امتناع کلمبیا از چپ‌گرایی - ۲۹ آذر ۹۴
هادی اعلمی فریمان
پژوهشگرآمریکای جنوبی
سپس با شکل‌گیری فارک و در پی تحقق‌بخشی به آرمان‌های سوسیالیسم، ایجاد کمون و سازمان‌دهی از سوی اعضا مورد تاکید و پیگیری بود. روند توسعه در دهه‌های بعد به سمت تجهیز و نوسازی ارتش خلقی رفت. پس از انقلاب ۱۹۵۹ کوبا، ایالات‌متحده نفوذ نظامی خود را بر سراسر منطقه افزایش داد؛ فارک نیز سلسله مراتب و ساختار جدید نظامی بر مبنای ارتش خلق را ایجاد کرد.


براین مبنا کوچک‌ترین واحد نظامی اسکاد (۱۲نفره)‌‌؛ پارتیزانی (۲ اسکاد)، دسته (دوگروه پارتیزانی) ستون (دودسته)، جبهه (بیش از یک ستون)، فرماندهی عالی مرکزی (بالاترین فرماندهی در جبهه)، بلوک جبهه‌ها (شامل جبهه)، فرماندهی عالی مرکزی (متشکل از دبیران هر بلوک)، فرماندهی عالی مرکزی (فرماندهی مستقیم اصلی) است. فارک از نظر سازمانی ۷ منطقه عملیاتی اصلی دارد که هر بلوک شامل ۵ تا۱۵ جبهه است؛فراتر از این موارد کارنامه فارک مملو از عملیات بمب‌گذاری، آدم‌ربایی، گروگان گیری، ارعاب، هواپیما ربایی، انفجار مستقیم، اخاذی وقتل است. به امید توافقات صلح در ۷ نوامبر ۱۹۹۸ آندرس پاسترانا رئیس‌جمهوری وقت به فارک ۴۲۰۰۰ کیلومتر مربع مکان امن در اطراف سان ویسنته دل‌کاگوان داد وخلع سلاح برخی از مقرهای فارک آغازی برای مذاکرات اولیه صلح شد. طی سه سال روند مذاکرات صلح بسیار کند بود، طوری که برخی سازمان‌ها و خبرگزاری‌ها گزارش دادند که فارک از مکان امن برای صدور سلاح، قاچاق مواد مخدر، سر بازگیری کودکان و تشکیل‌نیروهای مسلح استفاده می‌کند.


پس از یکسری اقدامات تروریستی مانند هواپیما ربایی، حمله به شهر‌ها و دستگیری چند تبعه خارجی (سه ایرلندی کلمبیایی) و آموزش بمب‌گذاری و آدم ربایی پاسترانا در 21 فوریه2002 به مذاکرات صلح پایان داد و به نیروهای ارتش دستور کنترل بر مناطق امن را صادر کرد. در سال‌های 2002 تا 2005 فارک تحت فشار شدید اقدامات نظامی و پلیسی رئیس‌جمهوری وقت آلوارو اوریبه قرار گرفت که در این عملیات‌ها بخشی از جنگجویان و فرماندهان میانی از حمله سیمون ترینیداد در 2004 دستگیر شدند. ترینیداد بانکداری بود که با پیوستن به شورشیان درمذاکرات سطح بالای فارک با پاسترانا شرکت داشت و یکی از فرماندهان مرکزی فارک به شمار می‌رفت. در دو سال اولیه حکومت، اوریبه چندین جبهه علیه فارک را تقویت کرد. در ژوئن 2004، 34 کشاورز کوکا با دست وپای بسته که با شلیک سلاح‌های اتوماتیک به قتل رسیده بودند، پیدا شدند، در مرحله بعد فارک متهم شد و کشتار آنها را به دلیل حمایت از شبه‌نظامیان راست‌گرا پذیرفت و دولت را برای اشک تمساح ریختن در مورد مرگ آنها نکوهش کرد. حجم تبلیغاتی حقوق بشر سازمان ملل متحد در این تحولات بسیار گسترده بود.


در سال ۲۰۰۵ فارک استراتژی مقاومت در برابر برنامه کلمبیایی اوریبه را از طریق جنگ در جنگل‌ها و ترتیب دادن حملات در مقیاس بزرگ اعلام کرد. یکی از مهم‌ترین ابزارهای فارک در اختیار داشتن گروگان‌هایی از مقامات سیاسی و نظامی بودکه حدود ۴۵ نفر بودند و معمولا در مذاکرات تقاضای مبادله آنهارا داشتند. سایر تحولات بعدی تا ۲۰۰۸ همگی تحت‌الشعاع مسائل گروگان‌ها بوده است، حتی در ۲۸ ژوئن ۲۰۰۸ فارک از قتل ۱۱ نماینده‌ای که سال ۲۰۰۲ ربوده شده‌اند، سخن گفت. البته شورشیان ادعا کردند که این نمایندگان توسط آتش‌بازی گروه‌های نظامی نامشخص به قتل رسیده‌اند و دولت نیز از اعدام آنها توسط فارک خبر داد. مرگ رائول ریس و ۲۰ تن دیگر در حمله اول مارس ۲۰۰۸ به اردوگاه فارک در سرزمین‌های اکوادورضربه سختی به فارک وارد کرد. این حادثه موجب تنش گسترده بین اکوادور و ونزوئلا با کلمبیا شد و سراسر منطقه را تا سر حد جنگی سریع پیش برد.


