورده است. این مساله نه تنها هم پیمانان استراتژیک، بلکه رقبای آمریکا را هم با تردیدهایی جدی در خصوص نوع موضع گیری و کنشگری در برابر واشنگتن مواجه کرده است. 

این مساله در مورد کشورهای آسیایی به ویژه کشورهای منطقه شرق آسیا هم صدق می کند. ترامپ طی این مدت با رفتار و کنش متناقض، سیگنال های ضد و نقیضی به کشورهای منطقه ارسال کرده است. به عنوان نمونه او از یک سو بر شراکت استراتژیک و تقویت روابط اقتصادی با کشورهای این منطقه تاکید کرده و از سویی دیگر از «پیمان تجاری اقیانوس آرام» خارج شد؛ توافقی که از سوی دولت اوباما برای یکسان سازی استانداردهای تجاری میان آمریکا و کشورهای حاشیه اقیانوس آرام و با هدف افزایش سطح مبادلات اقتصادی میان واشنگتن با منطقه آسیا -پاسیفیک امضا شده بود. 

ترامپ همچنین از یک سو از لزوم ارتقای امنیت این منطقه سخن می گوید و از سویی دیگر با تحریک کره شمالی، ثبات و امنیت منطقه را در معرض خطر قرار می دهد.

با این تفاسیر، می توان گفت سفر رییس جمهوری آمریکا به این منطقه در وهله نخست از این منظر اهمیت دارد که خطوط سیاست خارجی تازه آمریکا در این منطقه را روشن و شفاف تر خواهد کرد و چارچوب راهبرد تازه آمریکا در این منطقه را تبیین خواهد کرد؛ اگرچه می توان از تقویب مناسبات سیاسی و امنیتی و ایجاد جبهه ای در برابر کره شمالی و تقویت مناسبات اقتصادی و تجاری دوجانبه به عنوان مهمترین اهداف راهبردی واشنگتن در منطقه یاد کرد.

**تلاش برای کنترل توان هسته ای کره شمالی

شاید بتوان یکی از مهمترین اهداف ترامپ از سفر به منطقه را تلاش برای کنترل توان اتمی و مهار کره شمالی دانست. از زمان روی کار آمدن ترامپ، بار دیگر مساله توان اتمی شمالی به مساله ای چالش برانگیز در شبه جزیره کره بدل شده است. رفتار تحقیر و تحریک آمیز ترامپ از یک سو و بلندپروازی های رهبران تازه کره شمالی از سوی دیگر تنش میان واشنگتن و متحدان آن در شرق آسیا با پیونگ یانگ را وارد فاز جدی تری کرده است تا جایی که برخی ناظران در خصوص خطر حمله اتمی کره شمالی هشدار داده اند. تشدید تنش میان دو طرف طی یازده ماه گذشته، اقدام به آزمایش موشک های بالستیک و تهدید حمله اتمی از سوی پیونگ یانگ و تهدید جدی رهبران واشنگتن را به دنبال داشته است.

ترامپ قصد دارد در جریان سفر بلندمدت خود، با کمک گفتن از کشورهای منطقه به ویژه چین فشارهای بیشتری بر کره شمالی وارد و با اتخاذ موضع جمعی سخت تر و جدی تر در برابر این کشور، پیونگ یانگ را به تجدید نظر در برنامه های اتمی خود وادار کند.

در میان کشورهای منطقه، چین می تواند بیشترین تاثیر را بر کره شمالی بگذارد، چرا که حجم قابل توجهی از مبادلات تجاری کره شمالی با چین صورت می گیرد. آمریکا می خواهد با ترغیب رهبران چین به اتخاذ سیاست های سختگیرانه تر در برابر پیونگ یانگ، رهبران کره را به تحدید برنامه های اتمی مجبور کند. 

