به گزارش تسنیم، تحرکات دیپلماتیک و سیاسی جدیدی در غرب آسیا  در حال شکل گیری است که می تواند نظم سیاسی و امنیتی این منطقه را تغییر دهد. این تحولات صرفا به اقلیم کردستان عراق یا شکست داعش در عراق و سوریه اختصاص ندارد، بلکه باید به تلاش بازیگران منطقه ای برای یارگیری در مقابل یکدیگر در دوران پس از داعش  نیز اشاره کرد.  سفر اخیرحیدرالعبادی، نخست وزیر عراق و رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا به ریاض به دعوت مقامات سعودی نیز نمونه ای از این تحرکات است. اما مهم ترین سوالی که در این زمینه مطرح است این است که عربستان با چه قصد و نیتی به عراق نزدیک می شود و برای مقامات و حتی مسئولان گروه های سیاسی و شیعه این کشور فرش قرمز پهن می کند یا همچنان که ملاحظه می شود ملک سلمان پادشاه عربستان شخصا به استقبال حیدر العبادی می رود؟  پاسخ کوتاهی که می توان به این سوال  داد، این است که عربستان در واقع چیزی را که از طریق نظامی به دست نیاورده است اکنون می خواهد در عرصه سیاسی به دست آورد.بنابراین به نظر می رسد سفر اخیر العبادی به ریاض را فراتر از ابعاد اقتصادی،باید در چارچوب رویکرد جدید عربستان در منطقه تبیین کرد. رویکردی که در صدر آن ها سفر ملک سلمان به چین و در ادامه سفر تاریخی او به روسیه قرار دارد. همه این مسائل از یک نوع پوست‌اندازی در سیاست خارجی ریاض خبر می‌دهد. به عبارت دیگر عربستان در حال عوض‌کردن زمین بازی دیپلماتیک است که خود این مسئله متأثر از دلایل و عوامل داخلی و منطقه‌ای است. رویکردی که ریشه در تغییرات داخلی، محدودیت‌ها و شکست‌های منطقه‌ای و دنباله‌روی مقامات ریاض از سیاست‌های منطقه‌ای آمریکا در غرب آسیا دارد. محدودیت‌ها در این سطوح سه گانه باعث شده است عربستان نوعی چرخش در روابط با عراق را نیز در مقطع کنونی به نمایش بگذارد.در واقع یکی از مهم ترین تغییرات در رویکرد عربستان در قبال عراق به موضوع شکست ریاض در پرونده رقابت منطقه‌ای با ایران در عراق، سوریه و یمن بر می‌گردد که به تغییر تاکتیک سعودی‌ها برای پیدا کردن جای پا و تأثیرگذاری بر تحولات آینده در این عرصه‌ها به منظور جلوگیری از گسترش نفوذ ایران منجر شده است. عربستان سعودی پس از آن که در حوزه‌های یاد شده موفق به پیشبرد اهداف سیاست خارجی خود نشد، به این نتیجه رسید  تا مجدد حضور در عراق و تأثیرگذاری بر روند تحولات این کشور را در یک فرایند محدودتر به سامان برساند. رویکردی که در چارچوب تمایل مقامات عربستان به ایجاد هژمونی در منطقه قابل تبیین است که در این میان، عراق به عنوان یکی از مهم ترین متحدان ایران، جایگاه مهمی را برای سعودی‌ها دارد.متغیر دیگری که به عرصه بین‌المللی بر می‌گردد، همگام شدن عربستان با آمریکا در جهت گسترش نفوذ در عراق است. این نفوذ که پیشتر در میان اهل سنت، عشایر و جریان‌های سیاسی اهل سنت عراق سازمان دهی شده بود، به دنبال آن است تا دیگر جریان‌های سیاسی از جمله شیعیان عراق را نیز در برگیرد. سعودی‌ها در چارچوب این رویکرد تلاش می کنند تا ضمن تحکیم نفوذ خود در میان اهل سنت عراق، ارتباط با دیگر جریان های شیعی همچون جریان صدر و حتی دیگر گروه های شیعی نزدیک تر به ایران مانند حزب الدعوه را نیز برقرار کنند. البته در سال های گذشته نیز عربستان وارد تعامل سیاسی با گروه های سیاسی عراق جدید شده بود اما تخم مرغ های خود را در سبد اعراب سنی،  شیعیان لائیک و بعضا گروه های کرد گذاشته بود اما از آن جا که از این شیوه نیز نتیجه به دست نیاورد اکنون می خواهد از طریق نزدیکی به شیعیان این کشور به خواسته های خود دست یابد.  در این زمینه عربستان شیوه تفرقه افکنانه جدیدی را به مرحله اجرا گذاشته است و پروژه شیعه عرب را در برابر شیعه ایران دنبال می کند و از این طریق می کوشد بین شیعیان عراق تفرقه ایجاد کند .

اما نکته این جاست که العبادی نباید فراموش کند که در سال های گذشته سعودی ها مسئول بسیاری از چالش های امنیتی و سیاسی عراق بوده اند و حتی تغییر رویکرد ریاض و فرستادن ثامر السبهان به عنوان اولین سفیر خود به بغداد نیز نشان داد که خط مشی سعودی ها در عراق همچنان بر فتنه انگیزی استوار است به طوری که رویکرد فتنه افکنانه سفیر عربستان در عراق سبب شد تا عراقی ها با برگزاری تظاهراتی گسترده اخراج وی را خواستار شوند.سعودی ها حتی در ابتدا به طور غیررسمی از اقدامات تجزیه طلبانه مسعود بارزانی هم حمایت کردند هر چند بعدا با مصلحت اندیشی، گفت وگوی اربیل با بغداد را خواستار شدند.در هر حال با توجه به سابقه سعودی ها در ایجاد چالش های امنیتی و سیاسی در عراق و مشکلات بنیادی که با این کشور دارند بعید به نظر می رسد که آن ها در نزدیک شدن به بغداد صداقت داشته باشند  به ویژه این که انتخابات پارلمانی در عراق نزدیک است و چه بسا مهم ترین علت عجله سعودی ها برای نفوذ هر چه بیشتر در عراق، تاثیرگذاری بر نتیجه انتخابات از طریق حمایت های مالی از برخی گروه های سیاسی باشد.العبادی باید بداند ضرب المثل معروفی هست که می گوید اگر دشمنت را با دشمنی نتوانستی بر زمین بزنی، سعی کن او را از راه دوستی نابود کنی. فرش قرمز ملک سلمان برای العبادی در واقع مصداق بارز این ضرب المثل است. اگرچه  به نظر می رسد  العبادی با نگاهی به معادلات انتخابات پارلمانی آینده در عراق در حال انجام این حرکت های سیاسی است اما همان طور که اشاره شد  عربستان صداقتی  در ترمیم رابطه با بغداد  ندارد و همین موضوع می تواند برای عراق بسیار مخاطره آمیز باشد. العبادی باید بداند «مومن از یک سوراخ، دو بار گزیده نمی شود».

 

اخبار مرتبط

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.