پدرو آنتونیو مارین معروف به مانوئل مارولاندا (یا تیرو فیخو) در 4 دهه مملو از خشونت، فارک را رهبری کرد تا اینکه از سوی یکی از فرماندهان فارک اعلام شد وی در 26 مارس 2008 بر اثر حمله قلبی جان باخته است و آلفونسوکانو به عنوان جانشین وی انتخاب شد.اما فرماندهان ارتش کلمبیا بر این عقیده اندکه مارولاندا بر اثر بمباران ارتش کشته شده است. در ماه می‌2008 دو تن از اعضای دبیرخانه 7 عضوی فارک به نام‌های دورائول ریس و ایوان ریوس در جریان حملات و بمباران به کمپ خود در نزدیکی مرز با اکوادور و عوامل داخلی (ریوس توسط یکی از محافظان خود) به قتل رسیدند. مارولاندا آخرین طبقه ارتباطی شورشیان فارک با بنیانگذار آن بود که به عنوان یک نیروی مدافع حقوق رعیت‌ها علیه مالکان و زمین‌داران مبارزه می‌کرد. مارولاندا تا اواسط دهه 1990 یک نیروی 19 هزار نفری شورشیان را در واحدهای بزرگ رهبری می‌کرد که همواره به پادگان‌های ارتش کلمبیا حمله می‌کردند. استراتژی تهاجمی دولت به رهبران فارک موجب شد آنها از شهرها رانده شوند. آلفونسو کانو جانشین مارولاندو فردی میانه‌رو بود.او در مصاحبه‌ای با اکونومیست در سال 2001 به عنوان یک مارکسیست نشان داد که آمادگی پذیرش دموکراسی را ندارد و خواهان کسب قدرت سیاسی است. اولین وظیفه کانو جلوگیری از متلاشی شدن فارک بود. 9 هزار چریک فارک همچنان مسلح هستند.


اوریبه که از ۲۰۰۲ رئیس‌جمهور بود، برابر برنامه امنیت دموکراتیک و برنامه کلمبیا نیروهای امنیتی را تا سه‌برابر افزایش داد وشمار آنها را به ۲۷۰ هزار نفر رساند که شامل ۸۰ هزار سرباز حرفه‌ای ومتخصص می‌شدند. این نیروها توسط ناوگان هلی‌کوپتری بزرگ، بمب‌افکن‌های تاکتیکی سوپر توکانوساخت برزیل و مشاوره‌های آمریکا در زمینه ردیابی مکالمات پشتیبانی می‌شد. تقویت ارتش کلمبیا باعث تغییردر جنگ شد وفارک را از شهرها خارج ساخت. تغییرات در استراتژی دولت به دلیل هدف‌گیری رهبران وچریک‌های فارک نتیجه‌بخش بود و باعث شد فارک نیروهای بیشتری را از دست دهد. ژنرال فردی پادیلا دی لئون، فرمانده نیروهای مسلح ارتش کلمبیا در دوره رئیس‌جمهور اوریبه گفت که «شورشیان فارک از لحاظ نظامی ضعیف شده‌اند و از لحاظ سیاسی منزوی، ما نیز با اقدام علیه تجارت قاچاق این گروه، بودجه آنها را هدف قرار داده‌ایم و اکنون بازگشت به شهر‌ها برای آنها غیرممکن شده است.» اما درباره وضعیت نیروها نیز اقوال متفاوت است.در ۲۰۰۸ طبق اعلام رسمی دولت کلمبیا بین ۶۰۰۰ تا ۸۰۰۰ نیرو داشته که در ۲۰۰۱ این رقم ۱۶ هزار نیرو بود. برخی تحقیق‌ها نیز حکایت از داشتن ۱۸هزار شورشی دارد. فارک اکنون ۱۵ تا ۲۰ در صد سرزمین کلمبیارا در اختیار دارد که عموما در جنگل‌های جنوب شرقی و کوه‌های آند مستقر هستند. فارک تا ۲۰۱۱ زمان مرگ کانو توسط او و هیاتی ۵ نفره شامل فرماندهی خورخه بریسنو (jorge Briceno) مشهور به منو جوجوی پس از مرگ مانوئل مارولاندا اداره می‌شد. سخنگوی بین‌المللی رائول ریس بود که در حمله ارتش کلمبیا به اکوادور در اول مارس ۲۰۰۸ کشته شد، اما در زمینه دکترین سیاسی فارک از چند جبهه شهری یا سلول‌های شبه‌نظامی برخورداراست.