به نظر می رسد این تلاش واشنگتن موثر افتد و چین از خلل روابط نزدیک تر خود با کره شمالی، رهبران پیونگ یانگ را به پایین کشیدن فتیله مانورهای موشکی و تهدیدات اتمی قانع کنند. این مساله فرصتی را در اختیار پکن قرار می دهد تا در یک حوزه دیگر هم در قالب رقابت های قرن بیست و یکمی خود برای رهبری جهان، از آمریکا پیشی بگیرند.

رهبران پکن طی این مدت از خلل و آشفتگی در سیاست خارجی آمریکا به نفع خود بهره برده اند. «شی جین پینگ» رییس جمهوری چین که در جریان آخرین کنگره حزب کمونیست پایه های قدرت خود را بیش از پیش تثبیت کرد، برای ورود بیش از پیش پکن به مناسبات سیاسی و امنیتی در جهان تلاش می کند تا از این مسیر کشورش را یک گام دیگر به رویای بزرگ خود مبنی بر «کسب جایگاه برتر در جهان» نزدیکتر کند. اعلام آمادگی چین در خصوص تمایل رهبران آن برای ورود مقتدرانه به پیمان زیست محیطی پاریس برای مبارزه با آلودگی هوا و استقبال رهبران اروپایی از این پیشنهاد را می توان در همین چارچوب تفسیر کرد. 

برخی تحلیلگران بر این باورند که ترامپ در جریان این سفر مهار چین در حوزه های مختلف اقتصادی و نظامی را هم مدنظر دارد. چین یکی از بزرگترین اقتصادهای جهان و یکی از بزرگترین رقبای آمریکا ظرف یک تا دو دهه آینده خواهد بود. قدرت اقتصادی در آینده برای چین قدرت نظامی و سیاسی را هم ایجاد خواهد کرد. تعامل با این قدرت بالقوه، در دستور کار واشنگتن قرار دارد. 

ترامپ در سفر آسیایی خود در کره جنوبی هم به اطمینان بخشی به رهبران سئول در خصوص حمایت آمریکا از آنها در برابر کره شمالی خواهد پرداخت و این مهم را با دیدار از مهمترین پایگاه های نظامی خود در خاک این کشور و دیدار با نظامیان آمریکایی مستقر در آن به انجام خواهد رساند؛ مانند دیدارهایی که در ژاپن انجام داد. ژاپن و کره جنوبی به عنوان متحدان آمریکا، بیش از دیگر کشورها در منطقه در معرض تهدیدهای کره شمالی قرار دارند و پایگاه های نظامی و ضد موشکی آمریکا در منطقه را میزبانی می کنند. حضور ترامپ در این منطقه در شرایطی که فعالیت های موشکی کره شمالی افزایش یافته است، حامل پیام روشن و آشکاری برای رهبران پیونگ یانگ است.

**پی گیری منافع اقتصادی آمریکا در آسیا 

افزایش تجارت آزاد دوجانبه و ایجاد فرصت های بیشتر برای شرکت های آمریکایی در منطقه، از دیگر اهداف ترامپ از سفر به منطقه است. از دید آمریکایی ها چین بسیاری از فرصت های اقتصادی در این منطقه را از آن خود کرده است. ترامپ به جای پایبندی به پیمان های تجارت جمعی اما بر تقویت تجارت دوجانبه تاکید دارد تا بتواند با رایزنی با رهبران این کشورها با فراهم کردن عرصه ای مهیاتر برای فعالیت شرکت های آمریکایی و ترغیب این کشورها به سرمایه گذاری در آمریکا، از کسری تراز بازرگانی خود با آنها بکاهد.

منطقه جنوب و شرق آسیا به خاطر برخورداری از ظرفیت های اقتصادی گسترده و جمعیت کلان، در حال تبدیل شدن به یکی از محورهای اقتصادی جهان است. وجود کشورهای رو به رشدی چون چین، هندوستان، مالزی، کره جنوبی، سنگاپور و ... در این منطقه موجب پیش بینی برخی کارشناسان مبنی بر این گزاره شده که قطب اقتصادی و ژئوپلتیکی جهان در حال تغییر به سوی آسیا است. بر همین مبنا می توان گفت این منطقه در آینده ای نزدیک در اقتصاد جهان و ایالات متحده آمریکا نقشی تعیین کننده خواهد داشت. 

آگاهی نسبت به این تحول مهم، از سال ها پیش رهبران واشنگتن را به بازبینی در اولویت بندی سیاست های اقتصادی خود ترغیب کرده است. در سند امنیت ملی آمریکا هم تغییر تمرکز استراتژیک این کشور به سوی آسیا ذکر شده است.

اکنون این منطقه به لحاظ اقتصادی برای آمریکا از اولویت استراتژیک برخوردار است. ترامپ در وهله نخست می خواهد کسری تراز تجاری خود با کشورهای این منطقه را جبران کند و در وهله بعد توازن تجاری را به نفع خود تغییر دهد. رییس جمهوری آمریکا این مهم را نه در پیمان های جمعی چند جانبه، بلکه در پیمان های تجاری دوجانبه می جوید تا بتواند برای تحقق آن از قدرت چانه زنی و ارتباطات خود بهره ببرد.

معنای خروج ترامپ از پیمان تجاری اقیانوس آرام در روزهای نخست تصدی پست ریاست جمهوری هم همین بود که واشنگتن همچنان رهبری اقتصادی جهان را در دست قرار خواهد داد اما این‌بار با کمترین و یا بدون هیچ هزینه‌ای‌. با این حال کشورهای منطقه در مورد سیاست های یک جانبه گرایی تجاری ترامپ خوشبین نبوده و بر این باورند که این استراتژی و راهکار در نهایت منافع تجاری و اقتصادی کشورهای منطقه را به خطر می اندازد.

شاید یکی از مهمترین دلایل مخالفت ترامپ برای حضور در اجلاس سران سازمان همکاری های اقتصادی آسیا و اقیانوس آرام (اپک) که قرار است در روزهای آتی در هانوی برگزار شود همین باشد. البته بر اساس مجموعه ای از محذورات کاخ سفید اعلام کرد که ترامپ در این نشست شرکت خواهد کرد. او همچنین در مانیل به عنوان آخرین مقصد سفر منطقه ای خود در اجلاس سران آسه آن هم شرکت خواهد کرد؛ دو اجلاسی که به منظور بررسی چالش‌های آینده منطقه برگزار خواهد شد. 

**دیدار آتی ترامپ با پوتین

رییس جمهوری آمریکا ممکن است در حاشیه نشست آسه آن با رییس جمهوری روسیه دیدار کند. کرملین روز جمعه اعلام کرد که مذاکراتی برای دیدار «ولادیمیر پوتین» با ترامپ درحاشیه این نشست انجام شده است. دستیاران رییس جمهوری آمریکا هم در واکنش به این گزارش ها گفته اند که ممکن است چنین نشستی برگزار شود.

دیدار احتمالی پوتین و ترامپ در حالی برگزار خواهد شد که طرح تازه اتهاماتی مبنی بر تماس تیم انتخاباتی ترامپ با مقامات روسیه، به طور جدی تری فشارها را بر رییس جمهری آمریکا افزایش داده است. با این حال به نظر می رسد بحث و رایزنی با پوتین در خصوص مساله سوریه و برجام برای ترامپ مهمتر از چالش های سیاسی درونی آمریکا باشد؛ دو موضوع مهمی که مسکو و واشنگتن بر سر آن اختلاف نطرهای عمده ای دارند و شرایط ایجاب می کند بر سر آن به گفت و گو بنشینند.

در مجموع سفر یازده روزه ترامپ به منطقه جنوب شرق آسیا برای او از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ پیگیری اهداف تجارت دوجانبه از یک سو و پی گیری منافع سیاسی و امنیتی به ویژه در خصوص مهار کره شمالی از سویی دیگر در دستور کار رییس جمهوری آمریکا قرار دارد تا شاید از رهگذر این سفر بتواند دستاورهایی چندجانبه نصیب واشنگتن کند.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.